Nibypałanki

Nibypałanki
	Pseudochiropsinae
	Kirsch, Lapointe & Springer, 1997
	; Przedstawiciel rodzaju – nibypałanka pluszowa (Pseudochirops corinnae)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Rząd	dwuprzodozębowce
Podrząd	kangurokształtne
Nadrodzina	lotopałankowce
Rodzina	pseudopałankowate
Podrodzina	nibypałanki
	Typ nomenklatoryczny
	Podrodzina: Pseudochirops Matschie, 1915; Rodzaj: Phalangista (Pseudochirus) albertisii W. Peters, 1874
Synonimy
	Rodzaju: Petropseudes O. Thomas, 1923; Sloppossum Hoser, 2020;
	Rodzaju: Petropseudes O. Thomas, 1923; Sloppossum Hoser, 2020;
Rodzaje i gatunki
	Pseudochirops Matschie, 1915 – nibypałanka; 7 gatunków (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	Pseudochirops Matschie, 1915 – nibypałanka; 7 gatunków (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Nibypałanki^[7] (Pseudochiropsinae) – monotypowa podrodzina ssaków z rodziny pseudopałankowatych (Pseudocheiridae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Podrodzina obejmuje gatunki występujące w Australii i Nowej Gwinei^[8]^[9]^[10].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 29–41 cm, długość ogona 20–37 cm; masa ciała 540–2200 g^[8]^[11].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1915 roku niemiecki zoolog Paul Matschie na łamach Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin^[6]. Jako gatunek typowy Matschie wyznaczył nibypałankę dżunglową (P. albertisii).

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Pseudochirops: rodzaj Pseudochirus Ogilby, 1836 (pseudopałanka); gr. ωψ ōps, ωπος ōpos ‘wygląd, oblicze’ ^[12].
Petropseudes: gr. πετρα petra ‘skała’^[13]; ψευδος pseudos ‘fałszywy’^[14]. Typ nomenklatoryczny: Pseudochirus dahlii Collett, 1895.
Sloppossum: imię doga niemieckiego „Slop”; ang. opossum ‘opos’^[5]. Typ nomenklatoryczny: Phalangista (Pseudochirus) archeri Collett, 1884.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należy jeden rodzaj wraz z następującymi występującymi współcześnie gatunkami^[15]^[9]^[7]:

Pseudochirops dahli (Collett, 1895) – skałopałanka australijska
Pseudochirops albertisii (W. Peters, 1874) – nibypałanka dżunglowa
Pseudochirops coronatus (O. Thomas, 1897) – nibypałanka samotna
Pseudochirops cupreus (O. Thomas, 1897) – nibypałanka miedziana
Pseudochirops corinnae (O. Thomas, 1897) – nibypałanka pluszowa
Pseudochirops archeri (Collett, 1884) – nibypałanka zielonkawa

Opisano również gatunek wymarły z pliocenu Australii^[16]:

Pseudochirops winteri Mackness & M. Archer, 2001

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Autentyczność taksonów opisanych przez kontrowersyjnego^[3] australijskiego herpetologa Raymonda Hosera jest kwestionowana przez władze teriologiczne i herpetologiczne oraz ICZN; zachodzi potrzeba dalszych badań nad ważnością tego taksonu^[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Kirsch, J.A.W., F.-J. Lapointe & M. Springer. DNA-hybridisation Studies of Marsupials and their Implications for Metatherian Classification. „Australian Journal of Zoology”. 45 (3), s. 245, 1997. DOI: 10.1071/ZO96030. (ang.).
↑ O. Thomas. On some Queensland Phalangeridæ. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 11 (62), s. 250, 1923. (ang.).
↑ H. Kaiser, B.I. Crother, Ch.M.R. Kelly, L. Luiselli, M. O’Shea, H. Ota, P. Passos, W.D. Schleip & W. Wüster. Best practices: in the 21st century, taxonomic decisions in herpetology are acceptable only when supported by a body of evidence and published via peer-review. „Herpetological Review”. 44 (1), s. 8–23, 2013. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Pseudochirops dahlii (Collett, 1895). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-05]. (ang.).
↑ ^a ^b R.T. Hoser. A new subgenus, three new species and one new subspecies of Ring-tailed Possums (Marsupialia: Petauridae) from the north of Australia. „Australasian Journal of Herpetology”. 42, s. 26, 2020. (ang.).
↑ ^a ^b P. Matschie. Einige Beiträge zur Kenntnis der Gattung Pseudochirus Ogilb.. „Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin”. Jahrgang 1915, s. 86, 1915. (niem.).
↑ ^a ^b ^c W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 13. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b S. Jackson: Family Pseudocheiridae (Ring-tailed Possums and Greater Gliders). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 528–530. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 86. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Pseudochirops. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-26].
↑ Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 56–57. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 155.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 168.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. xvii.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-05]. (ang.).
↑ B.S. Mackness & M. Archer. A new petauroid possum (Marsupialia, Pseudocheiridae) from the Pliocene Bluff Downs Local Fauna, northern Queensland. „Alcheringa”. 25 (4), s. 440, 2001. DOI: 10.1080/03115510108619233. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256, OCLC 637083062 (ang.).

[5] Autentyczność taksonów opisanych przez kontrowersyjnego^[3] australijskiego herpetologa Raymonda Hosera jest kwestionowana przez władze teriologiczne i herpetologiczne oraz ICZN; zachodzi potrzeba dalszych badań nad ważnością tego taksonu^[4].

[Kirsch&inni-1] Kirsch, J.A.W., F.-J. Lapointe & M. Springer. DNA-hybridisation Studies of Marsupials and their Implications for Metatherian Classification. „Australian Journal of Zoology”. 45 (3), s. 245, 1997. DOI: 10.1071/ZO96030. (ang.).

[tho-2] O. Thomas. On some Queensland Phalangeridæ. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 11 (62), s. 250, 1923. (ang.).

[kai&inni-3] H. Kaiser, B.I. Crother, Ch.M.R. Kelly, L. Luiselli, M. O’Shea, H. Ota, P. Passos, W.D. Schleip & W. Wüster. Best practices: in the 21st century, taxonomic decisions in herpetology are acceptable only when supported by a body of evidence and published via peer-review. „Herpetological Review”. 44 (1), s. 8–23, 2013. (ang.).

[mdd2-4] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Pseudochirops dahlii (Collett, 1895). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-05]. (ang.).

[hos-6] R.T. Hoser. A new subgenus, three new species and one new subspecies of Ring-tailed Possums (Marsupialia: Petauridae) from the north of Australia. „Australasian Journal of Herpetology”. 42, s. 26, 2020. (ang.).

[Matschie-7] P. Matschie. Einige Beiträge zur Kenntnis der Gattung Pseudochirus Ogilb.. „Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin”. Jahrgang 1915, s. 86, 1915. (niem.).

[Cichocki&inni-8] W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 13. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Jackson-9] S. Jackson: Family Pseudocheiridae (Ring-tailed Possums and Greater Gliders). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 528–530. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).

[Burgin&inni-10] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 86. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Wilson&Reeder-11] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Pseudochirops. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-26].

[amw-12] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 56–57. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=185_155]-13] Jaeger 1944 ↓, s. 155.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=198_168]-14] Jaeger 1944 ↓, s. 168.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=21_xvii]-15] Jaeger 1944 ↓, s. xvii.

[mdd-16] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-05]. (ang.).

[mac&arch-17] B.S. Mackness & M. Archer. A new petauroid possum (Marsupialia, Pseudocheiridae) from the Pliocene Bluff Downs Local Fauna, northern Queensland. „Alcheringa”. 25 (4), s. 440, 2001. DOI: 10.1080/03115510108619233. (ang.).

[1]

[2]

[a]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[3]

[4]