Mokrzyszów
| osiedle Tarnobrzega | |
 Dworek Myśliwski w Mokrzyszowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| W granicach Tarnobrzega |
1 października 1976[1] |
| SIMC |
0980180 |
| Zarządzający |
Andrzej Biernat[2] |
| Populacja (2008) • liczba ludności |
|
| Strefa numeracyjna |
15 |
| Kod pocztowy |
39-400 |
| Tablice rejestracyjne |
RT |
Położenie na mapie Tarnobrzega
| |
| 50°34′N 21°43′E/50,566667 21,716667 | |
Mokrzyszów – od 1976 r. dzielnica Tarnobrzega, dawniej wieś.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś Mokrzyszów istniała już w XV w. W drugiej połowie XVII w. dobra Mokrzyszowa należały do dóbr królewskich i wchodziły w skład dóbr starostwa sandomierskiego. Pod koniec XVIII w., w wyniku I rozbioru Polski przeszły na własność rządu Cesarstwa Austrii, stanowiąc tzw. dobra kameralne. Dobra te przez długi okres pozostawały w rękach rządu austriackiego i podlegały jego dzierżawie. Dzierżawcami byli między innymi: w latach 1809–1813 Karol baron Kaschmitz, a w latach 1813–1814 Jan Feliks hrabia Tarnowski, obejmując rewiry leśne: Stale, Krzątkę i Zatrześnie vel Krawce. Dopiero w latach 1829–1839 rząd Cesarstwa Austrii zdecydował się na sprzedaż dóbr kameralnych. Mokrzyszów wraz z częścią Sobowa, Stale, Krzątkę i Krawce nabył w 1835 r. Antoni Teodor Schindler, pan dóbr Rechwitz na Morawach. Po nim dobra mokrzyszowskie przeszły w posiadanie spółki Artur i Maks Francke.
Przed 1853 rokiem datuje się początki okazałego neogotyckiego Pałacu Myśliwskiego, którego budowa trwała do 1893 roku. Pałac otoczony jest pozostałościami po historycznym założeniu parkowym.
W 1905 roku Zofia z Potockich Tarnowska, dziedziczka dóbr dzikowskich, odkupiła majątek. Począwszy od 1908 roku dobra mokrzyszowskie były parcelowane. W 1915 roku utworzyła na terenie Mokrzyszowa „Zakład Wychowawczy dla Sierot”, który prowadziły siostry Służebniczki starowiejskie.
W styczniu 1919 roku chłopi z okolicznych wiosek (Stalów, Żupawy, Jeziórka, Grębowa) napadli na dwór Tarnowskich i go kompletnie obrabowali[3].
W 1872 roku w Mokrzyszowie powstała jednoklasowa szkoła ludowa, w budynku której w czasach zawieruchy I wojny światowej i II wojny światowej, stacjonowały wojska, na przemian: polskie, rosyjskie i niemieckie. W 1944 roku, po zajęciu szkoły przez Armię Czerwoną, funkcjonował w niej szpital.
W 1934 częściowo włączony do Tarnobrzega[4], a w 1976 całkowicie[5]. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Mokrzyszów.
28 września 1953 roku wykonano pierwszy w okolicach Tarnobrzega odwiert w celu poszukiwania siarki[6]. Odbyło się to w Mokrzyszowie. Fakt ten upamiętnia obelisk przy drodze w kierunku Stalowej Woli.
W latach 1973–1976 w gminie Tarnobrzeg[7]. 1 października 1976 włączony do Tarnobrzega[8].
W latach 1985–1990 w okolicach pałacu wybudowano kościół parafialny pw. Chrystusa Dobrego Pasterza.
Osoby związane z Mokrzyszowem[edytuj | edytuj kod]
- Rudolf Jagielski – podpułkownik dyplomowany artylerii Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej, jego imieniem nazwano jedną z ulic w Mokrzyszowie
- Stanisław Ordyk – działacz ludowy, dowódca oddziału Batalionów Chłopskich.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dz.U. z 1976 r. nr 32, poz. 193
- ↑ Biuletyn Informacji Publicznej - Osiedla Miasta
- ↑ Monika Piątkowska "Życie przestępcze w przedwojennej Polsce" Wydawnictwo Naukowe PWN 2012, ISBN 978-83-01-17232-9, str. 127
- ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 25, poz. 188
- ↑ Dz.U. z 1951 r. nr 35, poz. 269
- ↑ Tarnobrzeg - Mokrzyszów - Tarnobrzeskie złoto. Atrakcje turystyczne Tarnobrzega. Ciekawe miejsca Tarnobrzega [online], polskaniezwykla.pl [dostęp 2017-11-25].
- ↑ Uchwała Nr XVIII/56/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 4 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie rzeszowskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 grudnia 1972, Nr 16, Poz. 193).
- ↑ Dz.U. z 1976 r. nr 32, poz. 1993
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
Historia Szkoły w Mokrzyszowie
- Na podstawie bazy TERYT/SIMC oraz Państwowego rejestru nazw geograficznych – stan danych na 16-10-2017