Federalne Ministerstwo Zdrowia

Federalne Ministerstwo Zdrowia

Bundesministerium für Gesundheit

Logo Federalnego Ministerstwa Zdrowia
Państwo	Niemcy
Data utworzenia	1961
Siedziba	Bonn
Federalny Minister Zdrowia (niem. Bundesminister für Gesundheit)	Nina Warken
Adres
Rochusstraße 1 53123 Bonn Haupteingang Mauerstraße 29 10117 Berlin
brak współrzędnych
Strona internetowa

Federalne Ministerstwo Zdrowia (niem. Bundesministerium für Gesundheit, BMG) jest najwyższym organem federalnym odpowiedzialnym za politykę zdrowotną Niemiec. Jego siedziby znajdują się w Bonn i Berlinie. Kluczowym zakresem działania resortu jest przygotowywanie projektów ustaw, rozporządzeń i wytycznych administracyjnych, które regulują niemiecki system ochrony zdrowia.

Historia

Nazwy ministerstwa:

• 1991–2002 – Federalne Ministerstwo Zdrowia (niem. Bundesministerium für Gesundheit, BMG),
• 2002–2005 – Federalne Ministerstwo Zdrowia i Zabezpieczenia Społecznego (niem. Bundesministerium für Gesundheitund Soziale Sicherung, BMGS),
• od 2005 – ponownie Federalne Ministerstwo Zdrowia.

Zakres działalności i główne zadania

Ochrona zdrowia publicznego i systemu opieki

Ministerstwo prowadzi działania na rzecz ochrony zdrowia publicznego i przeciwdziałania chorobom. Ustawa o ochronie przed infekcjami stanowi podstawę do działań profilaktycznych, doradczych i zwiększających odpowiedzialność obywateli. Określa również wzmocnienie publicznego systemu zdrowia. BMG odpowiada także za tworzenie ram prawnych dotyczących produkcji, badań klinicznych, dopuszczeń, dystrybucji i nadzoru nad produktami leczniczymi i wyrobami medycznymi, zapewniając ich jakość, skuteczność i bezpieczeństwo. Ważnym zadaniem jest również zapewnienie bezpieczeństwa biologicznych produktów leczniczych, takich jak preparaty krwiopochodne.

Badania, prewencja i innowacyjne formy opieki

Wspiera badania i działania profilaktyczne oraz rozwija nowe struktury opieki, szczególnie w zakresie zdrowia psychicznego, chorób niezakaźnych (np. nowotwory, choroby układu krążenia, cukrzyca), opieki nad osobami przewlekle chorymi, zdrowia dzieci oraz wsparcia osób zakażonych HIV i chorych na AIDS. W ramach monitorowania zdrowia zbierane i analizowane są dane dotyczące sytuacji zdrowotnej społeczeństwa, a wyniki służą polityce zdrowotnej, nauce i społeczeństwu w ramach sprawozdawczości zdrowotnej.

Cyfryzacja i dostęp do informacji zdrowotnych

Cyfryzacja w systemie opieki zdrowotnej i pielęgnacyjnej odgrywa coraz większą rolę. Na podstawie strategii cyfryzacji ministerstwo wspiera transformację cyfrową i ramy prawne dla wykorzystania danych zdrowotnych w opiece i badaniach. Istotnym elementem systemu zdrowotnego są świadomi pacjenci i ubezpieczeni. Kompetencje zdrowotne, czyli umiejętność wyszukiwania, oceny i wykorzystania informacji zdrowotnych, są kluczowe dla skutecznego funkcjonowania systemu. Ministerstwo udostępnia wiarygodne i zrozumiałe informacje m.in. za pośrednictwem Narodowego Portalu Zdrowia, a także prowadzi działania informacyjne dotyczące zagrożeń związanych z używaniem substancji psychoaktywnych.

Kształcenie i dopuszczenie do zawodów medycznych

Dopuszczenie do wykonywania zawodów medycznych oraz ich kształcenie są uregulowane prawem federalnym. BMG opracowuje projekty regulacji dotyczących kształcenia, by zapewnić jednolity poziom jakości świadczeń zdrowotnych w całym kraju.

Współpraca międzynarodowa i działania w ramach UE

Polityka zdrowotna w wymiarze europejskim i międzynarodowym jest istotnym aspektem pracy BMG. W warunkach globalizacji i wzajemnych powiązań z innymi krajami, zwłaszcza w Europie, konieczne jest wspólne działanie wobec zagrożeń transgranicznych. Do najważniejszych wyzwań należą rozprzestrzenianie się chorób zakaźnych, zapobieganie pandemiom i ich zwalczanie, choroby niezakaźne (np. nowotwory), skutki zmian klimatycznych dla zdrowia, dywersyfikacja łańcuchów dostaw leków oraz niedobory kadry w opiece zdrowotnej, zwłaszcza w pielęgniarstwie.

BMG reprezentuje stanowisko rządu federalnego w gremiach takich jak UE, Rada Europy, WHO, OECD, a także w ramach G7 i G20. Współpraca obejmuje m.in. działania z państwami sąsiednimi, krajami członkowskimi UE i partnerami globalnymi, np. Indiami, Japonią, USA i Ukrainą. W polityce multilateralnej ministerstwo wspiera umacnianie instytucji zdrowia globalnego, zwłaszcza WHO.

Równość zdrowotna i integracja społeczna

BMG działa na rzecz zdrowotnej równości szans, wspierając 23,9 mln osób z doświadczeniem migracyjnym w Niemczech (stan na 2023). Prowadzi działania informacyjne w wielu językach i wspiera modelowe projekty, np. w zakresie integracji kulturowej, rekrutacji i integracji kadr, prewencji oraz poprawy bazy danych. Współpracuje z organizacjami krajowymi i międzynarodowymi, aby wspólnie usuwać bariery w dostępie do opieki zdrowotnej.

Jednostki podporządkowane

Robert Koch-Institut

Robert Koch-Institut (RKI) to centralna jednostka federalna w zakresie zdrowia publicznego i narodowy instytut zdrowia publicznego. Instytut analizuje, ocenia i prowadzi badania nad chorobami o dużym zasięgu i znaczeniu zdrowotnym. Odgrywa również rolę systemu wczesnego ostrzegania wobec nowych zagrożeń zdrowotnych. RKI prowadzi także stałe komisje naukowe, w tym Stałą Komisję ds. Szczepień (STIKO), odpowiada za koordynację sprawozdawczości zdrowotnej oraz nadzoruje użycie ludzkich komórek embrionalnych.

Paul-Ehrlich-Institut

Paul-Ehrlich-Institut (PEI) odpowiada za bezpieczeństwo i dostępność skutecznych biomedykamentów. Jego kompetencje obejmują dopuszczanie do obrotu, konsultacje naukowe, nadzór nad badaniami klinicznymi, kontrolę produktów i ocenę skutków ubocznych. Instytut nadzoruje szczepionki, immunoglobuliny, preparaty komórek macierzystych, leki krwiopochodne, alergeny, tkanki oraz nowoczesne terapie, jak terapia genowa. Jego badania służą jakości, skuteczności i bezpieczeństwu terapii biotechnologicznych.

Bundesinstitut für Öffentliche Gesundheit

Od lutego 2025 roku dawna Federalna Centrala ds. Edukacji Zdrowotnej (BZgA) nosi nazwę Federalnego Instytutu Zdrowia Publicznego (Bundesinstitut für Öffentliche Gesundheit, BIÖG). Instytut ten rozwija struktury sprzyjające promocji zdrowia i prewencji w oparciu o standardy międzynarodowe. BIÖG łączy wiedzę z zakresu danych zdrowotnych (RKI) z kompetencjami komunikacyjnymi dawnej BZgA. Oferuje wsparcie merytoryczne i materiałowe dla społeczeństwa i specjalistów, reaguje na wyzwania zdrowotne związane ze zmianami klimatu, stylu życia i postępem technologicznym. Kooperacja z RKI stanowi kluczowy element strategii działań BIÖG.

Bundesinstitut für Arzneimittel und Medizinprodukte

Federalny Instytut ds. Leków i Wyrobów Medycznych (Bundesinstitut für Arzneimittel und Medizinprodukte, BfArM) to niezależny federalny instytut podległy BMG, zatrudniający ok. 1350 pracowników w Bonn i Kolonii. Prowadzi działania w zakresie dopuszczania leków, poprawy ich bezpieczeństwa, oceny ryzyka związanego z wyrobami medycznymi oraz nadzoru nad substancjami psychoaktywnymi. Instytut prowadzi również niezależne badania naukowe i dostarcza informacji dla całego systemu opieki zdrowotnej. Nie prowadzi działań reklamowych i finansuje się głównie z opłat urzędowych oraz zleceń EMA i innych podmiotów. Wszystkie działania BfArM są realizowane w interesie publicznym i bez nastawienia na zysk.

Lista ministrów

Federalni Ministrowie Zdrowia (1961–1969)

• Elisabeth Schwarzhaupt (CDU) (1961–1966)
• Käte Strobel (SPD) (1966–1969)

Federalni Ministrowie Młodzieży, Rodziny i Zdrowia (1969–1986)

• Käte Strobel (SPD) (1969–1972)
• Katharina Focke (SPD) (1972–1976)
• Antje Huber (SPD) (1976–1982)
• Anke Fuchs (SPD) (1982)
• Heiner Geißler (CDU) (1982–1985)
• Rita Süssmuth (CDU) (1985–1986)

Federalni Ministrowie Młodzieży, Rodziny, Kobiet i Zdrowia (1986–1991)

• Rita Süssmuth (CDU) (1986–1988)
• Ursula Lehr (CDU) (1988–1991)

Federalni Ministrowie Zdrowia (1991–2002)

• Gerda Hasselfeldt (CDU) (1991–1992)
• Horst Seehofer (CSU) (1992–1998)
• Andrea Fischer (Związek 90/Zieloni) (1998–2001)
• Ulla Schmidt (SPD) (2001–2002)

Federalni Ministrowie Zdrowia i Zabezpieczenia Społecznego (2002–2005)

• Ulla Schmidt (SPD) (2002–2005)

Federalni Ministrowie Zdrowia (od 2005)

• Ulla Schmidt (SPD) (2005–2009)
• Philipp Rösler (FDP) (2009–2011)
• Daniel Bahr (FDP) (2011–2013)
• Hermann Gröhe (CDU) (2013–2018)
• Jens Spahn (CDU) (2018–2021)
• Karl Lauterbach (SPD) (2021–2025)
• Nina Warken (CDU) (od 2025)