
Narodowe Centrum Nauki
| ||
Państwo | ![]() | |
Siedziba | Kraków
ul. Twardowskiego 16 | |
Data założenia | 1 października 2010 | |
Dyrektor | prof. Zbigniew Błocki | |
Położenie na mapie Krakowa ![]() | ||
Położenie na mapie Polski ![]() | ||
Położenie na mapie województwa małopolskiego ![]() | ||
![]() | ||
Strona internetowa |
Narodowe Centrum Nauki – państwowa agencja wykonawcza z siedzibą w Krakowie[1], która powstała na podstawie ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Narodowym Centrum Nauki[2]. NCN jest agencją wykonawczą w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych[3][4], która finansuje badania podstawowe, czyli prace eksperymentalne lub teoretyczne podejmowane przede wszystkim w celu zdobycia nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów, bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne[5][6]. Narodowe Centrum Nauki oficjalnie rozpoczęło działalność 4 marca 2011 r. Pierwszym dyrektorem (na czteroletnią kadencję) został prof. Andrzej Jajszczyk[7][8].
Budżet[edytuj | edytuj kod]
Rok | Kwota [mld zł] |
---|---|
2016 | 1,03[9] |
2017 | 1,19[10] |
2018 | 1,35[11] |
2019 | 1,28[12] |
Zadania[edytuj | edytuj kod]
Do zadań Centrum należy:
- finansowanie:
- badań podstawowych realizowanych w formie projektów badawczych,
- stypendiów doktorskich i staży po uzyskaniu stopnia naukowego doktora,
- projektów badawczych dla doświadczonych naukowców mających na celu realizację ważnych dla rozwoju nauki pionierskich badań naukowych,
- badań naukowych nienależących do zakresu badań finansowanych przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju;
- nadzór nad realizacją wyżej wymienionych badań naukowych;
- współpraca międzynarodowa w ramach finansowania działalności w zakresie badań podstawowych;
- upowszechnianie w środowisku naukowym informacji o ogłaszanych przez NCN konkursach;
- inspirowanie i monitorowanie finansowania badań podstawowych ze środków pochodzących spoza budżetu państwa;
- inne zadania zlecone przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, w tym opracowywanie programów badawczych ważnych dla kultury narodowej.
Organizacja[edytuj | edytuj kod]
- Dyrektora NCN powołuje Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego, po przeprowadzeniu otwartego konkursu. Od 4 marca 2015 r. funkcję tę pełni prof. Zbigniew Błocki[13].
- Rada NCN składa się z dwudziestu czterech członków, powoływanych przez Ministra spośród kandydatów wskazanych przez Zespół Identyfikujący. Rada rozpoczęła działalność 15 grudnia 2010 r. Członkowie rady w kadencji 2016–2018[14]:
- prof. dr hab. Janusz Janeczek – przewodniczący
- prof. dr hab. Krystyna Bartol
- prof. dr hab. Mikołaj Bojańczyk
- prof. dr hab. Jerzy Chudek (powołanie do: 2018 r.)
- prof. dr hab. Artur Jarmołowski (powołanie do: 2018 r.)
- prof. dr hab. Krzysztof Jóźwiak
- prof. dr hab. Grzegorz Karch
- prof. dr hab. Małgorzata Kossowska
- prof. dr hab. Jan Kotwica (powołanie do: 2018 r.)
- prof. dr hab. Wojciech Kucewicz
- prof. dr hab. Stanisław Lasocki
- prof. dr hab. Ewa Łokas
- prof. dr hab. Ewa Majchrzak
- prof. dr hab. Teresa Malecka (powołanie do: 2018 r.)
- prof. dr hab. Marta Miączyńska
- prof. dr hab. Ewa Mijowska
- dr hab. Oktawian Nawrot
- prof. dr hab. Krzysztof Nowak (powołanie do: 2018 r.)
- prof. dr hab. Andrzej Sobolewski (powołanie do: 2018 r.)
- ks. prof. dr hab. Andrzej Szostek (powołanie do: 2018 r.)
- prof. dr hab. Jan Jacek Sztaudynger (powołanie do: 2018 r.)
- prof. dr hab. Wojciech Tygielski (powołanie do: 2018 r.)
- prof. dr hab. Anetta Undas
- prof. dr hab. Marek Żukowski (powołanie do: 2018 r.)
Konkursy NCN[edytuj | edytuj kod]
Narodowe Centrum Nauki finansuje projekty badawcze z zakresu badań podstawowych, stypendia doktorskie oraz staże po uzyskaniu stopnia naukowego doktora. Co trzy miesiące ogłasza co najmniej jeden spośród szeregu konkursów:
- OPUS – konkurs na projekty badawcze, w tym finansowanie zakupu lub wytworzenia aparatury naukowo-badawczej niezbędnej do wykonania tych projektów. Jest to konkurs o charakterze ogólnym, w którym o finansowanie może ubiegać się niemal każdy naukowiec.
- PRELUDIUM – konkurs na projekty badawcze realizowane przez osoby rozpoczynające karierę naukową, które jeszcze nie uzyskały stopnia naukowego doktora.
- ETIUDA – konkurs na stypendia doktorskie.
- SONATINA – konkurs na projekt badawczy oraz staż w zagranicznym ośrodku naukowym, przeznaczony dla naukowców do 3 lat po uzyskaniu stopnia naukowego doktora. Pogram zastąpił konkurs Iuventus Plus, organizowany wcześniej przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
- SONATA – konkurs na projekty badawcze realizowane przez osoby rozpoczynające karierę naukową posiadające stopień naukowy doktora. W konkursie mogą brać udział naukowcy, którzy uzyskali stopień naukowy doktora nie wcześniej niż 7 lat przed rokiem złożenia wniosku.
- SONATA BIS – konkurs na projekty badawcze mające na celu powołanie nowego zespołu naukowego realizowane przez osoby posiadające stopień naukowy lub tytuł naukowy, które uzyskały stopień naukowy doktora w okresie od 2 do 12 lat przed rokiem wystąpienia z wnioskiem.
- HARMONIA – konkurs na projekty badawcze realizowane w ramach współpracy międzynarodowej jest skierowany do wnioskodawców, którzy chcą podejmować badania w ramach współpracy międzynarodowej z partnerem z zagranicznej instytucji naukowej, programów lub inicjatyw międzynarodowych, ogłaszanych we współpracy dwu- lub wielostronnej lub projektów realizowanych przy wykorzystaniu wielkich międzynarodowych urządzeń badawczych.
- MAESTRO – konkurs dla doświadczonych naukowców na projekty badawcze mające na celu realizację pionierskich badań naukowych, w tym interdyscyplinarnych, ważnych dla rozwoju nauki, wykraczających poza dotychczasowy stan wiedzy, i których efektem mogą być odkrycia naukowe. W konkursie tym mogą brać udział osoby posiadające co najmniej stopień naukowy doktora, które spełniają warunki szczegółowe konkursu.
- UWERTURA – konkurs na staże w zespołach naukowych realizujących badania ze środków Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERC) w ramach Fellowship to visit ERC grantee.
- MINIATURA – konkurs na pojedyncze działania naukowe służące realizacji badań naukowych.
- TANGO – konkurs na projekty zakładające wdrażanie w praktyce gospodarczej i społecznej wyników uzyskanych w rezultacie badań podstawowych. Organizowany we współpracy z Narodowym Centrum Badań i Rozwoju.
- POLONEZ – konkurs dla naukowców przyjeżdżających z zagranicy, którzy chcą prowadzić badania naukowe w polskich jednostkach.
NCN ogłasza również konkursy we współpracy z innymi instytucjami lub organizacjami, np. konkurs HERA (Humanities in the European research area) w zakresie nauk humanistycznych, konkurs pt. „Przyszłość państwa opiekuńczego” (Welfare state futures) na projekty z dziedziny nauk społecznych, a także konkurs na projekty z obszaru astrofizyki cząstek – „Per aspera ad astra” – realizowany wraz z konsorcjum Aspera.
Konkursy zawieszone lub zakończone:
- SYMFONIA – konkurs na międzydziedzinowe projekty badawcze realizowane przez wybitnych naukowców, których badania wyróżniają się najwyższą jakością, odważnym przekraczaniem granic pomiędzy różnymi dziedzinami nauki, przyczyniając się do tworzenia nowych wartości i otwierania nowych perspektyw w nauce. Czasowo zawieszony od 2016 roku[15].
- FUGA – konkurs na staże krajowe po uzyskaniu stopnia naukowego doktora. Zawieszony od 2016[15].
Nagroda Narodowego Centrum Nauki[edytuj | edytuj kod]
Nagroda Narodowego Centrum Nauki ustanowiona została przez Radę NCN w lutym 2013 r. Wyróżnienie otrzymują młodzi badacze za szczególne osiągnięcia naukowe w zakresie badań podstawowych. Nagroda przyznawana jest przez Kapitułę, w skład której wchodzi Dyrektor i Rada NCN oraz przedstawiciele fundatorów nagrody. Naukowcy otrzymują ją w trzech obszarach badawczych: nauki humanistyczne, społeczne i o sztuce, nauki o życiu, nauki ścisłe i techniczne. Po raz pierwszy wyróżnienia wręczone zostały dnia 9 maja 2013 r. w Katowicach podczas obchodów Dni Narodowego Centrum Nauki. Kolejne edycje odbywały się co roku w październiku, w Krakowie[16].
Laureaci Nagrody NCN 2013:
- dr Anna Matysiak – nauki humanistyczne, społeczne i o sztuce
- dr hab. Andrzej Dziembowski – nauki o życiu
- prof. dr hab. Piotr Garstecki – nauki ścisłe i techniczne
Laureaci Nagrody NCN 2014:
- dr hab. Marcin Miłkowski, prof. nadzw. – nauki humanistyczne, społeczne i o sztuce
- prof. dr hab. Janusz Bujnicki – nauki o życiu
- prof. dr hab. Michał Horodecki – nauki ścisłe i techniczne
Laureaci Nagrody NCN 2015:
- dr hab. Michał Bilewicz – nauki humanistyczne, społeczne i o sztuce
- dr hab. Wiesław Babik – nauki o życiu
- prof. dr hab. Piotr Śniady – nauki ścisłe i techniczne
Laureaci Nagrody NCN 2016:
- dr hab. Marcin Szwed – nauki humanistyczne, społeczne i o sztuce
- dr hab. Katarzyna Starowicz-Bubak – nauki o życiu
- prof. dr hab. Mikołaj Bojańczyk – nauki ścisłe i techniczne
Laureaci Nagrody NCN 2017:
- prof. dr hab. Anna Brożek – nauki humanistyczne, społeczne i o sztuce
- dr Szymon Świeżewski – nauki o życiu
- dr hab. Adam Rycerz – nauki ścisłe i techniczne
Laureaci Nagrody NCN 2018[17]:
- Bartosz Brożek – nauki humanistyczne, społeczne i o sztuce
- Joanna Sułkowska – nauki o życiu
- Piotr Sankowski – nauki ścisłe i techniczne
Laureaci Nagrody NCN 2019[18]:
- Michał Wierzchoń – nauki humanistyczne, społeczne i o sztuce
- Roman Szczęsny – nauki o życiu
- Dawid Pinkowicz – nauki ścisłe i techniczne
Laureaci Nagrody NCN 2020[19]:
- Jakub Growiec – nauki humanistyczne, społeczne i o sztuce
- Wojciech Fendler – nauki o życiu
- Michał Tomza – nauki ścisłe i techniczne
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Art. 1 ust. 3 Ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Narodowym Centrum Nauki (Dz.U. z 2019 r. poz. 1384).
- ↑ Ustawa z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Narodowym Centrum Nauki.
- ↑ Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 305, ze zm.).
- ↑ Ustawa z dnia 22 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2010 r. nr 28, poz. 146).
- ↑ Zadania NCN. ncn.gov.pl. [dostęp 2016-06-03].
- ↑ Art. 4 ust. 2 pkt 1 Ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. z 2020 r. poz. 85).
- ↑ Uroczyste otwarcie Narodowego Centrum Nauki w Krakowie. Narodowe Centrum Nauki, 2011-03-04. [dostęp 2016-02-15].
- ↑ Andrzej Jajszczyk. Cztery lata NCN. „Forum Akademickie”. 03/2015, 2015.
- ↑ Plan na 2016 rok w części 28 Nauka wg. ustawy budżetowej z dnia 25 lutego 2016 roku (Dz. U. z dnia 4 marca 2016 r., poz.278). Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. [dostęp 2020-10-26].
- ↑ Plan na 2017 rok w części 28 Nauka wg. ustawy budżetowej z dnia 16 grudnia 2016 roku (Dz. U. z dnia 17 stycznia 2017 r., poz.108). Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. [dostęp 2020-10-26].
- ↑ Plan na 2018 rok w części 28 Nauka wg. ustawy budżetowej z dnia 11 stycznia 2018 roku (Dz. U. z dnia 1 lutego 2018 r., poz.291). Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. [dostęp 2020-10-26].
- ↑ Plan na 2019 rok w części 28 Szkolnictwo wyższe i nauka wg. ustawy budżetowej z dnia 16 stycznia 2019 roku (Dz. U. z dnia 1 lutego 2019 r., poz.198). Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. [dostęp 2020-10-26].
- ↑ Prof. dr hab. Zbigniew Błocki nowym dyrektorem NCN. NCN. [dostęp 2015-03-15].
- ↑ Skład Rady NCN w kadencji 2016–2018. NCN. [dostęp 2016-12-19].
- ↑ a b Nowy harmonogram konkursów NCN. ncn.gov.pl. [dostęp 2016-06-03].
- ↑ Nagroda Narodowego Centrum Nauki. Narodowe Centrum Nauki. [dostęp 2016-12-21].
- ↑ Laureaci Nagrody NCN 2018. Narodowe Centrum Nauki. [dostęp 2019-01-21].
- ↑ Laureaci Nagrody NCN 2019 | Narodowe Centrum Nauki. ncn.gov.pl. [dostęp 2021-01-18].
- ↑ Laureaci Nagrody NCN 2020 | Narodowe Centrum Nauki. ncn.gov.pl. [dostęp 2021-01-18].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Strona główna NCN
- Narodowe Centrum Nauki w bazie instytucji naukowych portalu Nauka Polska (OPI).