Mleczaj wygięty
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
mleczaj wygięty |
| Nazwa systematyczna | |
| Lactarius flexuosus Gray Nat. Arr. Brit. Pl. (London) 1: 624 (1821) | |
| Zasięg | |
 Zasięg w Europie | |
_Gray_41548.jpg)
Mleczaj wygięty (Lactarius flexuosus Gray) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lactarius, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1821 r. Samuel Frederick Gray i nadana przez niego nazwa naukowa jest aktualna[1]. Ma kilkanaście synonimów. Niektóre z nich:
- Lactarius pyrogalus subsp. flexuosus (Fr.) Singer 1942
- Lactifluus umbrinus (Paulet) Kuntze 1891[2].
Polską nazwę nadała Alina Skirgiełło w 1998 r.[3]
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica 5–9, czasami do 15 cm, początkowo niemal płaski z niewielką wklęsłością na środku, potem głęboki, niemal lejkowaty. Powierzchnia szaroliliowa, mięsistoszara, stalowoszara, szarocielista, u starszych okazów bardziej ochrowa, czasami koncentrycznie pręgowana, gładka, zwykle sucha. Brzeg początkowo podwinięty, potem prosty, zwykle nieregularnie powyginany, w stanie wilgotnym nieco śliski[4].
Rzadkie, przyrośnięte, grube, czasami rozwidlone, na obydwu końcach zwężone, przy nasadzie z licznymi żeberkami, słomkowożółte z cielistym odcieniem[4].
O wysokości 5–8 cm i grubości 1,5–3,5 cm, cylindryczny, u nasady nieco wyższy, początkowo pełny, potem często komorowaty. Powierzchnia tej samej barwy co kapelusz, ale wyraźnie jaśniejsza, na szczycie biaława, u podstawy żółtawa[4].
Gruby, nie zmieniający barwy po uszkodzeniu, o kwaśno owocowym zapachu i palącym smaku. Mleczko białe, nie zmieniające barwy na powietrzu, o ostrym smaku, na brzegach blaszek tworzące kropelki[4].
- Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników: Kremowożółty[4]
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki szeroko owalne, 7–8 × 6–6,5 µm z ornamentacją utworzoną przez brodawki połączone cienkimi łącznikami, wskutek czego tworzy się na nich wyraźna siateczka. Podstawki 40–45 × 8–9 µm. Cheilocystydy wrzecionowate, znacznie wystające powyżej podstawek, wskutek czego ostrza blaszek są pod lupa włosiste[4].
- Gatunki podobne
Mleczaj wygięty odróżnia się ochrowomięsistą barwą kapelusza, grubymi i rzadkimi blaszkami, ostrym smakiem i występowaniem głównie w lasach sosnowych. Podobny jest nie występujący w Polsce Lactarius roseozonatus[4].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Znane są jego stanowiska w Ameryce Północnej, Europie i Azji, pojedyncze podano także w Australii i na Tasmanii. Najwięcej stanowisk podano w Europie, zwłaszcza na Półwyspie Skandynawskim[5]. W Polsce W. Wojewoda w 2003 r. przytoczył dziesięć stanowisk z uwagą, że jego rozprzestrzenienie i stopień zagrożenia nie są znane[3]. Aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[6].
Naziemny grzyb mykoryzowy. Występuje wśród traw i mchów w lasach liściastych, mieszanych i iglastych[3], zwłaszcza sosnowych, najczęściej pod sosnami, ale także pod brzozami[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-04-05] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-04-05] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 374, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g h Alina Skirgiełło, Mleczaj (''Lactarius''). Grzyby (''Mycota''), tom 25. Podstawczaki (''Basidiomycetes''), gołąbkowce (''Russulales''), gołąbkowate (''Russulaceae''), mleczaj (''Lactarius''), Kraków: PWN, 1998, s. 74, ISBN 83-85444-65-3.
- ↑ Występowanie Lactarius flexuosus na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-04-01] (ang.).
- ↑ Aktualne stanowiska Lactarius flexuosus w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2023-04-01] (ang.).