Marija Nagowicyna-Ikrianistowa
| Data i miejsce urodzenia |
3 kwietnia?/15 kwietnia 1887 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
14 października 1966 |
| Zawód, zajęcie |
robotnica, agitatorka, działaczka partii bolszewickiej |
| Odznaczenia | |
| |
Marija Fiodorowna Nagowicyna-Ikrianistowa (ros. Мария Фёдоровна Наговицына-Икрянистова; ur. 3 kwietnia?/15 kwietnia 1887 w Djakowie[1], zm. 14 października 1966 w Moskwie[2]) – rosyjska robotnica i rewolucjonistka, działaczka partii bolszewickiej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się w wiejskiej wielodzietnej rodzinie w guberni włodzimierskiej. Gdy miała 14 lat, jej rodzina przeprowadziła się do Iwanowo-Wozniesieńska[2], ośrodka przemysłu tekstylnego, w którym od lat 70. XIX w. rozwijał się ruch socjalistyczny i robotniczy[3]. Marija Nagowicyna podjęła pracę w fabryce Kompanija, następnie była zatrudniona w zakładach Witowej[4]. W 1904 r. wstąpiła do Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji[2], należała do frakcji bolszewickiej[1]. W mieszkaniu Nagowicynów odbywały się tajne spotkania partyjne, na których przemawiała również Marija. Obdarzona silnym i przyjemnym głosem, otrzymała partyjny pseudonim Trąba (ros. Труба – Truba)[2].
Podczas rewolucji 1905 r. w Iwanowie-Wozniesieńsku wybuchły strajki. Marija Nagowicyna-Ikrianistowa została wybrana do Rady Delegatów Robotniczych[2], reprezentującej protestujących robotników w negocjacjach z władzami gubernialnymi i fabrykantami[3]. Rada funkcjonowała do końca lipca 1905 r., gdy strajki wygasły, a fabrykanci zgodzili się na ustępstwa[5]. Władze partyjne poleciły wówczas Nagowicynej-Ikrianistowej wyjazd do Moskwy w celu prowadzenia nielegalnej drukarni przy ulicy Lesnej. Rewolucjonistka pracowała w drukarni razem z partyjnymi towarzyszami Siłowanem Kobidze i Gieorgijem Sturuą[6]. Podawała się za opiekunkę syna Kobidzego[2]. Drukarze wzięli w grudniu 1905 r. udział w zbrojnym powstaniu w Moskwie[6]. Drukarnia, niewykryta przez policję[6], przestała działać w 1906 r. decyzją władz partii[2]. Nagowicyna-Ikrianistowa wróciła do Iwanowo-Wozniesieńska i pozostawała aktywna w ruchu robotniczym. W 1907 r. została aresztowana, lecz szybko ją zwolniono[7].
W 1917 r. została wybrana do rady miejskiej Iwanowo-Wozniesieńska, była również członkinią komitetu fabrycznego w zakładach Witowej[7]. Po 1919 r. zamieszkała w Moskwie. Ukończyła kurs agitatorki i pracowała w oddziale kobiecym partii w Moskwie[7]. Była instruktorką odpowiedzialną w partyjnym wydziale kobiet i w latach 1928–1930[7] kierowniczką wydziału administracyjnego NKWD[2]. Od 1932 r. pracowała w prezydium Centralnego Komitetu Wykonawczego ZSRR[4]. Według niektórych źródeł w latach 30. była represjonowana[8]. Odeszła na emeryturę w 1940 r.[7]
Spisała wspomnienia[9]. Przy jej udziale w kamienicy przy ulicy Leśnej w Moskwie, gdzie w latach 1905–1906 działała podziemna drukarnia, stworzono muzeum, rekonstruując dawny wygląd pomieszczeń[2].
Odznaczona Orderem Lenina[7]. Jej popiersie jest jednym z 14 wizerunków rewolucjonistów umieszczonych w alei kompleksu pomnikowego Czerwona Tałka w Iwanowie, odsłoniętego w 1975 r.[8][7] Jej imię nosi również ulica w Iwanowie[10].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Апрель, 2022 – Государственный Архив Ивановской Области [online], ivarh.ru [dostęp 2024-03-06].
- ↑ a b c d e f g h i Алексей Митрофанов, Подпольная типография и ее сотрудница Труба [online], Митропост, 14 lipca 2023 [dostęp 2024-03-06] (ros.).
- ↑ a b A. Asher, The Revolution of 1905. Russia in Disarray, Stanford University Press, Stanford 1988, ISBN 978-0-8047-2327-5, s. 145–147.
- ↑ a b Iwanowskij Kalendar’ [online], Raboczij kraj, s. 11.
- ↑ A. Asher, The Revolution of 1905. Russia in Disarray, Stanford University Press, Stanford 1988, ISBN 978-0-8047-2327-5, s. 148–149.
- ↑ a b c Доходный дом купца Колупаева: История единственной в Москве типографии большевиков, которую не обнаружила полиция - [online], Культурология [dostęp 2024-03-06].
- ↑ a b c d e f g a, 15 апреля родились [online], www.liveinternet.ru [dostęp 2024-03-06] (ros.).
- ↑ a b A. Siemienienko, M. Timofiejew, «САМЫЙ СОВЕТСКИЙ» ГОРОД: КОНСТРУИРУЯ РОДИНУ СОВЕТОВ (ИВАНОВО-ВОЗНЕСЕНСК/ИВАНОВО, 1918-1985) [online], cyberleninka.ru [dostęp 2023-08-06].
- ↑ Женщины-литераторы, родившиеся до 1917 года. Словарь „Писательницы России” Буква И [online], book.uraic.ru [dostęp 2024-03-06].
- ↑ Наговицыной-Икрянистовой, 2 в Иванове – 2ГИС [online], 2gis.ru [dostęp 2024-03-06] (ros.).