Maria Zarębińska
 Maria Zarębińska z mężem Władysławem Broniewskim w Szwajcarii | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód | |
| Współmałżonek | |
Maria Anna Zarębińska (ur. 22 kwietnia 1904 w Oleśnicy[1], zm. 5 lipca 1947 w Zurychu) – polska pisarka i aktorka.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Była córką pisarza gminnego Pawła Zarębińskiego i Kazimiera z Łukasiewiczów[1]. W latach 1924–1926 uczyła się aktorstwa w Instytucie Reduty, po którego ukończeniu występowała w Teatrze Reduta. Od 1929 do 1931 występowała na deskach Teatru Polskiego w Katowicach, w późniejszych latach nie była związana z konkretną sceną. W 1938 poznała swojego późniejszego męża Władysława Broniewskiego, z którym po wybuchu wojny znalazła się we Lwowie. Tam występowała do 1941 w Teatrze Polskim, a następnie powróciła do Warszawy, gdzie pomagała Żydom wydostać się z getta. Za tę działalność w 1943 aresztowano ją i wywieziono do Oświęcimia, później do Altenburga. Po zakończeniu wojny powróciła do gry aktorskiej występując w Teatrze Wojska Polskiego w Łodzi. Pogarszający się stan zdrowia zmusił ją jednak do zaprzestania pracy scenicznej.
Swoje przeżycia wojenne zawarła w Opowiadaniach oświęcimskich wydanych po jej śmierci, w 1948. Jej niedokończona powieść Dzieci Warszawy (wydana książkowo w 1958, ale drukowana wcześniej w odcinkach w Przyjacielu) była za czasów PRL-u lekturą obowiązkową w czwartej klasie szkoły podstawowej. Wyjeżdżając do sanatorium w Szwajcarii planowała dokończyć powieść po powrocie, tam jednak zmarła i z tej przyczyny książka nie ma zakończenia zamkniętego.
Pochowana na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 348-1-25)[2].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Była matką Marii Broniewskiej i drugą żoną Władysława Broniewskiego.
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]W 2016 roku została wydana książka 44739. Wspomnienie o Marii Zarębińskiej – aktorce (Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń), która w części pierwszej jest zapisem rozmowy Anety Kolańczyk z Marią Broniewską, a w części drugiej zawiera Opowiadania oświęcimskie[3].
Filmografia
[edytuj | edytuj kod]- 1932 Biała trucizna - kokainistka
- 1934 Młody Las - uczennica Irka
- 1934 Czarna perła - pokojówka Tornów
- 1937 O czym marzą kobiety
- 1938 Sygnały - więźniarka w pralni
- 1938 Granica - Jaśka, Gołąbska
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Genealodzy PL Genealogia, Akt urodzenia Anny Marii Zarębińskiej [online], metryki.genealodzy.pl [dostęp 2024-08-29].
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: BRONIEWSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-01-15].
- ↑ Anita Katarzyna Wiśniewska, 44739 Wspomnienie o Marii Zarębińskiej – aktorce, „Salon Literacki”, 13 listopada 2016 [dostęp 2017-05-16] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Słownik biograficzny teatru polskiego tom 1, str. 835, PWN Warszawa 1973.
- Maria Zarębińska w bazie filmpolski.pl