Maria Stodolska-Krzewska
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
działaczka niepodległościowa |
| Odznaczenia | |
   
| |
Maria Gustawa I voto Lilienfeld-Krzewska II voto Rogóyska ze Stodolskich (ur. 25 marca 1896 w Warszawie, zm. 1993 w Bromley) – polska działaczka niepodległościowa, członkini Polskiej Organizacji Wojskowej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Była córką Rajmunda i Felicja z Hajmanów Stodolskich[1]. Była wyznania ewangelicko-reformowanego[2].
W 1913 ukończyła szkołę średnią. Przez 3 lata uczęszczała do Wyższej Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie[3].
Od marca 1915 należała do Polskiej Organizacji Wojskowej. W kwietniu została zaprzysiężona na technika w oddziale lotnym POW. Następnie pracowała w sekcji wywiadowczej kierowanej przez Jadwigę Barthel de Weydenthal. Meldowała wywiadowców z prowincji[3]. W sierpniu 1915 trafiła do kancelarii sztabu batalionu warszawskiego. Od 22 sierpnia 1915 do 11 listopada 1918[3] pracowała w kancelarii Komendy Naczelnej POW[4]. Na potrzeby akcji dywersyjnych zajmowała się przygotowaniem materiałów wybuchowych, broni i amunicji. Przeprowadzała próby z nowymi ładunkami[5]. Działała pod pseudonimem "Górska"[4]. Według przełożonych z POW oddaje się całkowicie powierzonym jej zadaniom, wykazując niejednokrotnie wybitne męstwo, zimną krew, niestrudzoną energię i niezłomny hart ducha. Wsławiła się tym, że z obserwowane przez tajne carskie służby mieszkania wywiozła broń i materiały wybuchowe, zachowując zimną krew[5].
W 1918 wyjechała na studia wyższe do Krakowa. W latach 1919–1920 pracowała Poselstwie RP w Bukareszcie[3].
Od 1920 wyszła za Karola Lilienfelda-Krzewskiego[1]. Zwolniła się z pracy i zamieszkała w Warszawie. W 1926 podjęła pracę w Ministerstwie Spraw Zagranicznych jako referentka. Pracowała z drugim mężem, dyplomatą Michałem Rogóyskim[2].
Działała w Oddziale Żeńskim FIDAC jako wiceprezeska i członkini sekcji prasowej[3].
Za odwagę oraz brawurowo przeprowadzone akcje dywersyjno-sabotażowe została odznaczona: w 1922 Srebrnym Krzyżem Virtuti Militari, a także Krzyżem Niepodległości z Mieczami[2], Odznaką "Za wierną służbę" oraz Krzyżem POW[3].
W 1939, po wybuchu II wojny światowej, przez Rumunię trafiła do Francji, a w 1940 do Wielkiej Brytanii. Tam zmarła[2].
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
Została wspomniana w piosence Wszak już blisko rok[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Wielkopolskie Towarzystwo Genealogiczne [online], m.wtg-gniazdo.org [dostęp 2021-12-02].
- ↑ a b c d Maria Gustawa Lilienfeld-Krzewska, Rogoyska (z d. Stodolska) [online], MyHeritage [dostęp 2021-12-02] (pol.).
- ↑ a b c d e f Stodolska Maria [online] [dostęp 2021-12-02] (pol.).
- ↑ a b c Wszak już blisko rok - Utwory - Cyfrowa Biblioteka Polskiej Piosenki [online], bibliotekapiosenki.pl [dostęp 2021-12-02].
- ↑ a b Kobiety Niepodległości. O ochotniczkach w Polskiej Organizacji Wojskowej [online].