Naturalne planowanie rodziny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Naturalne planowanie rodziny (NPR), metody rozpoznawania płodności (MRP), metody obserwacji cykli (MOC), FAM (ang. fertility awareness methods) – metody rozpoznawania okresów płodnych i niepłodnych w cyklu miesiączkowym kobiety na podstawie obserwacji wskaźników płodności, takich jak śluz oraz stan szyjki macicy, a także pomiarów podstawowej temperatury ciała. Metody te wykorzystuje się zarówno w celach antykoncepcyjnych[1], jak i jako wsparcie w okresie planowania ciąży. Mają również duże zastosowanie w diagnostyce i leczeniu zaburzeń hormonalnych.

Klasyfikacja metod rozpoznawania płodności[edytuj | edytuj kod]

Metody rozpoznawania płodności dzieli się ze względu na liczbę wskaźników, które uwzględnia się w interpretacji przebiegu cyklu.

Metoda Śluz
szyjkowy		 Pomiar
PTC		 Obserwacja
szyjki
macicy		 Obserwacja
zespołu
objawów
jajeczkowania		 Kalkulacje
Metody jednowskaźnikowe
Metoda Billingsów Symbol support vote.svg
Model Creightona Symbol support vote.svg
Metoda termiczna Symbol support vote.svg
Metody wielowskaźnikowe
Metoda objawowo-termiczna Kippleyów (LMM)[2] Symbol support vote.svg Symbol support vote.svg Symbol support vote.svg
Metoda objawowo-termiczna Kramarek[3] Symbol support vote.svg Symbol support vote.svg Symbol support vote.svg Symbol support vote.svg
Metoda objawowo-termiczna niemiecka[4] Symbol support vote.svg Symbol support vote.svg Symbol support vote.svg Symbol support vote.svg
Metoda Rötzera Symbol support vote.svg Symbol support vote.svg Symbol support vote.svg
Metoda podwójnego sprawdzenia
(tzw. angielska)		 Symbol support vote.svg Symbol support vote.svg Symbol support vote.svg Symbol support vote.svg Symbol support vote.svg

Czasami do metod rozpoznawania płodności zalicza się także metodę laktacyjną niepłodności poporodowej (LAM), jednak WHO uznaje ją za osobną metodę[5]. Metodą rozpoznawania płodności nie jest natomiast tzw. kalendarzyk, ponieważ nie uwzględnia prowadzenia obserwacji wskaźników płodności (okres płodności wyznacza się na podstawie statystyk).

Zastosowania obserwacji cyklu[edytuj | edytuj kod]

Antykoncepcja[edytuj | edytuj kod]

Obserwacja wskaźników płodności może być wykorzystywana w celu zapobiegania ciąży jako wyłączna metoda antykoncepcyjna lub łącznie z innymi metodami. Jeśli MRP stosowane jest w sposób wyłączny, cel antykoncepcyjny osiąga się poprzez rezygnację ze współżycia w okresie płodnym lub zastępowanie go innymi czynnościami seksualnymi. Łączenie MRP z innymi metodami oznacza zazwyczaj stosowanie środków barierowych w czasie płodnym[6].

Planowanie ciąży[edytuj | edytuj kod]

Stosowanie regularnej obserwacji cyklu pozwala ustalić dni najwyższej płodności, co może ułatwić starania o dziecko i przyspieszyć osiągnięcie ciąży. Nowoczesne metody rozpoznawania płodności pozwalają również prognozować termin porodu z większą precyzją niż obliczenia opierające się na dacie ostatniej miesiączki (OM). Pomiary podstawowej temperatury ciała, dokonywane w pierwszym trymestrze ciąży, pozwalają ocenić, czy ciąża nie jest zagrożona.

Diagnostyka i leczenie zaburzeń hormonalnych[edytuj | edytuj kod]

Obserwacja wskaźników płodności ułatwia diagnostykę (i ewentualne leczenie) takich zaburzeń i chorób jak:

Instytucje i organizacje promujące NPR/MRP[edytuj | edytuj kod]

Skuteczność[edytuj | edytuj kod]

Skuteczność metod rozpoznawania płodności jest zróżnicowana i zależy od:

  • rodzaju metody
  • poprawności i konsekwencji stosowania
  • motywacji
  • rodzaju antykoncepcji, z którą się je łączy

Najwyższą skutecznością wykazuje się prawidłowo stosowana metoda objawowo-termiczna. Jej skuteczność wynosi 99,5% dla stosowania wyłącznego i 99,4% dla stosowania łącznie z antykoncepcją barierową[6][7]. Jest to wartość porównywalna ze skutecznością wkładek domacicznych (99,4%-99,8%[7]) i tabletek hormonalnych (99,7%[7]).

Metody jednowskaźnikowe mają nieco niższą skuteczność (wyjątkiem jest model Creightona) i jest to odpowiednio 93,7%-99,2% dla metody termicznej i 96,1-99,5% dla metody Billingsa.

Wyniki badań[edytuj | edytuj kod]

Autor Rok Badana metoda Liczba badanych par Ilość przebadanych cykli Skuteczność optymalna w % Skuteczność przy błędach w % Skuteczność optymalna według wskaźnika Pearla Skuteczność przy błędach według wskaźnika Pearla
Vincent, Francja 1967 Termiczna (?) – 17500 – 99,93 – 0.07
Marshall 1968 Termiczna – 4739 98,80 93,40 1,20 6,60
Badania Uniwersytetu Fairfield 1970-1973 Obliczeniowo-termiczna 1022 14416(m-cy) 99,25 95,51 0,75 4,49
Joseph Roetzer 1973 Objawowo-termiczna 491 17026 – 99,8 – 0,20
St. Cloud, USA 1974 Owulacji 260 1832 – 99,40 – 0,60
M. Ball 1976 Owulacji – 1635 97,10 84,50 2,90 15,50
Parrenteau, Rice, Lanctot, Carreau 1976 Objawowo-termiczna – 3548 99,30 94,00 0,70 6,00
Kyu Ssn Cho-Urban 1976 Owulacji 465 11064 98,39 98,04 1,61 1,96
Departament Zdrowia i Oświaty USA 1976-1978 Objawowo-termiczna ok. 627 – – 99,90 – 0,10
Departament Zdrowia i Oświaty USA 1976-1978 Objawowo-termiczna ok. 627 – – 94,33 – 5.67
Rice, Lanctot 1978 Objawowo-termiczna 1022 21736 99,10 93,5 0,90 7,50
Klaus 1979 Owulacji – 12283 98,70 80,00 1,30 20,00
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) 1981 Owulacji – 10215 97,80 79,40 2,20 20,60
Barbato i Bertolotti, Włochy 1987 Podwójnego wskaźnika – 8140 99,56 96,40 0,44 3,60
Josef Rötzer, Austria 1987 Objawowo-termiczna – 17026 99,90 99,81 0,10 0,19
Frank, Herman 1988 Objawowo-termiczna – 2630 99,30 98,20 0,70 1,80
Gerhardt K. Doering, Niemcy – Termiczna – 48377 – 96,9 – 3,1
Xu, J.X., Zhang D.W, ChRL 1988-1990 Owulacyjna 688 11075 – 98,82 – 1,18
Franka Hermann,Freundl, Niemcy 1991 (?)-termiczna 255 3174 99,30 97,70 0,70 2,30
Rotzer, Austria 1993 Objawowo-termiczna – – 99,80 99,00 0,20 1,00
Nanjing, Anhui, Kunmin and Shanghai/Qian et al.

ChRL

1996-1997 Owulacyjna 992 12(m-cy) – 99,50 – 0,5
P.Frank-Herrmann et al. 2007 Objawowo-termiczna 17 638 98,99 97.57 1.01 2.43

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Hatcher R, Trussell J, Stewart F, et al. Contraceptive technology, 18th revised edition; New York: Ardent Media, Inc.; str. 317
  2. ↑ Metoda Kippleyów. Cyklometr. [dostęp 2016-05-08].
  3. ↑ Opis metody polskiej. Stowarzyszenie Miłość i Odpowiedzialność. [dostęp 2016-05-08].
  4. ↑ Maciej Tabor: Metoda niemiecka (pol.). npr.pl. [dostęp 2017-07-09].
  5. ↑ WHO | Family planning
  6. ↑ a b P. Frank-Herrmann, The effectiveness of a fertility awareness based method to avoid pregnancy in relation to a couple’s sexual behaviour during the fertile time: a prospective longitudinal study, J. Heil i inni, „Human Reproduction”, 2007.
  7. ↑ a b c Trussell J. Contraceptive Efficacy. In Hatcher RA, Trussell J, Nelson AL, Cates W, Kowal D, Policar M. Contraceptive Techology: Twentieth Revised Edition. New York NY: Ardent Media, 2011 http://www.contraceptivetechnology.org/CTFailureTable.pdf

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  1. Allen L. Schirm and others, „Contraceptive Failure in the United States: The Impact of Social, Economic and Demographic Factors,” Family Planning Perspectives 14:2 (March/April, 1982) 68-75.
  2. Bielawska-Baturowicz E., Kornas-Biela D., Z zagadnień psychologii prokreacyjnej, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1992.
  3. Döring G.K., „The Reliability of Temperature Records as a Method of Contraception,” (Über die Zuverlassigkeit der Temperaturmethode Zur Empfangnisverhutung) Deutsche medizinische Wochenschrift 92:23 (June 9, 1967), 1055-1061. Abstracted in 1968 Yearbook of Obstetrics and Gynecology, p. 354.
  4. Flynn A.M., Brooks M., A manual of natural family planing.; wyd.IV; UNWIN; 1990; Londyn.
  5. Fallace, C. and J., 1976. Family Planning Guide. Smithtown, New York. The Natural Family Planning Association of Long Island.
  6. Frank-Herrmann P. et al., The effectiveness of a fertility awareness based method to avoid pregnancy in relation to a couple’s sexual behaviour during the fertile time: a prospective longitudinal study, „Human Reproduction” 2007, s. 1-10.
  7. Guy, F. and M., 1979. Les Methodes d'Auto-observation. Grenoble. Institut de Recherche sur l'Enfant et le Couple.
  8. Hatcher Robert A. and others, Contaceptive Technology 1984-1985, (New York: Irvington) 1984.
  9. Jaffe Frederick S., „Commentary: Some Policy and Program Implications of 'Contraceptive Failure in the United States,'” Family Planning Perspectives 5:3 (Summer, 1983) 133-142. Delayers (spacers) are reported to have these pregnancy rates with the various methods: Pill, 7%; IUD, 15%; condoms, 21%; diaphragms, 25%; foam, 36%; douche, 47%.
  10. Johnston, J.A.; Roberts, D.B.; and Spencer, R.B., 1978. NFP Services and Methods in Australia: A Survey Evaluation. International Review of Natural Family Planning 2:143-154, 203-224, 328-353, and 3:20-53.
  11. Keefe, E.F., 1962. Self Observation of the Cervix to Distinguish Days of Possible Fertility. Bull. Sloane Hosp. for Women 8:129.
  12. Kippley, J. and S., 1979. The Art of Natural Family Planning. Cincinnati, Ohio. The Couple to Couple League.
  13. Kippley J. i S., Sztuka Naturalnego Planowania Rodziny, LMM, Piaseczno 2004.
  14. Leblanc and Harel, 1977, L'Action Familiale. Ile Maurice.
  15. Marshall, J., 1978. Natural Family Planning. London. Catholic Marriage Advisory Council.
  16. McCarthy, J.J.; Martin, M.C.; and Gildenhorn, M., 1977. The Sympto-Thermal Method. Washington, D.C., The Human Life Foundation of America and the Natural Family Planning Federation of America.
  17. Medina Jorge E., M.D., „Comparative evaluation of two methods of natural family planning in Colombia,” Am J. Ob. and Gyn. 138:8 (Dec. 15, 1980) 1142-1147.
  18. Nofziger, M., 1979. A Cooperative Method of Natural Birth Control, 3d edition, Summertown, Tennessee, The Book Publishing Co.
  19. Nowoczesne metody rozpoznawania płodności. Wybrane zagadnienia, Domżał-Drzewicka R., Gałęziowska E. (red.), Wydawnictwo Makmed, Lublin 2007.
  20. Obara M., Warenik-Szymankiewicz A., Słomko Z., Metody i środki planowania rodziny, w: Ginekologia: podręcznik dla lekarzy i studentów, red. Słomko Z., Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1997;
  21. Pharand-Lapointe, M.; Kavanagh-Jazrawy, F.; Plante-Charron, C.; Parenteau-Carreau, S.; and Doyle, R., 1980. Planning your Family, the S. T. Way. Ottawa, Serena-Canada.
  22. Raith E., Frank P., Freundl D., Naturalne metody planowania rodziny, Springer PWN, Warszawa 1997.
  23. Rice, J., and Lanctot, C.A., 1978. Results of a Recent Study of the Sympto-Thermal Method of Natural Family Planning. Linacre Quarterly 45:388.
  24. Rice, F.J.; Lanctot, C.A.; and Garcia-Devesa, 1977. The Effectiveness of the Sympto-Thermal Method of Natural Family Planning. Communication at First International Congress of IFFLP in Cali, Columbia, June 1977.
  25. Rice, F.J.; Lanctot, C.A., „Results of a Recent Study of the Sympto-Thermal Method of Natural Family Planning,” Linacre Quarterly 45:4 (November, 1978), 388-391.
  26. Rötzer J., 1978. The Sympto-Thermal Method: Ten Years of Change. The Linacre Quarterly 45:358.
  27. Rötzer J., Sztuka Planowania Rodziny, Vocatio, Warszawa 2005.
  28. Speroff L., Darney P.D., Antykoncepcja, Medycyna Praktyczna, Kraków 2007.
  29. Szymański Z. red., Płodność i planowanie rodziny, Wyd. Pomorskiej Akademii Medycznej, Szczecin 2004.
  30. Thyma, P., 1978. The Double-Check-Method of Natural Family Planning. South Deerfield, Mass., Marriage Life Information.
  31. Troszyński M. red., Naturalne Planowanie Rodziny. Podręcznik dla nauczycieli naturalnego planowania rodziny, Polskie Stowarzyszenie Nauczycieli Naturalnego Planowania Rodziny, Warszawa 2006,
  32. Vollman, R.F., 1977. The Menstrual Cycle. Philadelphia/London/Toronto. Saunders.
  33. Wade Maclyn E., Phyllis McCarthy, et al., „A Randomized Prospective Study of the Use-Effectiveness of Two Methods of Natural Family Planning,” Am J. Ob. and Gyn. 141:4(Oct 15, 1981) 368-376.
  34. World Health Organization, „A Prospective Multicentre Trial of the Ovulation Method of Natural Family Planning. II. The Effectiveness Phase,” Fertility and Sterility 36:5 (November, 1981) 591-598.
  35. Vincent B. et al., Methode Thermique a et Contraception: Approaches medicale et psychosociologique (Paris: Masson, 1967) 52-73.
  36. Willis J., „Comparing Contraceptives,” FDA Consumer 19:4 (May, 1985) 28-35.
  37. Mario Jaramillo-Gomez and Juan B. Londono, „Rhythm: A Hazardous Contraceptive Method,” Demography 5:1 (1968) 433-438.
  38. The American College of Obstetricians and Gynecologists, Benefits, Risks & Effectiveness of Contraception, 1985.
  39. Bureau of Community Health Services, Natural Family Planning, DHEW Publication No. (HSA) 79-5621.
  40. Presented at 16th International Congress for the Family, Brighton, Eng. 1990
  41. Human Life Foundation Newsletter
  42. World Health Org. Geneva Feb., 1976

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

  1. www.familyplanning.net
  2. npr.pl
  3. www.embrion.pl/npr
  4. Naturalne Planowanie Rodziny
  5. Darmowa aplikacja do obserwacji cyklu kobiety

Star of life.svg Zapoznaj się z zastrzeżeniami dotyczącymi pojęć medycznych i pokrewnych w Wikipedii.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Naturalne_planowanie_rodziny&oldid=56252477”