Marka polska
|
|||
|
|||
| Państwo |  Cesarstwo Niemieckie(GG Warszawskie)  II Rzeczpospolita |
||
| Podział | 1 marka = 100 fenigów | ||
| Monety | 1, 5, 10, 20 f | ||
| Banknoty | 1/2, 1, 2, 5, 20, 50, 100, 500, 1000, 5000, 10000, 50000, 100000, 250000, 500000, 1000000, 5000000, 10000000 mkp | ||
| Bank centralny | Polska Krajowa Kasa Pożyczkowa | ||
.jpg)
Marka polska – waluta obowiązująca od 9 grudnia 1916 roku na okupowanych przez Cesarstwo Niemieckie terenach Królestwa Polskiego, a następnie – obowiązująca w Rzeczypospolitej Polskiej. W wyniku reformy pieniężnej z 29 kwietnia 1924 roku marka polska została zastąpiona przez polskiego złotego. 1 marka polska odpowiadała 100 fenigom.
Spis treści
Znaki pieniężne[edytuj]
Monety[edytuj]
- obiegowe (żelazne):
- 1 fenig (1918)
- 5 fenigów (1917-1918)
- 10 fenigów (1917-1918)
- 20 fenigów (1917-1918)
- próbne:
- 50 mkp
- 100 mkp
Banknoty[edytuj]
- datowane 9 grudnia 1916:
- 1/2 mkp
- 1 mkp
- 2 mkp
- 5 mkp
- 10 mkp
- 20 mkp
- 50 mkp
- 100 mkp
- 1000 mkp
- 500 mkp – 15 stycznia 1919
- 100 mkp – 15 lutego 1919
- datowane 17 maja 1919:
- 1 mkp
- 5 mkp
- 20 mkp
- 1000 mkp
- datowane 23 sierpnia 1919:
- 1 mkp
- 5 mkp
- 10 mkp
- 20 mkp
- 100 mkp
- 500 mkp
- 1000 mkp
- datowane 7 lutego 1920:
- 1/2 mkp
- 5000 mkp
- 10000 mkp – 11 marca 1922
- 50000 mkp – 10 października 1922
- 250000 mkp – 25 kwietnia 1923
- datowane 30 sierpnia 1923:
- 100000 mkp
- 500000 mkp
- 1000000 mkp
- datowane 20 listopada 1923:
- 5000000 mkp
- 10000000 mkp
Waluta okupacyjna[edytuj]
Marka polska została wprowadzona rozporządzeniem generał-gubernatora warszawskiego z dnia 9 grudnia 1916 roku. W Generalnym Gubernatorstwie Warszawskim marka polska była emitowana przez Polską Krajową Kasę Pożyczkową i od 26 kwietnia 1917 roku stanowiła jedyny prawny środek płatniczy na tym obszarze[1].
Na banknotach z 1916 roku znalazł się orzeł biały. Było to jego pierwsze oficjalne urzędowe zastosowanie od upadku powstania listopadowego.
W niepodległej Polsce[edytuj]
Marka polska stała się prawnym środkiem płatniczym na terenie całej Polski dopiero ustawą z dnia 15 stycznia 1920 roku[2].
PKKP wydała też tzw. przekazy o nominałach 50 000 000 i 100 000 000 mkp, datowane na 20 listopada 1923 roku.
Planowano także emisję monet: w 1922 wybito pierwszą monetę próbną według projektu Wasiewicza o wartości 100 marek, z orłem państwowym na awersie i z głową marszałka Piłsudskiego na rewersie, w 1923 próbną monetę 50-markową według projektu Konstantego Laszczki, z orłem państwowym na awersie i z popiersiem dziewczyny zwróconej w lewo, ze snopkiem zboża na prawym ramieniu. W związku z wymianą pieniędzy projekty nie zostały zrealizowane.
W 1924 roku marki polskie zostały wymienione na złotówki po kursie 1 złoty = 1 800 000 mkp.
Banknoty PKKP w walucie markowej, już po reformie walutowej, zostały użyte do produkcji tzw. biletów zdawkowych. Banknoty markowe o nominałach 500 000 mkp oraz 10 000 000 mkp były przecinane na pół, a następnie na owych połówkach nadrukowywano nową wartość (odpowiednio 1 grosz i 5 groszy). Na markach polskich widnieje następująca klauzula prawna: „Kto podrabia lub fałszuje bilety Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej, albo puszcza w obieg lub usiłuje puścić w obieg podrobione lub fałszowane bilety podlega karze ciężkiego więzienia.” Mają także niezbyt widoczne, małe znaki wodne (siatkę przez całą powierzchnię banknotu).
Bibliografia[edytuj]
- Tadeusz Kałkowski: Tysiąc lat monety polskiej. Kraków: 1981.
- Henryk Cywiński: Dziesięć wieków pieniądza polskiego. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1987, s. 177-205. ISBN 83-205-3413-5.
Zobacz też[edytuj]
Przypisy
- ↑ Henryk Cywiński: Dziesięć wieków pieniądza polskiego. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1987, s. 177-205. ISBN 83-205-3413-5.
- ↑ Dz.U. 1920 nr 5 poz. 26
