Melantek

Melantek
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	liliowce
Rodzina	melantkowate
Rodzaj	melantek
	Nazwa systematyczna
	Melanthium L.; Sp. Pl.: 339 (1753)
	Typ nomenklatoryczny
	Melanthium virginicum L..
Synonimy
	Leimanthium Willd.; Evonyxis Raf.;
	Leimanthium Willd.; Evonyxis Raf.;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Melantek, czernilec (Melanthium L.) – rodzaj wieloletnich, ziemnopączkowych roślin zielnych z rodziny melantkowatych, obejmujący 4 gatunki endemiczne dla środkowo-wschodnich Stanów Zjednoczonych^[4].

Nazwa naukowa rodzaju pochodzi od greckich słów μέλανος (melanos – czarny) i ανθινός (anthinos – kwiatowy), odnosząc się do czerniejących po przekwitnięciu listków okwiatu niektórych gatunków tych roślin^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Rośliny zielne.

Łodyga: Pędem podziemnym jest okryta łuskowatymi liśćmi cebulka z krótkimi kłączami. Pęd naziemny wzniesiony, ulistniony, pusty w środku^[6].

Liście: Liście głównie odziomkowe, tworzące rurkowate, zamknięte pochwy. Blaszki liściowe równowąskie, odwrotnielancetowate, eliptyczne do jajowatych, u nasady rowkowane, stożkowate do ostrych^[6].

Kwiaty: Kwiaty sześciopręcikowe, szypułkowe, zebrane w złożone grono lub otwartą wiechę, dystalne obupłciowe, proksymalne męskie. Osie kwiatostanu pokryte kępkami miękkich włosków. Szypułki omszone. Przysadki równowąskie do szydłowatych. Okwiat pojedynczy, trwały, sześciolistkowy. Listki okwiatu zwężające się, całobrzegie lub faliste, ostre do tępych, z dwoma niepozornymi do wydatnych miodnikami, położonymi doosiowo u nasady listków. Pręciki u nasady zrośnięte z okwiatem, o silnie zakrzywionych do wewnątrz nitkach i jednokomorowych, sercowato-nerkowatych główkach. Zalążnia górna do częściowo dolnej, trzykomorowa. Szyjki słupków odchylone do zakrzywionych, z wiekiem kierujące się do wewnątrz, zakończone drobnymi znamionami.

Owoce: Głęboko trójklapowe torebki. Nasiona żółte do brązowawych, płaskie, eliptyczne do lancetowatych.

Genetyka: Liczba chromosomów homologicznych x = 8^[6].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Pozycja rodzaju według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzaj zaliczany jest do podrodziny Melanthieae w rodzinie melantkowatych (Melanthiaceae), należącej do rzędu liliowców (Liliales) zaliczanych do jednoliściennych (monocots)^[2].

Grupa Verantrum/Melanthium

Analizy molekularne DNA roślin z podrodziny Melanthieae wykazały, że wyodrębniana w jej ramach grupa Veratrum/Melanthium jest w istocie monofiletyczna, a rośliny zaliczane do obu tych rodzajów powinny być połączone w jeden, monofiletyczny rodzaj ciemiężyca (Veratrum)^[7]. W roku 2010 Zomlefer, Judd i Gandhi zaproponowali zachowanie nazwy Veratrum (nom. cons.) dla wszystkich roślin zaliczanych do grupy Veratrum/Melanthium i odrzucenie nazwy Melanthium (nom. rej.)^[8].

Gatunki^[4]

Melanthium latifolium Desr.
Melanthium parviflorum (Michx.) S.Watson
Melanthium virginicum L.
Melanthium woodii (J.W.Robbins ex Alph.Wood) Bodkin

Zastosowania[edytuj | edytuj kod]

Pędy podziemne Melanthium virginicum były stosowane w medycynie tradycyjnej Indian jako lek przeciwrobaczy^[9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-10-20] (ang.).
↑ Tropicos. Missouri Botanical Garden. [dostęp 2011-03-14].
↑ ^a ^b ^c Rafaël Govaerts: World Checklist of Selected Plant Families. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2011-03-14]. (ang.).
↑ D. Gledhill: The names of plants. Cambridge ; New York: Cambridge University Press, 2008, s. 255. ISBN 978-0-521-86645-3.
↑ ^a ^b ^c Frederick H. Utech. Liliaceae. „Flora of North America”. 26. (ang.).
↑ Wendy B. Zomlefer at al.. Generic circumscription and relationships in the tribe Melanthieae (Liliales, Melanthiaceae), with emphasis on Zigadenus: evidence from its and trnL-F sequence data. „American Journal of Botany”. 88 (9), s. 1657–1669, 2001. (ang.).
↑ Wendy B. Zomlefer, Walter S. Judd, Kanchi N. Gandhi. Proposal to conserve the name Veratrum against Melanthium (Melanthiaceae). „Taxon”. 59 (2), s. 644-645, 2010.
↑ Plants For A Future. [dostęp 2011-03-20].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-10-20] (ang.).

[trop-3] Tropicos. Missouri Botanical Garden. [dostęp 2011-03-14].

[kew-4] Rafaël Govaerts: World Checklist of Selected Plant Families. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2011-03-14]. (ang.).

[5] D. Gledhill: The names of plants. Cambridge ; New York: Cambridge University Press, 2008, s. 255. ISBN 978-0-521-86645-3.

[fona-6] Frederick H. Utech. Liliaceae. „Flora of North America”. 26. (ang.).

[7] Wendy B. Zomlefer at al.. Generic circumscription and relationships in the tribe Melanthieae (Liliales, Melanthiaceae), with emphasis on Zigadenus: evidence from its and trnL-F sequence data. „American Journal of Botany”. 88 (9), s. 1657–1669, 2001. (ang.).

[8] Wendy B. Zomlefer, Walter S. Judd, Kanchi N. Gandhi. Proposal to conserve the name Veratrum against Melanthium (Melanthiaceae). „Taxon”. 59 (2), s. 644-645, 2010.

[9] Plants For A Future. [dostęp 2011-03-20].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]