Muzeum Martyrologii w Słońsku

Muzeum Martyrologii w Słońsku

Budynek muzeum przed modernizacją (2011)
Państwo	Polska
Miejscowość	Słońsk
Adres	ul. 3 Lutego 54
Data założenia	28 września 1974
Zakres zbiorów	zbiory historyczne
Położenie na mapie gminy Słońsk Muzeum Martyrologii w Słońsku
Położenie na mapie Polski Muzeum Martyrologii w Słońsku
Położenie na mapie województwa lubuskiego Muzeum Martyrologii w Słońsku
Położenie na mapie powiatu sulęcińskiego Muzeum Martyrologii w Słońsku
52°33′50,738″N 14°48′42,278″E
Strona internetowa

Muzeum Martyrologii w Słońsku – muzeum z siedzibą w Słońsku (powiat sulęciński). Placówka jest gminną jednostką organizacyjną, a jego siedzibą są tereny dawnego więzienia i obozu koncentracyjnego Sonnenburg.

Historia

Początki więzienia Sonnenburg/Neumark datowane są na lata 1832-1833, kiedy to powstały pierwsze budynku kompleksu. Z czasem, w wyniku rozbudowy placówka mogła pomieścić nawet 900 więźniów. W latach 1846–1847 byli tu więzieniu m.in. polscy działacze niepodległościowi, związani z powstaniem wielkopolskim 1846 roku. W 1931 roku stan sanitarny więzienia pogorszył się do tego stopnia, iż władze zadecydowały o jego zamknięciu. Fakt ten wywołał niezadowolenie mieszkańców miejscowości (więzienie było dużym lokalnym pracodawcą), co wykorzystali miejscowi działacze NSDAP, doprowadzając - po wygranych wyborach w 1933 – do otwarcia tu jednego z pierwszych obozów koncentracyjnych.
Obóz w Sonnenburgu istniał od kwietnia 1933 przez okres około roku. Trafili tu m.in. oskarżeni po pożarze Reichstagu parlamentarzyści, intelektualiści (m.in. pisarze Carl von Ossietzky i Erich Mühsam) oraz więźniowie polityczni (pacyfiści, komuniści, socjaldemokraci). W 1934 placówce przywrócono status więzienia, w którym jednak nadal przetrzymywani byli więźniowie polityczni. W 1941 roku, po wydaniu przez władze hitlerowskie dekretu Nacht und Nebel, do więzienia trafiło ok. 1500 członków opozycji antynazistowskiej z terenów Francji, Belgii, Holandii, Luksemburga i Norwegii. W Sonnenburgu zostali również osadzeni członkowie Polskiej Organizacji Walki o Niepodległość, działającej we Francji.
W nocy z 30 na 31 stycznia 1945 roku żołnierze SS dokonali masakry 891 więźniów Sonnenburga. Tylkom czterem osobom udało się przeżyć. Po II wojnie światowej budynki więzienia rozebrano, zachowując jedynie miejsce rozstrzelań, zwane Ścianą Śmierci.

Muzeum

Placówka muzealna, upamiętniająca więźniów Sonnenburga, została otwarta 28 września 1974. W latach 2013–2014 w ramach Projektu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Polska (Województwo Lubuskie) – Brandenburgia 2007 – 2013 dokonano jej modernizacji. Partnerem gminy Słońsk w tym projekcie było Muzeum Seelower Höhen z Seelow. Obecnie w ramach ekspozycji w muzeum prezentowana jest multimedialna wystawa, poświęcona historii więzienia i obozu oraz jego więźniom. Placówka organizuje również spotkania i warsztaty z udziałem młodzieży z Polski i Niemiec.

Muzeum jest obiektem całorocznym, czynnym od środy do niedzieli każdego tygodnia. Wstęp jest bezpłatny.

Bibliografia

• Muzeum Martyrologii w Słońsku. muzeum.slonsk.pl. [dostęp 2015-09-25]. (pol.).
• Muzeum Martyrologii w Słońsku. slonsk.pl. [dostęp 2015-09-25]. (pol.).