Narodowe Centrum Nauki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Narodowe Centrum Nauki
Państwo  Polska
Siedziba Kraków

ul. Twardowskiego 16

Data założenia 1 października 2010
Dyrektor prof. Zbigniew Błocki
Położenie na mapie Krakowa
Mapa konturowa Krakowa, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Narodowe Centrum Nauki”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Narodowe Centrum Nauki”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Narodowe Centrum Nauki”
Ziemia50°02′48″N 19°55′51″E/50,046583 19,930750
Strona internetowa

Narodowe Centrum Nauki – państwowa agencja wykonawcza z siedzibą w Krakowie[1], która powstała na podstawie ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Narodowym Centrum Nauki[2]. NCN jest agencją wykonawczą w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych[3][4], która finansuje badania podstawowe, czyli prace eksperymentalne lub teoretyczne podejmowane przede wszystkim w celu zdobycia nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów, bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne[5][6]. Narodowe Centrum Nauki oficjalnie rozpoczęło działalność 4 marca 2011 r. Pierwszym dyrektorem (na czteroletnią kadencję) został prof. Andrzej Jajszczyk[7][8].

Budżet[edytuj | edytuj kod]

Budżet NCN
Rok Kwota
[mld zł]
2016 1,03[9]
2017 1,19[10]
2018 1,35[11]
2019 1,28[12]

Zadania[edytuj | edytuj kod]

Do zadań Centrum należy:

  • finansowanie:
    • badań podstawowych realizowanych w formie projektów badawczych,
    • stypendiów doktorskich i staży po uzyskaniu stopnia naukowego doktora,
    • projektów badawczych dla doświadczonych naukowców mających na celu realizację ważnych dla rozwoju nauki pionierskich badań naukowych,
    • badań naukowych nienależących do zakresu badań finansowanych przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju;
  • nadzór nad realizacją wyżej wymienionych badań naukowych;
  • współpraca międzynarodowa w ramach finansowania działalności w zakresie badań podstawowych;
  • upowszechnianie w środowisku naukowym informacji o ogłaszanych przez NCN konkursach;
  • inspirowanie i monitorowanie finansowania badań podstawowych ze środków pochodzących spoza budżetu państwa;
  • inne zadania zlecone przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, w tym opracowywanie programów badawczych ważnych dla kultury narodowej.

Organizacja[edytuj | edytuj kod]

  • Dyrektora NCN powołuje Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego, po przeprowadzeniu otwartego konkursu. Od 4 marca 2015 r. funkcję tę pełni prof. Zbigniew Błocki[13].

Konkursy NCN[edytuj | edytuj kod]

Narodowe Centrum Nauki finansuje projekty badawcze z zakresu badań podstawowych, stypendia doktorskie oraz staże po uzyskaniu stopnia naukowego doktora. Co trzy miesiące ogłasza co najmniej jeden spośród szeregu konkursów:

  • OPUS – konkurs na projekty badawcze, w tym finansowanie zakupu lub wytworzenia aparatury naukowo-badawczej niezbędnej do wykonania tych projektów. Jest to konkurs o charakterze ogólnym, w którym o finansowanie może ubiegać się niemal każdy naukowiec.
  • PRELUDIUM – konkurs na projekty badawcze realizowane przez osoby rozpoczynające karierę naukową, które jeszcze nie uzyskały stopnia naukowego doktora.
  • ETIUDA – konkurs na stypendia doktorskie.
  • SONATINA – konkurs na projekt badawczy oraz staż w zagranicznym ośrodku naukowym, przeznaczony dla naukowców do 3 lat po uzyskaniu stopnia naukowego doktora. Pogram zastąpił konkurs Iuventus Plus, organizowany wcześniej przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
  • SONATA – konkurs na projekty badawcze realizowane przez osoby rozpoczynające karierę naukową posiadające stopień naukowy doktora. W konkursie mogą brać udział naukowcy, którzy uzyskali stopień naukowy doktora nie wcześniej niż 7 lat przed rokiem złożenia wniosku.
  • SONATA BIS – konkurs na projekty badawcze mające na celu powołanie nowego zespołu naukowego realizowane przez osoby posiadające stopień naukowy lub tytuł naukowy, które uzyskały stopień naukowy doktora w okresie od 2 do 12 lat przed rokiem wystąpienia z wnioskiem.
  • HARMONIA – konkurs na projekty badawcze realizowane w ramach współpracy międzynarodowej jest skierowany do wnioskodawców, którzy chcą podejmować badania w ramach współpracy międzynarodowej z partnerem z zagranicznej instytucji naukowej, programów lub inicjatyw międzynarodowych, ogłaszanych we współpracy dwu- lub wielostronnej lub projektów realizowanych przy wykorzystaniu wielkich międzynarodowych urządzeń badawczych.
  • MAESTRO – konkurs dla doświadczonych naukowców na projekty badawcze mające na celu realizację pionierskich badań naukowych, w tym interdyscyplinarnych, ważnych dla rozwoju nauki, wykraczających poza dotychczasowy stan wiedzy, i których efektem mogą być odkrycia naukowe. W konkursie tym mogą brać udział osoby posiadające co najmniej stopień naukowy doktora, które spełniają warunki szczegółowe konkursu.
  • UWERTURA – konkurs na staże w zespołach naukowych realizujących badania ze środków Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERC) w ramach Fellowship to visit ERC grantee.
  • MINIATURA – konkurs na pojedyncze działania naukowe służące realizacji badań naukowych.
  • TANGO – konkurs na projekty zakładające wdrażanie w praktyce gospodarczej i społecznej wyników uzyskanych w rezultacie badań podstawowych. Organizowany we współpracy z Narodowym Centrum Badań i Rozwoju.
  • POLONEZ – konkurs dla naukowców przyjeżdżających z zagranicy, którzy chcą prowadzić badania naukowe w polskich jednostkach.

NCN ogłasza również konkursy we współpracy z innymi instytucjami lub organizacjami, np. konkurs HERA (Humanities in the European research area) w zakresie nauk humanistycznych, konkurs pt. „Przyszłość państwa opiekuńczego” (Welfare state futures) na projekty z dziedziny nauk społecznych, a także konkurs na projekty z obszaru astrofizyki cząstek – „Per aspera ad astra” – realizowany wraz z konsorcjum Aspera.

Konkursy zawieszone lub zakończone:

  • SYMFONIA – konkurs na międzydziedzinowe projekty badawcze realizowane przez wybitnych naukowców, których badania wyróżniają się najwyższą jakością, odważnym przekraczaniem granic pomiędzy różnymi dziedzinami nauki, przyczyniając się do tworzenia nowych wartości i otwierania nowych perspektyw w nauce. Czasowo zawieszony od 2016 roku[15].
  • FUGA – konkurs na staże krajowe po uzyskaniu stopnia naukowego doktora. Zawieszony od 2016[15].

Nagroda Narodowego Centrum Nauki[edytuj | edytuj kod]

Nagroda Narodowego Centrum Nauki ustanowiona została przez Radę NCN w lutym 2013 r. Wyróżnienie otrzymują młodzi badacze za szczególne osiągnięcia naukowe w zakresie badań podstawowych. Nagroda przyznawana jest przez Kapitułę, w skład której wchodzi Dyrektor i Rada NCN oraz przedstawiciele fundatorów nagrody. Naukowcy otrzymują ją w trzech obszarach badawczych: nauki humanistyczne, społeczne i o sztuce, nauki o życiu, nauki ścisłe i techniczne. Po raz pierwszy wyróżnienia wręczone zostały dnia 9 maja 2013 r. w Katowicach podczas obchodów Dni Narodowego Centrum Nauki. Kolejne edycje odbywały się co roku w październiku, w Krakowie[16].

Laureaci Nagrody NCN 2013:

  • dr Anna Matysiak – nauki humanistyczne, społeczne i o sztuce
  • dr hab. Andrzej Dziembowski – nauki o życiu
  • prof. dr hab. Piotr Garstecki – nauki ścisłe i techniczne

Laureaci Nagrody NCN 2014:

Laureaci Nagrody NCN 2015:

Laureaci Nagrody NCN 2016:

Laureaci Nagrody NCN 2017:

Laureaci Nagrody NCN 2018[17]:

Laureaci Nagrody NCN 2019[18]:

Laureaci Nagrody NCN 2020[19]:

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Art. 1 ust. 3 Ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Narodowym Centrum Nauki (Dz.U. z 2019 r. poz. 1384).
  2. ↑ Ustawa z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Narodowym Centrum Nauki.
  3. ↑ Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 305, ze zm.).
  4. ↑ Ustawa z dnia 22 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2010 r. nr 28, poz. 146).
  5. ↑ Zadania NCN. ncn.gov.pl. [dostęp 2016-06-03].
  6. ↑ Art. 4 ust. 2 pkt 1 Ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. z 2020 r. poz. 85).
  7. ↑ Uroczyste otwarcie Narodowego Centrum Nauki w Krakowie. Narodowe Centrum Nauki, 2011-03-04. [dostęp 2016-02-15].
  8. ↑ Andrzej Jajszczyk. Cztery lata NCN. „Forum Akademickie”. 03/2015, 2015. 
  9. ↑ Plan na 2016 rok w części 28 Nauka wg. ustawy budżetowej z dnia 25 lutego 2016 roku (Dz. U. z dnia 4 marca 2016 r., poz.278). Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. [dostęp 2020-10-26].
  10. ↑ Plan na 2017 rok w części 28 Nauka wg. ustawy budżetowej z dnia 16 grudnia 2016 roku (Dz. U. z dnia 17 stycznia 2017 r., poz.108). Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. [dostęp 2020-10-26].
  11. ↑ Plan na 2018 rok w części 28 Nauka wg. ustawy budżetowej z dnia 11 stycznia 2018 roku (Dz. U. z dnia 1 lutego 2018 r., poz.291). Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. [dostęp 2020-10-26].
  12. ↑ Plan na 2019 rok w części 28 Szkolnictwo wyższe i nauka wg. ustawy budżetowej z dnia 16 stycznia 2019 roku (Dz. U. z dnia 1 lutego 2019 r., poz.198). Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. [dostęp 2020-10-26].
  13. ↑ Prof. dr hab. Zbigniew Błocki nowym dyrektorem NCN. NCN. [dostęp 2015-03-15].
  14. ↑ Skład Rady NCN w kadencji 2016–2018. NCN. [dostęp 2016-12-19].
  15. ↑ a b Nowy harmonogram konkursów NCN. ncn.gov.pl. [dostęp 2016-06-03].
  16. ↑ Nagroda Narodowego Centrum Nauki. Narodowe Centrum Nauki. [dostęp 2016-12-21].
  17. ↑ Laureaci Nagrody NCN 2018. Narodowe Centrum Nauki. [dostęp 2019-01-21].
  18. ↑ Laureaci Nagrody NCN 2019 | Narodowe Centrum Nauki. ncn.gov.pl. [dostęp 2021-01-18].
  19. ↑ Laureaci Nagrody NCN 2020 | Narodowe Centrum Nauki. ncn.gov.pl. [dostęp 2021-01-18].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Narodowe_Centrum_Nauki&oldid=62396394”