Przejdź do zawartości

Niemiecki obóz przesiedleńczy w Zwierzyńcu

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Niemiecki obóz przesiedleńczy w Zwierzyńcu
Umsiedlungslager
Ilustracja
Pomnik upamiętniający ofiary niemieckiego obozu przesiedleńczego.
Typ

obóz przesiedleńczy

Odpowiedzialny

 III Rzesza

Rozpoczęcie działalności

1940

Zakończenie działalności

1944

Terytorium

Polska (II Rzeczpospolita) pod okupacją niemiecką (Generalne Gubernatorstwo)

Miejsce

Zwierzyniec (powiat zamojski)

Pierwotne przeznaczenie

obóz przejściowy

Liczba więźniów

24 000

Narodowość więźniów

Polacy, Francuzi

Komendanci

Reinhold Hahn

Upamiętnienie

kościół-pomnik p.w. Matki Bożej Królowej Polski w Zwierzyńcu

Położenie na mapie Zwierzyńca
Mapa konturowa Zwierzyńca, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Niemiecki obóz przesiedleńczy w Zwierzyńcu”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Niemiecki obóz przesiedleńczy w Zwierzyńcu”
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Niemiecki obóz przesiedleńczy w Zwierzyńcu”
Położenie na mapie powiatu zamojskiego
Mapa konturowa powiatu zamojskiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Niemiecki obóz przesiedleńczy w Zwierzyńcu”
Położenie na mapie gminy Zwierzyniec
Mapa konturowa gminy Zwierzyniec, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Niemiecki obóz przesiedleńczy w Zwierzyńcu”
Ziemia50°37′02″N 22°57′58″E/50,617222 22,966111
Kościół-pomnik pw. Matki Bożej Królowej Polski ku czci ofiar obozu niemieckiego w Zwierzyńcu

Niemiecki obóz przesiedleńczy w Zwierzyńcu (niem. Umsiedlungslager) – niemiecki obóz przesiedleńczy w Zwierzyńcu na Zamojszczyźnie, założony w 1940 jako obóz przejściowy dla robotników przymusowych, następnie obóz przesiedleńczy dla pacyfikowanej i wysiedlanej ludności Zamojszczyzny i Dzieci Zamojszczyzny. Szacuje się, że Niemcy osadzili w obozie około 24 000 ludzi, w tym 7000 dzieci, z których ponad 200 zmarło w wyniku tortur i ciężkich warunków[1].

Historia obozu

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Wysiedlenia Polaków podczas II wojny światowej dokonane przez Niemców.

Obóz założony został w końcu 1940 roku. Na jego terenie było kilkanaście baraków. Więziono w nim ludność cywilną. W obozie przebywali też schwytani członkowie ruchu oporu. W 1942 na wiosnę w obozie osadzono około stu jeńców francuskich. Od grudnia 1942 do jesieni 1943 obóz w Zwierzyńcu był obozem przesiedleńczym dla ludności polskiej wysiedlanej z byłych powiatów tomaszowskiego, biłgorajskiego, zamojskiego. W obozie przetrzymywano mężczyzn, kobiety i dużą liczbę Dzieci Zamojszczyzny[2]. Komendantem obozu był SS-Hauptsturmführer Reinhold Hahn.

Niemcy przeprowadzali selekcje rasowe, w wyniku których wysiedlonych wywożono do obozów koncentracyjnych KL Auschwitz-Birkenau, KL Majdanek lub na przymusowe roboty do III Rzeszy Niemieckiej a część starców i dzieci do innych wsi w Generalnym Gubernatorstwie do powiatów: garwolińskiego, siedleckiego, mińskiego i łukowskiego[3]. Duża liczba dzieci została zrabowana polskim rodzicom i wywieziona do Niemiec w celu germanizacji.

Małżonkowie, ordynat Ordynacji Zamojskiej Jan Tomasz Zamoyski i Róża Zamoyska z Radą Główną Opiekuńczą, dzięki ogromnym staraniom uratowali około 460 polskich dzieci z obozu w Zwierzyńcu. Utworzyli również ochronkę dla tych małych dzieci.

Ostatni transport z obozu w Zwierzyńcu odszedł 13 sierpnia 1943 roku[4]. Obóz zlikwidowano w 1944.

W miejscu, gdzie był główny plac niemieckiego obozu, wybudowano w celu upamiętnienia tragedii ludności cywilnej, kościół-pomnik pod wezwaniem Matki Bożej Królowej Polski w Zwierzyńcu. Został on konsekrowany w maju 1980. Jego wnętrze zawiera ścianę pamięci narodowej. W kościele znajduje też makieta obozu oraz drewniana rzeźba – postać umęczonego człowieka w pozie przypominającej Chrystusa na krzyżu. Witraże nad ołtarzem głównym przedstawiają dzieci – więźniów niemieckiego obozu.

W Zwierzyńcu postawiono również pomnik upamiętniający ofiary niemieckiego obozu przesiedleńczego[2].

Symboliczny dla losu więźniów obozu przejściowego w Zwierzyńcu i Dzieci Zamojszczyzny jest dramat Bronisława Pekosińskiego, który jako małe 4-letnie dziecko znalazł się w obozie. Został przerzucony w 1943 przez druty na wolność, trafił do ochronki w Zwierzyńcu, potem do domu dziecka w Zamościu. Nie znał rodziców. Był lokalnym mistrzem w szachach. Został bohaterem filmu Grzegorza Królikiewicza Przypadek Pekosińskiego, w którym wystąpił oraz sztuki Tadeusza Słobodzianka Obywatel Pekoś[5].

„My, żyjący jeszcze świadkowie, choć już nieliczni, jesteśmy i żyjemy jeszcze po to, aby dawać świadectwo tamtych okropnych przeżyć, gdyż jak powiedział nasz rodak, święty Papież Jan Paweł II podczas spotkania z nami, więźniami z Majdanka: jesteście naznaczeni stygmatem straszliwych przeżyć i okropności tamtego okresu i nie powinniście o tym zapominać, ale dawać świadectwo potomnym. Niech los nasz będzie przestrogą dla przyszłych pokoleń”. – Bolesław Szymanik prezes Zarządu Stowarzyszenia Dzieci Zamojszczyzny w Biłgoraju[3]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Zwierzyniec: 74. rocznica likwidacji obozu, kronikatygodnia.pl, 2017-08-13. [dostęp 2018-02-27].
  2. ↑ a b Zapomniane obozy nazistowskie. Zwierzyniec, obozynazistowskie.dsh.waw.pl. [dostęp 2018-02-27].
  3. ↑ a b 72. rocznica likwidacji obozu przesiedleńczego w Zwierzyńcu, bilgoraj.com.pl, 2015-08-17. [dostęp 2018-02-27].
  4. ↑ Zwierzyniec: Rocznica likwidacji obozu przesiedleńczego, ezamosc.pl. [dostęp 2018-02-27].
  5. ↑ 75 lat temu Niemcy rozpoczęli akcję wysiedleń Zamojszczyzny, radiomaryja.pl, 2017-11-25. [dostęp 2018-02-27].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Niemiecki_obóz_przesiedleńczy_w_Zwierzyńcu&oldid=73450839”