Grzybówka modrooliwkowa

Grzybówka modrooliwkowa

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	grzybówkowate
Rodzaj	grzybówka
Gatunek	grzybówka modrooliwkowa
Nazwa systematyczna
Mycena amicta (Fr.) Quél. Mém. Soc. Émul. Montbéliard, Sér. 2 5: 243 (1872)

Młody okaz o silnym niebieskim zabarwieniu

Niebieskie zabarwienie kapelusza najdłużej utrzymuje się na jego brzegu

Starsze okazy

Grzybówka modrooliwkowa (Mycena amicta (Fr.) Quél.) – gatunek grzybów z rodziny grzybówkowatych (Mycenaceae).

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Mycena, Mycenaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi.

Po raz pierwszy takson ten opisał w 1821 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Agaricus amictus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Lucien Quélet w 1872 r.

Synonimy:

• Agaricus amictus Fr. 1821
• Agaricus amictus var. incongruens Britzelm. 1882
• Agaricus iris Berk. 1836
• Agaricus mirabilis Cooke & Quél. 1878
• Insiticia amicta var. iris (Berk.) Park.-Rhodes 1951
• Mycena amicta var. incongruens Britzelm. 1887
• Mycena amicta var. iris (Berk.) Bon 1987
• Mycena amicta var. truncata P. Karst. 1893
• Mycena iris (Berk.) Quél. 1872
• Mycena iris var. caerulea Rea 1922
• Mycena mirabilis Quél. 1886

Nazwę polską podała Maria Lisiewska w 1987 r.

Morfologia

Kapelusz

Średnica 5–15 mm, kształt stożkowy do dzwonkowatego, prążkowany, z lekko prześwitującymi blaszkami. Powierzchnia delikatnie owłosiona. Skórka galaretowata, dająca się oddzielić. Barwa bladoszarobrązowa, czasami z oliwkowym, zielonkawym lub niebieskawo-zielonkawym odcieniem. Brzeg nieco podwinięty, potem prosty, często niebieskawo-zielony, rzadziej ochrowo-żółty.

Blaszki

W liczbie 17–25, dochodzące do trzonu, wąsko przyrośnięte, szarawe do szarobrązowych, czasami żółtawe, zielonkawe lub niebieskawe. Ostrza blade.

Trzon

Wysokość 40–70 × 0,5–2 mm, cylindryczny, pusty, prosty, w całości pokryty gęstym i dość szorstkimi białymi włoskami. Powierzchnia szarobrązowa, zwykle nieco jaśniejszy na wierzchołku, czasami z lekkim odcieniem liliowym lub fioletowym, podstawa czasami nieco zakorzeniona, niebieska lub z niebiesko-zielonymi plamami.

Cechy mikroskopowe

Podstawki 30–40 × 6–7 µm, maczugowate, 4-zarodnikowe. Zarodniki 7,5–10,7 × 4,5–6 µm, elipsoidalno-jajowate, gładkie, amyloidalne. Cheilocystydy 16–45 × 3,5–7 µm, maczugowate, lub częściej cylindryczne. Pleurocystyd brak. Strzępki we włoskach o szerokości 2–4,5 µm, rozgałęzione, zespolone, gładkie z rozrzuconymi cylindrycznymi naroślami, osadzone w warstwie galaretowatej substancji. Strzępki w skórce trzonu o szerokości 2–3,5 µm, gładkie. Kaulocystydy 50–145 × 8–11,5 µm, wrzecionowate lub subcylindryczne. Sprzążki obecne w strzępkach wszystkich części grzyba.

Występowanie i siedlisko

Grzybówka modrooliwkowa występuje w Ameryce Północnej, Europie, Rosji i Zelandii. Władysław Wojewoda w zestawieniu grzybów wielkoowocnikowych Polski w 2003 r. przytacza 10 stanowisk z uwagą, że rozprzestrzenienie tego gatunku i stopień zagrożenia w Polsce nie są znane. Bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Zaliczony w nim jest do gatunków rzadkich i wartych objęcia ochroną.

Saprotrof. Występuje w różnego typu lasach, zwłaszcza w towarzystwie jodły, buka, świerka, sosny. Owocniki zazwyczaj od czerwca do listopada, wśród opadłych liści i mchów, na ziemi lub na butwiejącym i porośniętych mchami drewnie.

Gatunki podobne

W odróżnieniu od większości grzybówek Mycena amicta jest zwykle łatwa do zidentyfikowania. Charakterystycznymi jej cechami są niebieskawo owłosiony trzon, kształt cheilocystyd, galaretowata i dającą się oddzielić błonka kapelusza. Morfologicznie można ją łatwo odróżnić także po niebieskawym zabarwieniu kapelusza. Występuje ono jednak tylko u młodszych okazów, starsze mogą być trudne do identyfikacji. W tym przypadku konieczne jest skorzystanie z pozostałych cech charakterystycznych dla M. amicta.