Miodunka
 Morfologia (Pulmonaria officinalis) | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
miodunka |
| Nazwa systematyczna | |
| Pulmonaria L. Sp. Pl. 135. 1 Mai 1753[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
Miodunka (Pulmonaria L.) – rodzaj roślin należący do rodziny ogórecznikowatych (Boraginaceae). Według The Plant List w obrębie tego rodzaju znajduje się 14 gatunków o nazwach zweryfikowanych i zaakceptowanych, podczas gdy kolejne 64 taksony mają status gatunków niepewnych (niezweryfikowanych)[4] (inne źródła mówią o 18 lub 20 gatunkach[5][6]). Występuje naturalnie na obszarze od Europy po Azję Środkową[5][7]. Jeden z gatunków – miodunka miękkowłosa (P. mollis) – spotykany jest na rosyjskim dalekim wschodzie aż po Czukotkę[8]. W Polsce w stanie dzikim rosną 4 gatunki z tego rodzaju[9]. Często różnice między gatunkami są nieznaczne, przez co są trudne do oznaczenia[10].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Liście
- Dojrzałe liście odziomkowe u nasady przychodzą stopniowo lub gwałtownie w ogonek liściowy[10]. Są całobrzegie. Mają zieloną barwę, czasami ze srebrnymi lub białawymi plamkami. Liście łodygowe są mniejsze, nasadą obejmują łodygę[7].
- Kwiaty
- Zebrane w wierzchotki rozwijające się na szczytach pędów. Kielich ma dzwonkowaty kształt, z pięcioma kątami u nasady oraz całobrzegimi klapami, rozwijającymi się po przekwitnięciu. Korona kwiatu jest promienista, wyprostowana, w kształcie tubki, z pięcioma wiązkami długich włosków w gardzieli tworząc prawie ciągły pierścień. Dno kwiatowe jest płaskie[10]. Pręciki mają krótkie nitki, nie wystają ponad koronę kwiatu[7]. Owocolistki są krótsze niż tubka korony, zwieńczone są klapowanym lub dwudzielnym znamieniem[10].
- Owoce
- Gładkie orzeszki z bardzo ostrym uwypukleniem u nasady[10]. Zazwyczaj są owłosione, zwłaszcza na początku rozwoju[7].
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Rośliny z tego rodzaju najlepiej rosną na żyznym, próchnicznym, wilgotnym podłożu. Preferuje stanowiska w półcieniu lub całkowicie zacienione. Rozmnaża się przez wysiew nasion lub, wegetatywnie, przez podział kęp[7].
_IMG_5210.JPG)
.jpg)
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj należy do podplemienia Boragininae, plemienia Boragineae, podrodziny Boraginoideae z rodziny ogórecznikowatych Boraginaceae[11].
- Gatunki flory Polski[9]
- miodunka ćma (Pulmonaria obscura Dumort.)
- miodunka miękkowłosa (Pulmonaria mollis Wolff ex A. Kern. syn. P. mollissima A. Kern.)
- miodunka plamista, m. lekarska (Pulmonaria officinalis L.)
- miodunka wąskolistna (Pulmonaria angustifolia L.)
- Wykaz gatunków[4]
|
|
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
Rośliny z tego rodzaju bywają uprawiane jako rośliny ozdobne. Nadają się w szczególności do ogrodów naturalistycznych i skalnych, a także na zacienione rabaty[7].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Spotykany jest również zapis Pulmonaria filarczkyana Jáv.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-03-31] (ang.).
- ↑ a b Pulmonaria (ang.). W: Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2017-03-31].
- ↑ a b Pulmonaria (ang.). The Plant List. [dostęp 2017-03-30].
- ↑ a b D.J. Mabberley: The Plant-book: A Portable Dictionary of the Vascular Plants (Second Edition). Cambridge University Press, 1997, s. 598. ISBN 978-0-521-41421-0. (ang.)
- ↑ Species of Pulmonaria (ang.). U.S. National Plant Germplasm System. [dostęp 2017-03-31].
- ↑ a b c d e f B. Grabowska, T. Kubala: Encyklopedia bylin, tom II, K–Z. Poznań: Zysk i S-ka, 2012, s. 725-726. ISBN 978-83-7506-846-7. (pol.)
- ↑ Taxon: Pulmonaria mollis Wulfen (ang.). U.S. National Plant Germplasm System. [dostęp 2017-03-30].
- ↑ a b Z. Mirek, H. Piękoś-Mirkowa, A. Zając, M. Zając: Pulmonaria (pol.). W: Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski [on-line]. Checklist – Vascular Plants of Poland. [dostęp 2017-03-31].
- ↑ a b c d e f 7. Pulmonaria L. (hiszp.). Flora Iberica. [dostęp 2017-03-31].
- ↑ Genus: Pulmonaria L.. W: Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-01-01].