Maša Haľamová
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość | |
| Język | |
| Dziedzina sztuki | |
| Odznaczenia | |
| Artysta narodowy CSRS (1983) | |
Maša Haľamová (ur. 28 sierpnia 1908 w Blatnicy, zm. 17 lipca 1995 w Bratysławie) – słowacka poetka, pisarka, tłumaczka.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Maša urodziła się w rodzinie kupieckiej. Początkowo uczyła się w Martinie, a gdy zmarła jej matka w marcu 1916 roku, ośmioletnią dziewczynkę wzięła do siebie przyjaciółka matki, Oľga Textorisová, utalentowana pisarka, która pracowała jako nauczycielka w Starej Pazovie[1]. Naukę kontynuowała w Bratysławie, gdzie zdała maturę w 1925 roku. Po maturze pracowała jako urzędniczka w Wysokich Tatrach, gdzie mieszkała przez 30 lat[2]. Była doskonałym narciarzem i została najmłodszym sędzią podczas mistrzostw świata w skokach narciarskich w Szczyrbskim Jeziorze w 1935 roku. W 1930 roku wyszła za mąż za lekarza, Jana Pullmana i mieszkali w Wysokich Tatrach aż do jego przedwczesnej śmierci w 1956 roku[1]. W latach 1957–1958 pracowała w Martinie jako redaktor w wydawnictwie Osveta a stamtąd wyjechała do Bratysławy, gdzie pracowała do emerytury w 1973 roku jako redaktor w wydawnictwie Mladé letá. Zmarła w Bratysławie, ale została pochowana na Cmentarzu Narodowym w Martinie[2].
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]Jako uczennica opublikowała tłumaczenia z poezji rosyjskiej w gazecie Slovenský denník. Własne prace zaczęła publikować w drugiej połowie lat 20. XX wieku w czasopismach literackich: Slovenské pohľady, Živena, Elán, a także w periodykach Nový rod i Mladé Slovensko[2].
Jest autorką kobiecej, kruchej liryki, która prostym, szczerym językiem opisuje uczucia płynące z serca: niespełnioną miłość, małżeńskie szczęście, ból utraty męża. Oprócz motywów miłosnych w swoich utworach zawarła urodę krajobrazu tatrzańskiego, wrażenia z podróży do Francji, a także poruszała tematy społeczne pod wpływem Jiřiego Wolkera. Przyciągnął ją obraz śmierci chorego Wolkera, który daremnie szukał uzdrowienia w tatrzańskiej naturze[1]. Oprócz własnej pracy poświęciła się również tłumaczeniom z serbskiego, czeskiego (Jiří Wolker, Ivan Olbracht, Marie Majerová, Jan Drda) i literatury rosyjskiej. Do kilku jej wierszy czołowi kompozytorzy słowaccy skomponowali muzykę, m.in. wiersze z kolekcji Červený mak. Dzięki swojej pracy weszła do historii literatury słowackiej jako jedna z najwybitniejszych przedstawicielek słowackiej poezji XX wieku. Jej prace zostały przetłumaczone na wiele języków. W 1983 roku rząd Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej nadał jej honorowy tytuł artysty narodowego[3].
Wybrane dzieła
[edytuj | edytuj kod]Poezja
[edytuj | edytuj kod]Proza dla dzieci i młodzieży
[edytuj | edytuj kod]- 1957 – Svrček a mravci
- 1962 – Mechúrik Košťúrik s kamarátmi
- 1965 – Petrišorka
- 1966 – Hodinky, leporello
- 1976 – O sýkorke z kokosového domčeka
Wspomnienia i eseje
[edytuj | edytuj kod]- 1988 – Vyznania
- 1988 – Vzácnejšia než zlato
- 1993 – Čriepky (ilustrował Mikuláš Galanda)
- 2001 – Tatranské listy
Tłumaczenia
[edytuj | edytuj kod]- 1968 – Ivan Olbracht: Biblické príbehy
- 1971 – Jan Drda: Zabudnutý čert
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Iveta Bonova, Ivica Hajducekova: Religious and Sacred Poetry. Fundacja Naukowa Katolików „Eschaton”. [dostęp 2019-04-19]. (ang.).
- ↑ a b c Maša Haľamová. Literárne informačné centrum. [dostęp 2019-04-19]. (słow.).
- ↑ Čestný titul národní umělec. Archiwum Kancelarii Prezydenta Republiki Czeskiej. [dostęp 2019-04-18]. (cz.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Duchowy wymiar w liryce Mašy Hal’amovej (Poetycki tomik Dar). W: Religious and Sacred Poetry:An International Quarterlyof Religion, Culture and Education. Kraków: Fundacja Naukowa Katolików ‘Eschaton’, 2013.