Muzeum Książki Artystycznej
 Założyciele muzeum Janusz i Jadwiga Tryzno | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Tymienieckiego 24 |
| Data założenia |
1993 |
| Dyrektor |
Jadwiga Tryzno |
Położenie na mapie Łodzi  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |
 51°45′10,83″N 19°28′40,23″E/51,753008 19,477842
| |
| Strona internetowa | |
Muzeum Książki Artystycznej – łódzkie muzeum powołane w 1993 przez fundację Correspondance des Arts, założoną w 1990 przez Janusza Tryznę jako rozwinięcie działającego od 1980 wydawnictwa o tej samej nazwie. Muzeum ma swoją siedzibę w Łodzi, w willi Henryka Grohmana przy ul. Tymienieckiego 24 – jest organizacją pożytku publicznego[1][2].
Muzeum prowadzi i wspiera działalność związaną z książką artystyczną oraz z ideą „korespondencji sztuk”. Głównym celem MKA jest inspiracja i kreacja w dziedzinie sztuki książki poprzez gromadzenie kolekcji książek artystycznych, w tym kolekcji „Polska Książka Artystyczna z przełomu XX/XXI w”, kolekcji „Książek o Książkach” oraz kolekcji urządzeń technicznych z dziedziny typografii w zakresie drukarstwa, papiernictwa, introligatorstwa. Dodatkowo ważnym czynnikiem dla inspiracji jest kulturalne dziedzictwo willi – siedziby MKA; pamięć o zasługach Henryka Grohmana jako kolekcjonera i mecenasa sztuki graficznej oraz zachowany, rzadki w Polsce wystrój kilku wnętrz w stylu Secesji Wiedeńskiej. MKA organizuje wystawy sztuki książki w kraju i za granicą, między innymi w: Hamburgu, Jerozolimie, Lipsku i Chicago[3]. Prowadzi działalność edukacyjną w postaci praktyk, warsztatów, konsultacji dla studentów i kontynuuje działalność twórczą wydawnictwa CdA w formie projektów z pogranicza przeszłości i przyszłości książki (Skryptorium, Studnia, Druga przestrzeń Czesława Miłosza, Biblioteka Zbigniewa Brzezińskiego i inne). Osiągnięcia MKA zostały odznaczone: Walter Tiemann Preis (1994), Schonste Bucher aus Aller Welt (1994), Nagrodą Miasta Łodzi (1997), Nagrodą Prezesa ZPAP (2006), nagrodą czasopism: Verte (1994) i Tygiel Kultury (2008), odznaką: Zasłużone dla Kultury Polskiej (2013).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- na podstawie materiałów: strona www.book.art.pl, dokumentacja nagród, książka: Wisława Jordan „W kręgu łódzkiej secesji” wyd. Literatura 2006 r., katalog: ”Polish Book Art from the 20th to the 21st century” ed. Musashino Art University Museum & Library 2011, przewodnik „1000 muzeów w Polsce” wydawnictwo BOSZ 2011, artykuł: Jadwiga Tryzno “Kodeks I Książka Artystyczna” ("Świat Druku" nr 10/2013), artykuł: Jadwiga Tryzno „Muzeum Książki Artystycznej w Łodzi” złożony do publikacji w wydawnictwie fundacji ARIARI i UKSW (2014)
- Dorota Berbelska i inni, Księży Młyn, wyd. I, Łódź: Urząd Miasta Łodzi, Wydział Strategii Miasta, 1998, ISBN 83-901168-1-2.
Wydawnictwo Correspondance des Arts[edytuj | edytuj kod]
Wydawnictwo „Correspondance des Arts” (w skrócie „CdA”) istnieje od 1980. Jest jednym z pierwszych, niezależnych wydawnictw artystycznych w krajach dawnego obozu sowieckiego, które nawiązywało do dorobku polskich emigracyjnych oficyn: Franciszki i Stefana Themersonów, Krystyny i Czesława Bednarczyków, Samuela Tyszkiewicza i Stanisława Gliwy. Pierwszą wystawę książek CdA zorganizowała w 1985 Hanna Świderska, kustosz zbiorów slawistycznych w British Library. Od tamtej pory książki CdA trafiają do największych bibliotek na świecie (w tym: Library of Congress, Public Library NY, Herzog August Bibliothek, Victoria & Albert Museum, National Library in Singapore, Musashino Art University Museum & Library, Tokio)
Na trzydziestoletnią historię oficyny CdA składają się 3 okresy. Pierwszy – pięcioletni – gdy książki powstały jako rezultat współpracy artystów – założycieli wydawnictwa: Andrzeja Graczykowskiego, Zbigniewa Janeczka i Janusza Tryzno oraz poety Zdzisława Jaskuły. Drugi – do połowy lat 90. – gdy Janusz i Jadwiga Tryzno współpracowali z innymi artystami, polskimi i zagranicznymi. Trzeci – gdy od kilkunastu lat książki CdA realizuje rodzina Janusza, Jadwigi i Pawła Tryznów. Ewolucji uległ preferowany przez nich typ książki artystycznej. Początkowo były to głównie książki w formie kodeksu, tzw. „book-works”, potem pojawiły się eksperymenty z bryłą kodeksu, następnie obiekty książkowe, w tym „książki lentykularne”, pokazujące trójwymiarową przestrzeń i ruch w obrazie.
Książki CdA są realizowane w małym nakładzie, cechują się ręczną robotą, oryginalną grafiką, nietypową oprawą, różnorodną bryłą, związkiem z różnymi dziedzinami sztuki oraz historią książki. Niektóre z nich są częścią „projektów CdA”. Nie są podporządkowane celom komercyjnym. Tylko druki CdA, których sporą część stanowią tomiki poetyckie, powstają na zamówienie.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
na podstawie materiałów: książka „EYE ON EUROPE: prints, books & multiples /1960 to now” wyd. The Museum of Modern Art, 2006, książka/katalog: Piotr Rypson “książki /strony - polska książka awangardowa i artystyczna 1919–1992” wyd. CSW 1992, kompendium: Stefan Bartkowiak „15 Jahre Correspoondance des Arts in Lodz” wyd. Forum Book Art 1995/96, www.book.art.pl
Kolekcja maszyn[edytuj | edytuj kod]
Muzeum Książki Artystycznej jest miejscem, w którym znajdują się zbierane od 1986 maszyny i urządzenia oraz umiejętności ich remontu i obsługi. Zbieranie podporządkowane jest głównemu kryterium – potrzebie stworzenia w muzeum nie limitowanych technicznie warunków do realizacji książek artystycznych. W ten sposób powstał zespół maszyn drukujących od formatu A5 do formatu A0, a w zakresie przygotowania do druku: od czcionek drewnianych i metalowych różnych krojów i punktacji, przez skład ręczny, linotypowy do składu monotypowego. Ponadto muzeum jest wyposażone w sprzęt do produkcji czcionek metalowych i drewnianych, urządzenia do ręcznego czerpania papieru, warsztat technik szlachetnych. Na drugim planie jest kolekcjonowanie maszyn z powodu wartości zabytkowej. Wyjątkiem jest unikalny w skali światowej zespół matryc i urządzeń produkcyjnych z Warszawskiej Odlewni Czcionek, uratowany od złomowania dla zachowania polskiego dziedzictwa materialnego w drukarstwie i introligatorstwie[4].
Nagrody, medale, wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]
- 2018 - Medale Stulecia Niepodległości wręczone przez Prezydenta RP Jadwidze i Januszowi Tryzno
- 2018 - Punkt dla Łodzi dla Muzeum Książki Artystycznej
- 2016 - Punkt dla Łodzi dla Muzeum Książki Artystycznej
- 2015 - Instytucjonalna Nagroda Amerykańskiego Towarzystwa Historyków Drukarstwa dla Muzeum Książki Artystycznej
- 2014 - Tytuł Partnera Akademii Sztuk Pięknych przyznany przez dyrektora Transferu Technologii
- 2013 - Odznaka Zasłużony dla Kultury Polskiej Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego dla Muzeum Książki Artystycznej
- 2012 - Certyfikat Partnera Przyjaznego Edukacji dla Muzeum Książki Artystycznej przyznany przez Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego
- 2010 - Certyfikat Partnera Przyjaznego Edukacji dla Muzeum Książki Artystycznej przyznany przez Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego
- 2000 - Godność Damy Polskiego Bractwa Kawalerów Gutenberga dla Jadwigi Tryzno
- 1997 - Nagroda Miasta Łodzi przyznana Uchwałą Rady Miejskiej Nr LVII/579/97 dla Janusza i Jadwigi Tryzno
- 1994 - Brązowy Medal - SCHONSTE BUCHER AUS ALLER WELT przyznany przez Stiftung Buchkunst Frankfurt am Main und Leipzig
- 1994 - Nagroda Waltera Tiemanna DIE HOCHSCHULE FUR GRAFIK UND BUCHKUNST LEIPZIG
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
na podstawie materiałów: kompendium Stefana Bartkowiaka „navigation durch tekst, bild und raum – 17 bundestreffen forum typografie die login – cd” wyd. Forum Book Art 2000, artykuł: Sławomir Kaleta „Magia książki” w Poligrafia Polska maj/czerwiec 2002, artykuł: „Muzeum Drukarstwa Antycznego” w Świat Druku (styczeń 1999), strona www.book.art.pl
Odlewnia Monotype
Orfeusz i Eurydyka
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dorota Berbelska i inni 1998 ↓, s. 157.
- ↑ Muzeum Książki Artystycznej. culture.pl. [dostęp 2022-12-07].
- ↑ Dorota Berbelska i inni 1998 ↓, s. 156.
- ↑ Dorota Berbelska i inni 1998 ↓, s. 159.