Maślak wejmutkowy
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
maślak wejmutkowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Suillus placidus (Bonord.) Singer Farlowia 2: 42 (1945) | |
_Singer_282595.jpg)
_Singer_211058.jpg)
Maślak wejmutkowy (Suillus placidus) (Bonord.) Singer – gatunek grzybów z rodziny maślakowatych (Suillaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Suillus, Suillaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1861 r. Hermann Friedrich Bonorden nadając mu nazwę Boletus placidus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1945 r. Rolf Singer, przenosząc go do rodzaju Suillus[1].
- Boletus placidus Bonord. 1861
- Gyrodon placidus (Bonord.) Fr.
- Ixocomus placidus (Bonord.) E.-J. Gilbert 1931
- Suillus plorans subsp. placidus (Bonord.) Pilát 1961
- Suillus plorans subsp. placidus (Bonord.) Pilát 1959
- Viscipellis fusipes (Heufl.) Quél. 1886
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 1999 r, przez Alinę Skirgiełło gatunek ten opisywany był pod nazwą maślak łagodny[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica od 3–13 cm, zazwyczaj mniejsza od długości trzonu. Kształt początkowo półkulisty, potem poduchowaty, w końcu spłaszczony. Powierzchnia gładka, śluzowata i lepka o barwie początkowo kości słoniowej, białożółtawej lub kremowej, potem żółtobrązowej, szarobrązowej, czasami z fioletowawym odcieniem. Po uciśnięciu zmienia barwę na fioletowawą. Skórka łatwo oddziela się od miąższu[4].
Wysokość 3–8 cm, grubość 0,7–2 cm, kształt cylindryczny, czasami wrzecionowaty. Jest pełny, barwy białawej lub żółtawej. Pierścienia brak. Na powierzchni zaschnięte granulki soku mlecznego. Początkowo są białawe, ale stopniowo ciemnieją i w końcu stają się fioletowo-czerwono-brązowe[4].
Rurkowaty. Rurki o długości 5–11 mm, nieco zbiegające na trzon lub przyrośnięte. Początkowo są białawe, potem żółtawe, cytrynowożółte, oliwkowożółte, w końcu żółtobrązowe. Pory drobne, zaokrąglone. Wydzielają zasychające kropelki soku mlecznego[4].
Miękki soczysty, dość gruby, nietrwały w przechowywaniu. Jest biały lub żółtawy, pod skórka kapelusza bywa purpurowy, nad rurkami trzonu cytrynowożółty, a w trzonach starszych okazów jasnopłowy. Ma słaby, grzybowy zapach i smak[4].
Żółtopłowy. Zarodniki elipsoidalne, o rozmiarach 7–11 × 3–4 µm[4].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Występuje w Europie, Ameryce Północnej i Japonii[5]. W Polsce jest rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[6]. Znajduje się na czerwonych listach gatunków zagrożonych także w Niemczech, Danii, Holandii, Litwie[3].
Rośnie na ziemi, przeważnie pod sosną wejmutką, rzadziej pod sosną limbą[7] i innymi sosnami pięcioigielnymi[8] (głównie s. koreańską, s. syberyjską, s. karłową[9][10]). Owocniki pojawiają się od lipca do października[11].
Znaczenie
[edytuj | edytuj kod]Grzyb mikoryzowy. Grzyb jadalny[11], lecz o niskiej wartości[9][10].
Gatunki podobne
[edytuj | edytuj kod]- Maślak syberyjski (Suillus sibiricus) ma żółtawy, delikatnie brązowo łuseczkowaty kapelusz oraz duże i wydłużone pory, wyrasta pod limbami.
- Maślak szary (Suillus viscidus) na brzegach szarawego kapelusza posiada resztki osłony, ma on też białawy, cienki pierścień na trzonie, jego pory są szarawe, kanciaste, wyrasta pod modrzewiami.
- Maślak limbowy (Suillus plorans), który ma zazwyczaj ciemniejszy, czerwonobrązowy kapelusz, rośnie pod limbami.
Pomyłka jest jednak mało prawdopodobna ze względu wyrastanie pod sosną wejmutką oraz na bardzo jasną barwę owocników[12].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e Alina Skirgiełło: Flora Polski. Rośliny zarodnikowe Polski i ziem ościennych. Grzyby (Mycota). Basidiomycetes – podstawczaki. Rząd Boletales – borowikowce. Warszawa: PWN, 1960.
- ↑ Discover Life [online] [dostęp 2015-12-05] (ang.).
- ↑ Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg, Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Knudsen i inni, Funga Nordica. Agaricoid, boletoid and cyphelloid genera, Copenhagen: Nordsvamp, 2008, ISBN 978-87-983961-3-0, OCLC 312483800 [dostęp 2018-11-14].
- ↑ Mikšík i inni, Hřibovité houby: čeleď Boletaceae a rody Gyrodon, Gyroporus, Boletinus a Suillus, wyd. Vyd. 1, Praha: Academia, 2009, s. 78–79, ISBN 978-80-200-1717-8, OCLC 428365578 [dostęp 2018-11-14].
- ↑ a b Jean-Marie. Polèse, Champignons. L’encyclopédie, Paris: Artémis Éditions, 2002, ISBN 2-84416-145-6, OCLC 424011070 [dostęp 2018-11-14].
- ↑ a b Anna Del Conte, The mushroom book, London: Dorling Kindersley, 1996, ISBN 0-7513-0258-9, OCLC 37398660 [dostęp 2018-11-14].
- ↑ a b Atlas Grzybów [online], atlas.grzybiarze.eu [dostęp 2018-11-14].
- ↑ Joanna, grzybland – Maślak wejmutkowy [online], www.grzybland.pl [dostęp 2018-11-14].