Marka polska

Marka polska
Banknot półmarkowy z 1916 roku
Państwo	Cesarstwo Niemieckie (GG Warszawskie) II Rzeczpospolita
Podział	1 marka = 100 fenigów
Monety	1, 5, 10, 20 f
Banknoty	½, 1, 2, 5, 20, 50, 100, 500, 1000, 5000, 10000, 50000, 100000, 250000, 500000, 1000000, 5000000, 10000000 mkp
Bank centralny	Polska Krajowa Kasa Pożyczkowa

10 marek polskich z 1916

100 marek polskich (emisja z 15 lutego 1919)

1 marka polska (emisja z 17 maja z 1919)

Banknot 1000 marek polskich Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej z 1919

Marka polska – waluta obowiązująca od 9 grudnia 1916 roku na okupowanych przez Cesarstwo Niemieckie terenach Królestwa Polskiego, a następnie – obowiązująca w Rzeczypospolitej Polskiej. W wyniku reformy pieniężnej z 29 kwietnia 1924 roku marka polska została zastąpiona przez polskiego złotego. 1 marka polska odpowiadała 100 fenigom.

Znaki pieniężne

Monety

• obiegowe (żelazne):
  • 1 fenig (1918)
  • 5 fenigów (1917-1918)
  • 10 fenigów (1917-1918)
  • 20 fenigów (1917-1918)
• próbne:
  • 50 mkp
  • 100 mkp

Banknoty

• datowane 9 grudnia 1916:
  • ½ mkp
  • 1 mkp
  • 2 mkp
  • 5 mkp
  • 10 mkp
  • 20 mkp
  • 50 mkp
  • 100 mkp
  • 1000 mkp
• datowane 15 stycznia 1919
  • 500 mkp
• datowane 15 lutego 1919
  • 100 mkp
• datowane 17 maja 1919
  • 1 mkp
  • 5 mkp
  • 20 mkp
  • 1000 mkp
• datowane 23 sierpnia 1919
  • 1 mkp
  • 5 mkp
  • 10 mkp
  • 20 mkp
  • 100 mkp
  • 500 mkp
  • 1000 mkp
• datowane 7 lutego 1920
  • ½ mkp
  • 5000 mkp
• datowane 11 marca 1922
  • 10 000 mkp
• datowane 10 października 1922
  • 50 000 mkp
• datowane 25 kwietnia 1923
  • 250 000 mkp
• datowane 30 sierpnia 1923
  • 100 000 mkp
  • 500 000 mkp
  • 1 000 000 mkp
• datowane 20 listopada 1923
  • 5 000 000 mkp
  • 10 000 000 mkp

Waluta okupacyjna

Marka polska została wprowadzona rozporządzeniem generał-gubernatora warszawskiego z dnia 9 grudnia 1916 roku. W Generalnym Gubernatorstwie Warszawskim marka polska była emitowana przez Polską Krajową Kasę Pożyczkową i od 26 kwietnia 1917 roku stanowiła jedyny prawny środek płatniczy na tym obszarze.

Na banknotach z 1916 roku znalazł się orzeł biały. Było to jego pierwsze oficjalne urzędowe zastosowanie od upadku powstania listopadowego.

W niepodległej Polsce

Marka polska stała się prawnym środkiem płatniczym na terenie całej Polski dopiero ustawą z dnia 15 stycznia 1920 roku.

PKKP wydała też tzw. przekazy o nominałach 50 000 000 i 100 000 000 mkp, datowane na 20 listopada 1923 roku.

Planowano także emisję monet: w 1922 wybito pierwszą monetę próbną według projektu Wasiewicza o wartości 100 marek, z orłem państwowym na awersie i z głową marszałka Piłsudskiego na rewersie, w 1923 próbną monetę 50-markową według projektu Konstantego Laszczki, z orłem państwowym na awersie i z popiersiem dziewczyny zwróconej w lewo, ze snopkiem zboża na prawym ramieniu. W związku z wymianą pieniędzy projekty nie zostały zrealizowane.

W 1924 roku marki polskie zostały wymienione na złotówki po kursie 1 złoty = 1 800 000 mkp.

Banknoty PKKP w walucie markowej, już po reformie walutowej, zostały użyte do produkcji tzw. biletów zdawkowych. Banknoty markowe o nominałach 500 000 mkp oraz 10 000 000 mkp były przecinane na pół, a następnie na owych połówkach nadrukowywano nową wartość (odpowiednio 1 grosz i 5 groszy). Na markach polskich widnieje następująca klauzula prawna: „Kto podrabia lub fałszuje bilety Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej, albo puszcza w obieg lub usiłuje puścić w obieg podrobione lub fałszowane bilety podlega karze ciężkiego więzienia.” Mają także niezbyt widoczne, małe znaki wodne (siatkę przez całą powierzchnię banknotu).

Zobacz też

• marka poznańska
• banknoty Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej (1916–1917)
• banknoty Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej (1919–1923)
• przekazy Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej
• banknoty polskie

Bibliografia

• Tadeusz Kałkowski: Tysiąc lat monety polskiej. Kraków: 1981.
• Henryk Cywiński: Dziesięć wieków pieniądza polskiego. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1987, s. 177-205. ISBN 83-205-3413-5.

Linki zewnętrzne

• 100 marek polskich z podobizną Piłsudskiego z 1922