Maria Rudzińska-Arcimowicz
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
egiptolożka |
Maria Rudzińska-Arcimowicz (lit. Marija Rudzinskaitė-Arcimavičienė; ur. 16 lipca 1885, zm. 8 maja 1941 w Wilnie) – litewska egiptolożka, pionierka egiptologii na Litwie.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Pochodziła z rodziny ziemiańskiej[1]. Urodziła się w Szarawach (Šaravai) w powiecie kiejdańskim[2]. W 1900 ukończyła gimnazjum dla dziewcząt w Kownie. W 1904 skończyła kurs nauczycielski, a w 1908 Wyższy Kurs Kobiet na kierunku historia i filologia[3]. Studiowała egiptologię na Moskiewskim Uniwersytecie Cesarskim pod kierunkiem orientalisty Borysa Turajewa[1]. Studia ukończyła w 1916[4].
W Moskwie wyszła za mąż, ale mąż został wcielony do wojska i z niego nie wrócił. W 1918 Marija zamieszkała w Kownie. Uczyła w gimnazjach i szkołach, wykładała na Uniwersytecie Litewskim (początkowo po rosyjsku, potem, gdy nauczyła się litewskiego, w tym języku)[3].
Kilkakrotnie uczestniczyła w wyprawach do Gizy (1910, 1924, 1934). Wrażenia z podróży opisała w prasie rosyjskiej i polskiej. Po każdej z wypraw publikowała książki naukowe[3]. Brała udział w światowych kongresach orientalistycznych jako reprezentantka Litwy (Berlin, Rzym i Bruksela)[1].
W latach 1922–1940 pracowała jako profesorka nadzwyczajna w Katedrze Historii Powszechnej Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Witolda Wielkiego w Kownie. W 1922 zainicjowała uniwersyteckie zajęcia z historii Egiptu. W 1932 opublikowała słownik egipskich hieroglifów. Przetłumaczyła kilka egipskich hymnów i opowiadań. W 1936 opublikowała podręcznik historii Egiptu[1]. W 1940 została przeniesiona do pracy na Uniwersytecie Wileńskim i mianowana profesorką nadzwyczajną w Katedrze Historii Powszechnej[3].
Po wybudowaniu siedziby Muzeum Wojskowego im. Witolda Wielkiego w Kownie wystąpiła do Ministerstwa Edukacji Litwy o zgodę na zorganizowanie w placówce ekspozycji starożytnej sztuki egipskiej. Z powodu odmowy wystawiała sprowadzone z Egiptu eksponaty ze swojej kolekcji w Muzeum Pedagogicznym Okręgu Kowieńskiego. Próbowała zorganizować przestrzeń wystawienniczą na terenie Uniwersytetu Wileńskiego, ale bezskutecznie. W 1910 jej kolekcję 23 zabytków egipskich (mumie, sarkofagi, maski, statuetki itp.), obawiając się nacjonalizacji przez okupanta sowieckiego, przeniesiono do Muzeum Kultury w Kownie (współcześnie Galeria Sztuki im. M. Żilinskasa)[1][4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Aldona SNITKUVIENĖ, Išsipildė Marijos Rudzinskaitės-Arcimavičienės svajonė /120-ąsias egiptologės gimimo metines minint/, „LIETUVOS MUZIEJAI” (1–2), www.museums.lt, 2005 [dostęp 2022-01-29].
- ↑ Marija Rudzinskaitė-Arcimavičienė (1885-1941) – Lietuvos archeologijos draugija [online], lad.lt [dostęp 2022-01-29].
- ↑ a b c d Marija Rudzinskaitė-Arcimavičienė: dėl „Aigipto“ būtų galėjusi paaukoti viską [online], 15min.lt [dostęp 2022-01-29].
- ↑ a b Marija Rudzinskaitė‑Arcimavičienė [online], www.vle.lt [dostęp 2022-01-29] (lit.).