Lot międzygwiezdny
Lot międzygwiezdny albo międzygwiazdowy – lot statku kosmicznego w przestrzeni międzygwiazdowej, zwłaszcza z Układu Słonecznego (z Ziemi) w okolice innych gwiazd niż Słońce.
Warunkiem koniecznym do zrealizowania lotu międzygwiezdnego z Ziemi jest nadanie pojazdowi kosmicznemu trzeciej prędkości kosmicznej (przy starcie z Ziemi jest to minimum 16,7 km/s) i skierowanie go na trajektorię ucieczkową z Układu Słonecznego.
Prędkość w locie międzygwiezdnym
[edytuj | edytuj kod]Ze względu na odległości do najbliższych gwiazd, rzędu kilku do kilkunastu lat świetlnych, do odbycia użytecznego lotu międzygwiezdnego wskazane jest użycie pojazdu kosmicznego zdolnego do osiągnięcia prędkości zbliżonych do prędkości światła w próżni. W historii dotychczasowej eksploracji przestrzeni kosmicznej największą prędkość w czasie swojej misji uzyskała Parker Solar Probe wystrzelona w 2018. W czasie przejścia przez dziesiąte peryhelium osiągnęła (mierzoną względem Słońca) prędkość 163 km/s (586 800 km/h)[1]. Pomimo tego, że prędkość ta może wydawać się znaczna, jest to zaledwie 0,054% prędkości światła w próżni.
Proxima Centauri jest gwiazdą położoną najbliżej Układu Słonecznego. Odległość do niej wynosi 4,22 lat świetlnych, czyli około 40 bilionów kilometrów.
Czas lotu w okolice Proximy Centauri z wybranymi prędkościami byłby następujący:
| Prędkość (km/s)[2] |
Prędkość (km/h)[2] |
% prędkości światła w próżni | Czas lotu w jedną stronę (lat ziemskich) |
|---|---|---|---|
| 17 | 61 200 | 0,006 | 74 tys. |
| 70 | 252 000 | 0,023 | 18 tys. |
| 3 000 | 10,8 mln | 1 | 422 |
| 100 tys. | 360 mln | 33 | 13 |
| 150 tys. | 540 mln | 50 | 8 |
| 278 tys. | 1 mld | 92,6 | 5 |
Dla rzeczywistej misji czas ten byłby dłuższy, ze względu na konieczność przyspieszania i zmniejszania prędkości przed celem lotu.
Utrudnienia w locie międzygwiezdnym
[edytuj | edytuj kod]Zagrożeniem dla statku kosmicznego poruszającego z prędkością zbliżoną do prędkości światła w próżni jest niebezpieczeństwo jego zniszczenia ze względu na występowanie niełatwych do wykrycia obłoków pyłu, plazmy albo ciemnej materii. Przemieszczanie się statku kosmicznego z olbrzymimi prędkościami wiąże się także z utrudnieniami w nawigacji i utrudnia zmiany trajektorii. Poważny problem stanowi zagadnienie komunikacji załogi statku kosmicznego z Ziemią. Praktyczna realizacja efektywnych lotów międzygwiezdnych, choćby bezzałogowych sond – nawet w momencie dysponowania odpowiednim napędem – będzie trafiać na duże trudności. W przypadku lotu międzygwiezdnego z udziałem człowieka dochodzi także ograniczona wytrzymałość organizmu ludzkiego w skrajnie trudnych warunkach. Szczególnie niekorzystne jest promieniowanie kosmiczne, długotrwała izolacja, zakłócenie rytmu dobowego.
Pojazdy kosmiczne odbywające lot międzygwiezdny
[edytuj | edytuj kod]W chwili obecnej pięć pojazdów kosmicznych jest na trajektorii ucieczkowej i bezpowrotnie opuści Układ Słoneczny.
| Nazwa pojazdu kosmicznego | Data startu z Ziemi |
Przerwanie kontaktu z Ziemią |
Prędkość[2] | Położenie na niebie | Przeloty w pobliżu gwiazd |
|---|---|---|---|---|---|
| Pioneer 10 | 3 marca 1972 | 23 stycznia 2003 | 12,1 km/s (2,55 au/rok)[3] | Gwiazdozbiór Byka, niedaleko Elnath[4] | HIP 117795 za ok. 90 tysięcy lat, odległość 0,75 r.św.[5] |
| Pioneer 11 | 6 kwietnia 1973 | 24 listopada 1995 | 11,4 km/s (2,42 au/rok)[3] | Gwiazdozbiór Tarczy[4] | TYC 992-192-1 za ok. 930 tysięcy lat, odległość 0,8 r.św.[5] Lambda Aquilae za ok. 4 mln lat[6][7] |
| Voyager 2 | 20 sierpnia 1977 | sonda aktywna | 15,5 km/s (3,27 au/rok)[3] | Gwiazdozbiór Pawia, niedaleko Peacock[4] | Ross 248 za ok. 42 tys. lat, odległość 1,72 r. św.[5] Syriusz za ok. 296 tys. lat, odl. 4,3 r.św.[8][9] |
| Voyager 1 | 5 września 1977 | sonda aktywna | 17,1 km/s (3,60 au/rok)[3] | Gwiazdozbiór Wężownika, pomiędzy Rasalgethi, Rasalhague i Kappa Ophiuchi[4] | Gliese 445 za ok. 40 tys. lat, odległość 1,6 r.św.[9]; TYC 3135-52-1 za ok. 306 tys. lat, odległość ~1 r.św.[5] |
| New Horizons | 19 stycznia 2006 | sonda aktywna | 16,6 km/s (3,50 au/rok)[3][10] | Gwiazdozbiór Strzelca, blisko Pi Sagittarii[4] | ? |
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Płytka Pioneera
- Voyager Golden Record
- Projekt Longshot
- Lot międzygalaktyczny
- Teleporter międzygwiezdny
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ JHUAPL, Parker Solar Probe Completes a Record-Setting Swing by the Sun [online], Parker Solar Probe [dostęp 2022-03-10] (ang.).
- ↑ a b c Prędkość statku kosmicznego względem Słońca; podane wartości zaktualizowano w grudniu 2009 r.
- ↑ a b c d e Spacecraft escaping the Solar System; Heavens-Above GmbH.
- ↑ a b c d e Daniel Johnson: How to “See” Interstellar Space Probes. Sky & Telescope, 2019-01-21. [dostęp 2020-05-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-18)]. (ang.).
- ↑ a b c d Krzysztof Kanawka: Dokąd dotrze Voyager 1 i 2 oraz Pioneer 10 i 11?. Kosmonauta.net, 2020-01-15. [dostęp 2020-05-18]. (pol.).
- ↑ Don Savage, Ann Hutchison: Pioneer 11 to End Operations after Epic Career. [w:] Release: 95-163 [on-line]. NASA, 1995-09-25. [dostęp 2012-09-14]. (ang.).
- ↑ NASA - The Pioneer Missions. [dostęp 2009-12-27]. (ang.).
- ↑ The Voyager Neptune travel guide. NASA, JPL, 1989-06-01. (ang.). (s. 175).
- ↑ a b NASA: Voyager -Interstellar Mission. [dostęp 2009-12-26]. (ang.).
- ↑ Jest to obecna prędkość sondy, która w trakcie opuszczania Układu Słonecznego ulegnie zmniejszeniu ze względu na grawitację Słońca do około 13 km/s.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Kopernik, astronomia, astronautyka. Przewodnik encyklopedyczny. pod red. Włodzimierza Zonna, Warszawa, PWN, 1973.
- 1000 słów o rakiecie i kosmosie pod red. J. Domański, Wyd. MON, Warszawa 1976