Montanoa

*Montanoa*
	; Montanoa bipinnatifida
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Asteroideae
Rodzaj	Montanoa
	Nazwa systematyczna
	Montanoa Cervantes; La Llave et Lexarza, Nov. Veg. Descr. 2: 11. 1825
	Typ nomenklatoryczny
	M. tomentosa Cervantes
Synonimy
	Eriocarpha Cass.; Eriocoma Kunth; Montagnaea DC.; Priestleya DC.; Uhdea Kunth;
	Eriocarpha Cass.; Eriocoma Kunth; Montagnaea DC.; Priestleya DC.; Uhdea Kunth;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Montanoa Cerv. – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Obejmuje 29 gatunków. Rośliny te występują w Ameryce Środkowej (na północy sięgając po północny Meksyk) oraz w północno-zachodniej Ameryce Południowej (w Wenezueli, Kolumbii, Ekwadorze i Peru). Jako rośliny introdukowane rosną też w północnej Argentynie, południowej Afryce (tam są inwazyjne^[5]), na Bliskim Wschodzie, w południowej Azji i we wschodniej Australii^[4]. Niektóre gatunki uprawiane są jako ozdobne. M. quadrangularis jest źródłem surowca drzewnego; z pni tego gatunku wyrabiano słupy telegraficzne i krokwie. M. tomentosa była rośliną pokarmową dla Azteków, stosowana była też do leczenia dolegliwości kobiecych^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Byliny, krzewy i drzewa o prosto wzniesionych pędach^[6].
Liście: Naprzeciwległe, o blaszce zwykle jajowatej, całobrzegiej, czasem pierzasto wcinanej^[6].
Kwiaty: Skupione w koszyczkach tworzących wiechowaty lub baldachogroniasty tyrs. Okrywy są zwykle półkuliste. Ich listki w liczbie 3–7 ułożone są w jednym lub dwóch rzędach. Dno koszyczka jest wypukłe, z łuszczynkami. Kwiaty języczkowe są kremowobiałe. Kwiaty rurkowe są żółte, zielonożółte, szarobiałe lub białawe, obupłciowe lub funkcjonalnie męskie. Pręcików jest 5, z czarnymi lub żółtymi pylnikami^[6].
Owoce: Niełupki lekko spłaszczone lub czterokanciaste, czarne do czerwonobrązowych, nagie lub rzadko owłosione. Puchu kielichowego brak^[6].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj z plemienia Heliantheae w podrodzinie Asteroideae z rodziny astrowatych Asteraceae^[7]. W obrębie plemienia rodzaj wyodrębniany jest w monotypowe podplemię Montanoinae H. Rob. (1978)^[6].

Wykaz gatunków^[4]

Montanoa affinis S.F.Blake
Montanoa andersonii McVaugh
Montanoa angulata V.M.Badillo
Montanoa atriplicifolia (Pers.) Sch.Bip. ex Klatt
Montanoa bipinnatifida (Kunth) K.Koch
Montanoa echinacea S.F.Blake
Montanoa fragrans V.M.Badillo
Montanoa frutescens DC.
Montanoa gigas Rzed.
Montanoa grandiflora DC.
Montanoa guatemalensis B.L.Rob. & Greenm.
Montanoa hexagona B.L.Rob. & Greenm.
Montanoa hibiscifolia Benth.
Montanoa imbricata V.A.Funk
Montanoa josei V.A.Funk
Montanoa karvinskii DC.
Montanoa laskowskii McVaugh
Montanoa leucantha (Lag.) S.F.Blake
Montanoa liebmannii (Sch.Bip.) S.F.Blake
Montanoa mollissima Brongn. ex Groenland
Montanoa ovalifolia DC.
Montanoa pteropoda S.F.Blake
Montanoa quadrangularis Sch.Bip.
Montanoa revealii H.Rob.
Montanoa serboana B.L.Turner
Montanoa speciosa DC.
Montanoa standleyi V.A.Funk
Montanoa tehuacana B.L.Rob.
Montanoa tomentosa Cerv.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-09-09] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-09-09] (ang.).
↑ ^a ^b Montanoa Cervantes, [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2023-09-09] .
↑ ^a ^b ^c ^d Montanoa Cerv., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-09-09] .
↑ ^a ^b David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 598, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e K.K. Kubitzki K.K. (red.), The Families and Genera of Vascular Plants. Vol. VIII. Flowering Plants. Eudicots: Asterales, Berlin, Heidelberg, New York: Springer-Verlag, 2007, s. 469-470, ISBN 978-3-540-31050-1 .
↑ Genus Montanoa Cerv.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2023-09-09].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-09-09] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-09-09] (ang.).

[ing-3] Montanoa Cervantes, [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2023-09-09] .

[powo-4] Montanoa Cerv., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-09-09] .

[mabb-5] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 598, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[kubitzki-6] K.K. Kubitzki K.K. (red.), The Families and Genera of Vascular Plants. Vol. VIII. Flowering Plants. Eudicots: Asterales, Berlin, Heidelberg, New York: Springer-Verlag, 2007, s. 469-470, ISBN 978-3-540-31050-1 .

[grin-7] Genus Montanoa Cerv.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2023-09-09].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]