Mózgowie
1. śródmózgowie 2. most 3. rdzeń przedłużony 4. móżdżek 5. kresomózgowie
Mózgowie (łac. encephalon[1]) – najważniejsza, centralna część ośrodkowego układu nerwowego u kręgowców (w tym u człowieka) znajdująca się w czaszce. Najważniejsze jego funkcje to sterowanie, nadzorowanie działania, homeostaza organizmu (m.in. częstość akcji serca, ciśnienie tętnicze krwi, równowaga wodno-elektrolitowa, temperatura ciała), a także wyższe funkcje nerwowe (funkcje poznawcze, popędowe, pamięć i uczenie się).
Mózgowie jest zmodyfikowanym odcinkiem rdzenia kręgowego, w którym między neuronami czuciowymi i ruchowymi występuje zwielokrotniona liczba neuronów kojarzeniowych. Wraz z rozwojem ewolucyjnym u kręgowców kadłuby komórek nerwowych w mózgowiu formowały coraz lepiej wyodrębnione jądra i korę, a ich wypustki drogi, pasma, pęczki, wiązki i spoidła. Prymitywna organizacja układu utrzymała się jednak w tworze siatkowatym (formatio reticularis)[2].
Mózgowie dorosłych osobników utworzone jest z pięciu pęcherzyków mózgowia występujących u embrionu. Są to[2]:
- kresomózgowie (telencephalon)
- międzymózgowie (diencephalon)
- śródmózgowie (mesencephalon)
- tyłomózgowie lub móżdżek (metencephalon lub cerebellum)
- rdzeniomózgowie (rdzeń przedłużony) (myelencephalon lub medulla oblongata)
Mózgowie składa się z mózgu (cerebrum) i pnia mózgu (truncus cerebri), przy czym granice między tymi strukturami są różnie ujmowane[2].
W anatomii kręgowców do mózgu zalicza się wszystkie odcinki mózgowia z wyjątkiem móżdżku i rdzenia przedłużonego, a niekiedy też z wyjątkiem śródmózgowia. Klinicyści zaliczają do mózgu tylko półkule mózgu, a resztę do pnia mózgu. W anatomii człowieka mózgiem określane jest zwykle całe kresomózgowie, a pozostałe odcinki zaliczane są do pnia mózgu[2].
Bochenek i Reicher dzielą mózgowie na: półkule mózgu, móżdżek i pień mózgu[1].
Wyróżnia się trzy opony mózgowia (meninges encephali):
- opona twarda mózgowia (dura mater encephali) – najbardziej zewnętrzna
- pajęczynówka mózgowia (arachnoidea encephali) – środkowa
- opona miękka mózgowia (pia mater encephali) – bezpośrednio przylegająca do mózgowia
W mózgowiu występują komory mózgowia (ventriculi cerebri):
- w kresomózgowiu dwie komory boczne (czyli komora I oraz II),
- w międzymózgowiu komora III (połączona z komorami bocznymi),
- w rdzeniomózgowiu komora IV (która łączy się z komorą III w śródmózgowiu wodociągiem Sylwiusza).
Komory mózgowia wypełnia płyn mózgowo-rdzeniowy (liquor cerebrospinalis) – wodnista, przejrzysta, zasadowa ciecz (wypełnia również kanał ośrodkowy rdzenia kręgowego, jamę podtwardówkową i podpajęczynówkową oraz zbiorniki podpajęczynówkowe).
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Adam Bochenek, Michał Reicher: Anatomia człowieka. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1993. ISBN 978-83-200-4251-1.
