Miodunka
| ||
 Morfologia (Pulmonaria officinalis) | ||
| Systematyka[1] | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | rośliny | |
| Klad | rośliny naczyniowe | |
| Klad | Euphyllophyta | |
| Klad | rośliny nasienne | |
| Klasa | okrytonasienne | |
| Klad | astrowe | |
| Rodzina | ogórecznikowate | |
| Rodzaj | miodunka | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Pulmonaria L. Sp. Pl. 135. 1 Mai 1753[2] | ||
| Typ nomenklatoryczny | ||
| P. officinalis L.[2] | ||
Miodunka (Pulmonaria L.) – rodzaj roślin należący do rodziny ogórecznikowatych (Boraginaceae). Według The Plant List w obrębie tego rodzaju znajduje się 14 gatunków o nazwach zweryfikowanych i zaakceptowanych, podczas gdy kolejne 64 taksony mają status gatunków niepewnych (niezweryfikowanych)[3] (inne źródła mówią o 18 lub 20 gatunkach[4][5]). Występuje naturalnie na obszarze od Europy po Azję Środkową[4][6]. Jeden z gatunków – miodunka miękkowłosa (P. mollis) – spotykany jest na rosyjskim dalekim wschodzie aż po Czukotkę[7]. W Polsce w stanie dzikim rosną 4 gatunki z tego rodzaju[8]. Gatunkiem typowym jest P. officinalis L.[2] Często różnice między gatunkami są nieznaczne, przez co są trudne do oznaczenia[9].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Liście
- Dojrzałe liście odziomkowe u nasady przychodzą stopniowo lub gwałtownie w ogonek liściowy[9]. Są całobrzegie. Mają zieloną barwę, czasami ze srebrnymi lub białawymi plamkami. Liście łodygowe są mniejsze, nasadą obejmują łodygę[6].
- Kwiaty
- Zebrane w wierzchotki rozwijające się na szczytach pędów. Kielich ma dzwonkowaty kształt, z pięcioma kątami u nasady oraz całobrzegimi klapami, rozwijającymi się po przekwitnięciu. Korona kwiatu jest promienista, wyprostowana, w kształcie tubki, z pięcioma wiązkami długich włosków w gardzieli tworząc prawie ciągły pierścień. Dno kwiatowe jest płaskie[9]. Pręciki mają krótkie nitki, nie wystają ponad koronę kwiatu[6]. Owocolistki są krótsze niż tubka korony, zwieńczone są klapowanym lub dwudzielnym znamieniem[9].
- Owoce
- Gładkie orzeszki z bardzo ostrym uwypukleniem u nasady[9]. Zazwyczaj są owłosione, zwłaszcza na początku rozwoju[6].
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Rośliny z tego rodzaju najlepiej rosną na żyznym, próchnicznym, wilgotnym podłożu. Preferuje stanowiska w półcieniu lub całkowicie zacienione. Rozmnaża się przez wysiew nasion lub, wegetatywnie, przez podział kęp[6].
_IMG_5210.JPG)
.jpg)
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Pulmonaria G. F. Hoffmann
- Pozycja według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
- Rodzaj należący do podrodziny Boraginoideae, rodziny ogórecznikowatych (Boraginaceae Juss) w obrębie kladu astrowych[1].
| ogórecznikowate |
| ||||||||||||||||||||||||||||||
- Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)
- Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa jasnotowe (Lamiidae Takht. ex Reveal), nadrząd Solananae R. Dahlgren ex Reveal, rząd psiankowce (Solanales Dumort.), podrząd Boraginineae Engl., rodzina ogórecznikowate (Boraginaceae Juss.), podplemię Pulmonarinae Dumort., rodzaj miodunka (Pulmonaria L.)[10].
- Gatunki flory Polski[8]
- miodunka ćma (Pulmonaria obscura Dumort.)
- miodunka miękkowłosa (Pulmonaria mollis Wolff ex A. Kern. syn. P. mollissima A. Kern.)
- miodunka plamista, m. lekarska (Pulmonaria officinalis L.)
- miodunka wąskolistna (Pulmonaria angustifolia L.)
- Wykaz gatunków[3]
|
|
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
Rośliny z tego rodzaju bywają uprawiane jako rośliny ozdobne. Nadają się w szczególności do ogrodów naturalistycznych i skalnych, a także na zacienione rabaty[6].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Spotykany jest również zapis Pulmonaria filarczkyana Jáv.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2017-03-31].
- ↑ a b c d Pulmonaria (ang.). W: Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 31 marca 2017].
- ↑ a b Pulmonaria (ang.). The Plant List. [dostęp 30 marca 2017].
- ↑ a b D.J. Mabberley: The Plant-book: A Portable Dictionary of the Vascular Plants (Second Edition). Cambridge University Press, 1997, s. 598. ISBN 978-0-521-41421-0. (ang.)
- ↑ Species of Pulmonaria (ang.). U.S. National Plant Germplasm System. [dostęp 31 marca 2017].
- ↑ a b c d e f B. Grabowska, T. Kubala: Encyklopedia bylin, tom II, K–Z. Poznań: Zysk i S-ka, 2012, s. 725-726. ISBN 978-83-7506-846-7. (pol.)
- ↑ Taxon: Pulmonaria mollis Wulfen (ang.). U.S. National Plant Germplasm System. [dostęp 30 marca 2017].
- ↑ a b Z. Mirek, H. Piękoś-Mirkowa, A. Zając, M. Zając: Pulmonaria (pol.). W: Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski [on-line]. Checklist – Vascular Plants of Poland. [dostęp 31 marca 2017].
- ↑ a b c d e f 7. Pulmonaria L. (hiszp.). Flora Iberica. [dostęp 31 marca 2017].
- ↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Pulmonaria (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 2009-02-22].
