Kępkowiec żeberkowano-żyłkowany
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
kępkowiec żeberkowano-żyłkowany |
| Nazwa systematyczna | |
| Lyophyllum loricatum (Fr.) Kühner Bull. mens. Soc. linn. Soc. Bot. Lyon 7: 211 (1938) | |
Kępkowiec żeberkowano-żyłkowany (Lyophyllum loricatum (Fr.) Kühner) – gatunek grzybów należący do rodziny kępkowcowatych (Lyophyllaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lyophyllum, Lyophyllaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1838 roku Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus loricatus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1938 Robert Kühner, przenosząc go do rodzaju Lyophyllum[1].
- Agaricus loricatus Fr. 1838
- Gyrosa cartilaginea var. loricata (Fr.) Quél. 1886
- Lyophyllum decastes var. loricatum (Fr.) Kühner
- Lyophyllum loricatum f. subxanthum Agnello & P. Alvarado 2012
- Tricholoma loricatum (Fr.) Gillet 1874
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 roku[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 5–11 cm, kształt początkowo łukowaty, potem rozpostarty z szerokim i tępym garbem. Brzeg ostry. Jest chrząstkowaty i zazwyczaj pofalowany. Powierzchnia gruzełkowato pomarszczona, gładka. Skórka gruba, podobna do pancerza, błyszcząca i higrofaniczna o barwie kasztanowo-brązowej lub sepio-brązowej, czasami z oliwkowym odcieniem[4]
Wysokość 3–9 cm, grubość 0,5–1,5 cm, twardy, pełny, sprężysty. Pod kapeluszem białawo-kosmkowaty i omączony, poza tym pokryty wrośniętymi włókienkami. Pod kapeluszem i u podstawy białawy, na środku brudno-brązowawy[4].
Wąskie, gęste, twarde i sprężyste, początkowo białawe, potem kremowo-białawe, w końcu słomkowo-żółtawe[4].
Twardy, chrząstkowaty, sprężysty, białawy. Ma przyjemny zapach, w smaku jest słodkawo-cierpki (według niektórych zdecydowanie nieprzyjemny)[4].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Kępkowiec żeberkowano-żyłkowany występuje w niektórych krajach Europy, w Ameryce Południowej i Środkowej[5]. W Polsce jest rzadki, według W. Wojewody jest gatunkiem wymierającym (kategoria zagrożenia Ex)[3]. Do 2003 r. w piśmiennictwie podano tylko jedno jego stanowisko i to już archiwalne (Międzyrzec Podlaski, 1904). Jednak kilka współczesnych stanowisk podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[6].
Występuje na nizinach i terenach pagórkowatych w świetlistych lasach liściastych, w parkach i sadach, zwłaszcza pod bukami. Owocniki na ziemi od sierpnia do listopada[4].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Saprotrof. Jest grzybem jadalnym[4], jednak ze względu na rzadkość występowania wartym objęcia ochroną[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2020-06-12] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2020-06-12] (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ DiscoverLife [online] [dostęp 2020-06-12] (ang.).
- ↑ a b Aktualne stanowiska kępkowca żeberkowano-żyłkowanego w Polsce [online] [dostęp 2020-06-12].