Majna brunatna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Majna brunatna
Acridotheres tristis[1]
(Linnaeus, 1766)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

szpakowate

Rodzaj

Acridotheres

Gatunek

majna brunatna

Synonimy
  • Paradisea tristis Linnaeus, 1766[2]
  • Sturnus tristis (Linnaeus, 1766)[3]
  • Turdus fuscus Pennant, 1781[3]
  • Gracula paradisaea J.R. Forster, 1795[3]
  • Maina Tristoïdes Hodgson, 1836[3]
  • Acridotheres melanosternus Legge, 1879[3]
  • Acridotheres tristis naumanni Dementiev, 1957[3]
Podgatunki
  • A. t. tristis (Linnaeus, 1766)
  • A. t. melanosternus Legge, 1879
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
Status iucn3.1 LC pl.svg
Zasięg występowania
Mapa występowania

     populacje introdukowane

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Majna brunatna[5] (Acridotheres tristis) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny szpakowatych (Sturnidae). Naturalnie występuje w Azji, introdukowany także w innych rejonach świata. Jest gatunkiem inwazyjnym.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1766 roku Karol Linneusz w 12. edycji Systema Naturae. Autor nadał mu nazwę Paradisea tristis, a jako miejsce typowe błędnie wskazał Filipiny[3][6]; później ustalono, że prawdopodobnie było to Pondichery w Indiach[3]. Obecnie gatunek zaliczany jest do rodzaju Acridotheres[5][7].

Wyróżniono dwa podgatunki A. tristis[2][7]:

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Występuje na terenach od południowego Kazachstanu, Uzbekistanu, Turkmenistanu i wschodniego Iranu na wschód, aż po południowe Chiny (Junnan i Hajnan) i kontynentalną Azję Południowo-Wschodnią[2][7]. Zadomowiła się w Australii, na Nowej Zelandii, w Afryce Południowej i na wyspach Oceanu Indyjskiego, Atlantyckiego i Spokojnego, a także na Hawajach. W latach 90. XX w. ptaki tego gatunku uciekły z prywatnej hodowli w Ramat Gan w Izraelu i zadomowiły się, stając się gatunkiem inwazyjnym w tym kraju[8].

Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego wymienia majnę brunatną na liście gatunków stwierdzonych w Polsce, lecz nie zaliczonych do awifauny krajowej (kategoria E w klasyfikacji AERC – pojaw nienaturalny)[9].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 23–26 cm, długość skrzydła 12,0–14,2 cm; masa ciała 82–143 g[10].

Ptak ten jest ubarwiony na brązowo, głowę oraz ogon ma metalicznie czarne (oprócz końcówek piór ogona, które są białe), natomiast jego brzuch, pokrywy podskrzydłowe i podogonowe są białe. Żółte nogi, dziób i naga skóra pod i za okiem[11].

Tryb życia[edytuj | edytuj kod]

Majna brunatna jest łatwo przystosowującym się ptakiem. Jej pierwotnym środowiskiem były otwarte, równinne niziny, ale dziś żyje wszędzie tam, gdzie osiedlili się ludzie. Stada majn można zobaczyć nawet na trawnikach w parkach i ogrodach dużych miast. Majna jest towarzyska, agresywna i głośna. Gdy coś ją spłoszy, odlatuje z głośnym krzykiem na najbliższe drzewo. Starcia między ptakami w stadzie są na porządku dziennym, ale wyjątkowo tylko kończą się zranieniem. Poza porą lęgową majny przebywają w ciągu dnia w stadach rodzinnych, liczących zazwyczaj 4–5 ptaków, i wspólnie zdobywają pożywienie. Przed wieczorem łączą się w wielkie stada, które razem nocują na drzewach[12].

Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]

Jaja z kolekcji muzealnej

Miejskie populacje majny brunatnej budują najczęściej gniazda pod rynnami dachów. Ptaki żyjące poza miastami preferują korony palm kokosowych lub dziuple w pniach drzew, często używane wcześniej przez inne ptaki lub wiewiórki. Jeśli miejsce na gniazdo sprawdzi się, majny z reguły używają go co roku[12].

Gniazdowanie bywa w życiu majn bardzo burzliwą porą. Często kilka par walczy o najlepsze miejsca[12].

Samo gniazdo splecione jest z trawy i gałązek, dopełnionych czasem kawałkami papieru, plastiku lub nici. Oboje rodzice dzielą się pracą przy budowie gniazda i wychowaniu piskląt. W regionach, gdzie żyje majna, panuje ciepły klimat, dlatego nie ma potrzeby stałego ogrzewania jajeczek. Pisklęta wykluwają się po 17 dniach i potrafią latać po kilku tygodniach. Majny czasem wydają trzy lęgi w roku[12].

Pożywienie[edytuj | edytuj kod]

Młoda majna brunatna w dziupli

Majna brunatna odżywia się owadami, bezkręgowcami, owocami oraz różnymi odpadkami organicznymi. Biega po trawie, uderza dziobem w ziemię i odwraca liście, aby odkryć robaki lub larwy owadów. W porze prac polowych stada majn latają za pługami i siadają na świeżo zaoranej ziemi, gdzie szukają owadów, larw i robaków. Rolnicy lubią zazwyczaj majny, bowiem oczyszczają pola ze szkodników[12].

Status[edytuj | edytuj kod]

IUCN uznaje majnę brunatną za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako pospolity. Trend liczebności populacji uznawany jest za wzrostowy[4]. Majna brunatna jest uznawana za jeden z najbardziej inwazyjnych gatunków świata (umieszczono ją na liście 100 of the World's Worst Invasive Alien Species obejmującej zarówno zwierzęta, jak i rośliny)[13].

Znaczenie dla człowieka[edytuj | edytuj kod]

Ludzie osiedlili majny w wielu częściach świata, aby pomogły chronić uprawy przed szkodliwymi owadami. Jak w wielu podobnych przypadkach, kiedy w różnych regionach osiedlono sztucznie nowe gatunki zwierząt, tak i w tym człowiek zbyt późno dostrzegł niekorzystne następstwa tego kroku. Pierwotne populacje ptaków owadożernych nie dały sobie rady w konkurencji z majną i ich liczebność gwałtownie spadła. Np. na Hawajach majna jest obecnie uważana za niebezpiecznego rabusia gniazd burzyków. Na innych terenach rolnicy narzekają, że majny niszczą miękkie owoce[12].

Niektórzy ludzie hodują majny brunatne w domu w klatce. Ptaki te potrafią naśladować różne głosy i dźwięki, choć nie dorównują w tej sztuce swemu krewniakowi, gwarkowi, który z powodzeniem naśladuje mowę ludzką[12].

Majny mogą ostrzegać ludzi przed wężami. Kiedy ptaki zobaczą węża, gromadzą się wokół niego i głośno krzyczą, przez co zwracają uwagę innych zwierząt i ludzi[12].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Acridotheres tristis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. ↑ a b c Common Myna (Acridotheres tristis). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-04)]. (ang.).
  3. ↑ a b c d e f g h D. Lepage: Common Myna Acridotheres tristis. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-01-26]. (ang.).
  4. ↑ a b BirdLife International, Acridotheres tristis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017 [online], wersja 2019-2 [dostęp 2019-10-05] (ang.).
  5. ↑ a b P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Sturninae Rafinesque, 1815 - szpaki (wersja: 2020-11-17). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-21].
  6. ↑ K. Linneusz, Systema naturae per regna tria naturae: secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis, wyd. 12, t. 1 cz. 1, Holmiae 1758, s. 167 (łac.).
  7. ↑ a b c F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Nuthatches, Wallcreeper, treecreepers, mockingbirds, starlings, oxpeckers. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-02-21]. (ang.).
  8. ↑ Matti Friedman: Israel’s other air defense problem. www.timesofisrael.com, 2013-04-03. [dostęp 2013-07-02]. (ang.).
  9. ↑ Aneks. Gatunki ptaków stwierdzone w Polsce do 31.12.2021, lecz nie zaliczone do awifauny krajowej. Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. [dostęp 2023-01-26].
  10. ↑ Species profile: Acridotheres tristis. [w:] Global Invasive Species Database [on-line]. 2021. [dostęp 2021-02-21]. (ang.).
  11. ↑ Rasmussen, PC & JC Anderton (2005). Birds of South Asia: The Ripley Guide. Vol 2. Smithsonian Institution & Lynx Edicions. s. 584.
  12. ↑ a b c d e f g h Encyklopedia zwierząt od A do Z. 1, Ssaki., Warszawa: IMP, 2000, ISBN 83-908277-3-5, OCLC 830896385 [dostęp 2023-01-26].
  13. ↑ 100 of the World's Worst Invasive Alien Species. [w:] Global Invasive Species Database [on-line]. Invasive Species Specialist Group (ISSG). [dostęp 2021-02-21]. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Majna_brunatna&oldid=69426317”