Monareczka żabotowa
| Symposiachrus sacerdotum[1] | |||
| (Mees, 1973) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
monareczka żabotowa | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Monareczka żabotowa[4], monarka żabotowa[5] (Symposiachrus sacerdotum) – gatunek małego ptaka z rodziny monarek (Monarchidae). Występuje endemicznie w zachodniej części indonezyjskiej wyspy Flores. Jego naturalnym siedliskiem są wilgotne lasy subtropikalne lub tropikalne. Jest zagrożony wyginięciem.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten był wcześniej umieszczany w rodzaju Monarcha, dopóki nie został przeniesiony do Symposiachrus w 2009 roku[6].
Nie wyróżnia się podgatunków[7].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Mały szaro-biały ptak śpiewający z czarną maską i podbródkiem oraz jasnym białym podogoniem. Wierzch ciała ciemnoszary[8], najciemniejszy na skrzydłach i ogonie[9], spód ciała biały. Brak brzoskwiniowego wzoru na piersi odróżnia go od monareczki okularowej[8]. Obie płcie są do siebie podobne[10]. Długość ciała 15,5 cm[9][10].
Śpiew to seria powtarzających się dźwięków, ze wzrostem tonu pod koniec[8]. Wokalizacja obejmuje również cichą, świdrującą melodię przeplataną 3–4 gwizdami wznoszącymi[9].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Endemit zachodniej części wyspy Flores wchodzącej w skład Małych Wysp Sundajskich. Występuje pojedynczo lub w parach w podszycie zalesionych wzgórz, gdzie często dołącza do stad mieszanych gatunków[8]. Zasięg występowania to około 1100 km²[9].
Występuje niezwykle lokalnie i w dużej mierze rzadko, z bardzo wstępnymi szacunkami zagęszczenia 2,3 (± 0,8) ptaków na hektar w dogodnym siedlisku, dokonanymi podczas badań terenowych w 1993 roku (BirdLife International 2001). Jednak późniejsze badania (Ora 2002) oszacowały całkowitą populację w trzech kompleksach leśnych (Mbeliling, Sano-Nggoang i Nggorang-Bowosie) na 1855–6659 ptaków, przy zagęszczeniu 8,52–23,98 osobników/km²[9].
Ptak ten zamieszkuje pierwotne półzimozielone lasy deszczowe na wysokości od 350 do 1000 m n.p.m., a także wilgotne liściaste lasy monsunowe. Odnotowano go w starych lasach wtórnych i częściowo zdegradowanych, co wskazuje na pewną tolerancję na degradację, chociaż zdecydowana większość stwierdzeń pochodzi z lasów pierwotnych, które prawdopodobnie utrzymują najwyższe zagęszczenia tego gatunku (Reeve i Rabenak 2016), co sugeruje, że może on nie przystosować się dobrze do zmodyfikowanych siedlisk[9].
Pożywienie[edytuj | edytuj kod]
Dieta nie jest dobrze znana; najwyraźniej żywi się głównie małymi bezkręgowcami. Pozycje odnotowane jako podawane podlotom obejmowały gąsienice, owady z rzędu sieciarek i prostoskrzydłych[10].
Status[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody monareczka żabotowa jest klasyfikowana jako gatunek zagrożony, ponieważ jego bardzo mały zasięg jest poważnie rozdrobniony, a jego siedlisko i populacja nadal spadają w wyniku gwałtownej utraty i degradacji siedlisk[9].
Wielkość populacji szacuje się na 2500–9999 dojrzałych osobników, na podstawie oceny zarejestrowanych przypadków, opisów liczebności i wielkości zasięgu. Podejrzewa się, że liczebność tego gatunku gwałtownie spada z powodu szybkiego i ciągłego wycinania siedlisk leśnych, szczególnie na nizinach[9].
Utrata i fragmentacja lasów (głównie w wyniku przesuwania upraw, wypalania w porze suchej i budowy dróg) jest już szeroko obecna na Flores i prawdopodobnie spowodowała znaczny spadek liczebności i zmniejszenie zasięgu. Żaden półzimozielony las poniżej 1000 m n.p.m. nie jest włączony do obszarów chronionych, a duży obszar nizinnego wilgotnego lasu liściastego w Golo Bilas po Bari-Rego jest obecnie wycinany na drewno opałowe i materiały budowlane. Jako gatunek podgórski i górski jest potencjalnie zagrożony przez wpływ prognozowanych zmian klimatycznych na zasięg i rozmieszczenie odpowiadających mu siedlisk[9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Symposiachrus sacerdotum, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b D. Lepage: Flores Monarch Symposiachrus sacerdotum. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-08-25]. (ang.).
- ↑ Symposiachrus sacerdotum, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Monarchidae Bonaparte, 1854 – monarki – Monarchs (wersja: 2022-08-28). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-08-25].
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 332, 1999.
- ↑ IOC Bird List v2.0. 2009. [dostęp 2023-04-28]. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-08-25]. (ang.).
- ↑ a b c d Flores Monarch, [w:] eBird [online], Cornell Lab of Ornithology [dostęp 2023-08-21] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i Species factsheet: Symposiachrus sacerdotum [online], BirdLife International [dostęp 2023-08-21].
- ↑ a b c P. Clement, Flores Monarch (Symposiachrus sacerdotum), version 1.0, [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020, DOI: 10.2173/bow.flomon1.01 [dostęp 2023-08-25] (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania głosów. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).