Żmijak złotoplamek
| Myrichthys ocellatus[1] | |||
| (Lesueur, 1825) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
żmijak złotoplamek | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Żmijak złotoplamek[3] (Myrichthys ocellatus) – gatunek morskiej ryby węgorzokształtnej z rodziny żmijakowatych (Ophichthyidae), bez istotnego znaczenia gospodarczego.
Rozmieszczenie i środowisko[edytuj | edytuj kod]
Środkowo-zachodni Ocean Atlantycki, pomiędzy 25°N – 23°S[4]: od Karoliny Północnej i Bermudów, wzdłuż wybrzeży USA, południowa Floryda i Bahamy, wzdłuż wybrzeży Ameryki Południowej po Santa Catarina w Brazylii. Prawdopodobnie również wschodni Atlantyk[4][5].
Występuje w płytkich wodach przybrzeżnych, również w lagunach, na głębokościach do 15 m[4] (według IUCN do 7 m[2]) p.p.m. Szeroko rozprzestrzeniony i liczny w pobliżu wysp oraz w obszarach skalistych lub koralowych[4][2], zwłaszcza u wybrzeży Brazylii[2].
Cechy morfologiczne[edytuj | edytuj kod]
Ciało silnie wydłużone, cylindryczne, na końcu stożkowato ścięte, o ubarwieniu jasnobrązowym lub zielonkawobrązowym na bokach i cieniowanym do jasnozielonego na brzuchu. Boki i grzbiet pokryte rozproszonymi ciemnymi plamami, każda z jasnożółtym (złotawym) środkiem[4][3]. Plamki młodych żmijaków są ciemne[3].
Dorosłe osobniki tego gatunku osiągają przeciętnie 30–60 cm[3], maksymalnie 110 cm długości całkowitej (TL)[4].
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Prowadzi przydenny tryb życia. Pływa szybko i zwinnie. Spłoszony, kryje się wśród rozpadlin skalnych, koralowców lub zarośli traw morskich[3][4][2]. Żeruje zwykle nocą, a w ciągu dnia zagrzebuje się w podłożu[2][3] – może przemieszczać się pod piaskiem[4][2]. Żywi się krabami[2][4], głównie z rodzin Portunidae, Xanthidae i Majidae, drobnymi rybami i bezkręgowcami[3]. W piaszczystym dnie niszczy kryjówkę ofiary, rozpraszając podłoże szybkimi i energicznymi ruchami ogona do momentu, gdy dziura zostanie wystarczająco poszerzona, aby wsunąć w nią łeb w celu schwytania ofiary[2]. Na podłożu skalistym żeruje często w bardzo płytkiej wodzie. W czasie żerowania żmijakowi złotoplamkowi zwykle towarzyszą ryby z wielu różnych gatunków (m.in. z rodzin Labridae, Serranidae, Epinephelidae i Monacanthidae), które korzystają z efektów jego kopania w dnie, znajdując tam pokarm dla siebie[6][7].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Gatunek opisany naukowo przez Charlesa Alexandra Lesueura w 1825 pod nazwą Muraenophis ocellata. Polską nazwę zwyczajową żmijak złotoplamek zaproponował w 1982 Stanisław Rutkowicz[3].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
Nazwa rodzajowa: gr. μυρος muros „rodzaj węgorza morskiego”[8]; ιχθυς ikhthus „ryba”[9]. Epitet gatunkowy: łac. ocellatus „oczkowany, oznaczony oczkami”, od ocellus „oczko”, zdrobnienie od oculus „oko”[10].
Status i zagrożenia[edytuj | edytuj kod]
Według stanu z końca 2018 roku gatunek ten figuruje w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN) w kategorii najmniejszej troski (LC). Nie stwierdzono istotnych zagrożeń dla tego gatunku[2].
Znaczenie gospodarcze[edytuj | edytuj kod]
Żmijak złotoplamek nie jest użytkowany gospodarczo. W połowach dennych trafia się jako przyłów. Złowiony w sieci często ucieka, wwiercając się ostrym końcem ogona w tkaninę sieciową[3]. W Brazylii jest poławiany dla potrzeb akwarystyki[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Myrichthys ocellatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k Myrichthys ocellatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982, s. 230. ISBN 83-215-2103-7.
- ↑ a b c d e f g h i Myrichthys ocellatus. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 2 stycznia 2019]
- ↑ R. Fricke, W. N. Eschmeyer, R. van der Laan (eds): Catalog of Fishes: genera, species, references (electronic version). California Academy of Sciences. [dostęp 2019-01-02]. (ang.).
- ↑ Ternes et al.. Follower fish of the goldspotted eel Myrichthys ocellatus with a review on anguilliform fish as nuclear species. „Helgoland Marine Research”. 72 (2), 2018. DOI: 10.1186/s10152-017-0503-1. (ang.).
- ↑ Araújo et al.. Feeding behavior and follower fishes of Myrichthys ocellatus (Anguilliformes: Ophichthidae) in the western Atlantic. „Neotropical Ichthyology”. 7 (3), s. 503–507, 2009. (ang.).
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 142.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 109.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 150.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Edmund C. Jaeger, Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1–256, OCLC 637083062 (ang.).