Niszczyciele typu Regele Ferdinand
 „Regele Ferdinand” | |
| Kraj budowy | |
|---|---|
| Użytkownicy | |
| Stocznia |
Patison, Neapol |
| Wejście do służby |
1930 |
| Zbudowane okręty |
2 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
standardowa: 1400 t |
| Długość |
101,95 m |
| Szerokość |
9,6 m |
| Zanurzenie |
3,51 m |
| Napęd |
2 turbiny parowe o mocy 52 000 KM, 4 kotły, 2 śruby |
| Prędkość |
37 w |
| Zasięg |
3000 Mm przy 15 w |
| Załoga |
212 |
| Uzbrojenie |
5 armat 120 mm (5×I) |
Niszczyciele typu Regele Ferdinand – seria dwóch niszczycieli marynarki wojennej Rumunii z okresu międzywojennego i II wojny światowej, zbudowanych we Włoszech. Służyły podczas II wojny światowej na Morzu Czarnym. Po wojnie na krótko wchodziły w skład marynarki ZSRR, po czym zostały zwrócone Rumunii.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Rumunia tuż po pierwszej wojnie światowej nabyła dwa niszczyciele typu Marasti, zbudowane przed wojną na jej zamówienie we Włoszech, które były okrętami o największej wartości bojowej w marynarce tego kraju[1]. W 1926 roku w ramach nowego programu budowy okrętów zdecydowano zamówić dwa niszczyciele nowocześniejszej konstrukcji. 13 listopada 1926 roku podpisano umowę na ich skonstruowanie, z tą samą stocznią Patison w Neapolu[2]. Stocznia ta współpracowała z brytyjskim przemysłem okrętowym i opracowała projekt na bazie dużego niszczyciela (lidera) HMS „Shakespeare” konstrukcji firmy Thornycroft, z drugiej połowy wojny[3]. Cechował się on silną jak na owe czasy artylerią z pięciu dział 120 mm, rozmieszczonych w typowy dla okresu międzywojennego sposób w dwóch poziomach na dziobie i rufie. Jedną z różnic w stosunku do pierwowzoru stała się zamiana miejscami piątego działa artylerii głównej i działa przeciwlotniczego – pierwotnie piąte działo znajdowało się między kominami, a działo przeciwlotnicze za nimi[3]. Różniły się też od niego eszelonowym (liniowym) rozmieszczeniem obu turbin[4]. Zamieniono także artylerię główną na produkcji szwedzkiego Boforsa[3].
Stępkę pod budowę obu okrętów „Regele Ferdinand” (król Ferdynand) i „Regina Maria” (królowa Maria) położono w czerwcu 1927 roku[5]. Wodowano je w odstępie kilku miesięcy na przełomie 1928 i 1929 roku[3]. Próby odbiorcze zakończyły się 15 czerwca 1930 roku, a 4 września oba niszczyciele wypłynęły do kraju[2]. Koszt budowy bez uzbrojenia wynosił 205 000 funtów za okręt[5].
Okręty[edytuj | edytuj kod]
| Nazwa okrętu | Położenie stępki | Wodowanie | Wejście do służby | Uwagi |
|---|---|---|---|---|
| Regele Ferdinand | czerwiec 1927 | 2 grudnia 1928 | 7 września 1930 | 1944 → ZSRR: Lichoj, 1951 → Rumunia: D.22 → D.11 |
| Regina Maria | czerwiec 1927[5] | 2 marca 1929 | 7 września 1930 | 1944 → ZSRR: Lietuczyj, 1951 → Rumunia: D.21 → D.10 |
Opis[edytuj | edytuj kod]
Opis ogólny i architektura[edytuj | edytuj kod]
Niszczyciele typu Regele Ferdinand miały typowe cechy brytyjskich niszczycieli końca I wojny światowej i okresu międzywojennego, z podniesionym pokładem dziobowym na ok. ⅓ długości kadłuba, prostą dziobnicą o niewielkim nachyleniu, dwoma lekko pochylonymi kominami i uzbrojeniem w pojedyncze działa w maskach przeciwodłamkowych rozmieszczone w superpozycji na dziobie i rufie[6]. Między kominami znajdowała się platforma z armatą przeciwlotniczą kalibru 76 mm, a piąte działo głównego kalibru umieszczone było na podwyższonej platformie za drugim kominem[3]. Za nią na pokładzie znajdowały się w osi kadłuba dwie obrotowe trzyrurowe wyrzutnie torpedowe, jedna za drugą, a na rufie była niewielka jednokondygnacyjna pokładówka[6].
Wyporność standardowa wynosiła 1400 ton, a pełna 1850 ton[3][4][a]. Okręty miały długość 101,95 m, szerokość 9,6 m i | zanurzenie 3,51 m[3]. Załoga okrętów liczyła 212 osób[3]. Po przejęciu przez ZSRR załoga była podawana jako 241 ludzi[7].
Uzbrojenie[edytuj | edytuj kod]
Uzbrojenie główne składało się z pięciu pojedynczych armat kalibru 120 mm w stanowiskach z maskami przeciwodłamkowymi. Działa były produkcji Boforsa i miały lufy o długości L/50 (50 kalibrów[3]. Maksymalny kąt podniesienia wynosił 45°, amunicja łuskowa była rozdzielnego ładowania[3].
Uzbrojenie przeciwlotnicze średniego kalibru stanowiła armata kalibru 76 mm na centralnej platformie między kominami. W latach 30. dodano na pokładzie po obu stronach drugiego komina dwie armaty automatyczne kalibru 40 mm (być może o długości lufy L/67 produkcji Škody)[3]. W 1939 roku natomiast okręt doposażono w dwa podwójnie sprzężone karabiny maszynowe Hotchkiss kalibru 13,2 mm[3].
Podczas wojny uzbrojenie okrętów zmodyfikowano, zdejmując w 1943 roku mało skuteczne armaty przeciwlotnicze 76 mm i montując cztery niemieckie działka 20 mm C/38 i być może pojedyncze półautomatyczne działko 37 mm C/30[3]. Według innych publikacji, lekkie uzbrojenie przeciwlotnicze po przejęciu przez ZSRR składało się z trzech działek 37 mm, jednego 20 mm i dwóch wkm 13,2 mm[8]. Zimą 1943/44 natomiast armatę nr 2 kalibru 120 mm zamieniono na niemiecką przeciwlotniczą kalibru 88 mm (L/45)[3].
Uzbrojenie torpedowe było przeciętne dla międzywojennych niszczycieli, składające się z dwóch potrójnych wyrzutni torped kalibru 533 mm włoskiej produkcji, na pokładzie górnym w osi symetrii kadłuba[3]. Do walki z okrętami podwodnymi okręty otrzymały dwie zrzutnie bomb głębinowych na rufie. Maksymalny zapas doszedł do 40 bomb głębinowych, przy czym w 1939 roku ustawiono na nich ponadto dwa włoskie pneumatyczne miotacze bomb głębinowych[3]. Uniwersalność okrętów zwiększała możliwość zabierania i stawiania 50 min[3].
Okręty miały dwa dalmierze optyczne Siemensa, na stanowiskach na nadbudówce dziobowej i rufowej[3].
Napęd[edytuj | edytuj kod]
Napęd stanowiły dwa zespoły turbiny parowe systemu Parsonsa, produkcji włoskiej firmy STT, o mocy łącznej 52 000 KM, pracujące na dwie śruby[3][b]. Parę dostarczały cztery kotły systemu Thornycroft[4]. Prędkość projektowa wynosiła 37 węzłów, natomiast na próbach okręty rozwinęły prędkość 38 węzłów[3][c]. Zapas paliwa płynnego wynosił 480 ton[4]. Zasięg wynosił 3000 mil morskich przy prędkości 15 w[3].
Służba[edytuj | edytuj kod]
Oba niszczyciele: „Regele Ferdinand” i „Regina Maria” przybyły do Konstancy 7 września 1930 roku i tego dnia zostały wcielone do służby[2]. Uroczysty chrzest miał miejsce 27 maja 1931 roku[2]. Przed wojną wchodziły w skład Eskadry Niszczycieli, służyły też do celów reprezentacyjnych[2]. Brały następnie udział w II wojnie światowej, walcząc na Morzu Czarnym przeciw ZSRR. „Regele Ferdinand” został w 1944 roku dwukrotnie uszkodzony przez lotnictwo[3].
Po przejściu Rumunii na stronę koalicji antyhitlerowskiej, 5 września 1944 roku oba niszczyciele zostały zajęte w Konstancy przez wojska radzieckie[3]. Zostały następnie 14 września wcielone do marynarki ZSRR pod nazwami: „Lichoj” i „Lietuczyj”[3]. Dopiero 3 lipca 1951 roku zostały zwrócone Rumunii[3]. Z przyczyn politycznych nie przywrócono im monarchistycznych nazw, natomiast otrzymały tylko oznaczenia: D.21 i D.22, później zmienione na: D.10 i D.11 (od skrótu: Distrugatoare – niszczyciele)[9]. Wycofano je ze służby pod koniec lat 50[3].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Porównywalne okręty z tego samego okresu:
- niszczyciele typów A – I (Wielka Brytania)
- niszczyciele typu Wicher (Polska)
- Przeciwnicy:
- niszczyciele typu Leningrad (ZSRR)
- niszczyciele projektu 7 (ZSRR)
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Według Bierieżnoj 1994 ↓, s. 12-13, wyporność pełna w służbie radzieckiej wynosiła 2320 ton.
- ↑ Według Conway’s All the world’s fighting ships 1922–1946 ↓, s. 361, moc 48 000 KM
- ↑ Według Conway’s All the world’s fighting ships 1922–1946 ↓, s. 361, prędkość projektowa 35 węzłów
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Patianin i Barabanow 2007 ↓, s. 19-20.
- ↑ a b c d e ISTORIC Distrugătorul Regina Maria. Asul de pică al Marinei Regale Române. Forțele Navale Române. [zarchiwizowane z tego adresu]. (rum.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa Patianin i Barabanow 2007 ↓, s. 20.
- ↑ a b c d Conway’s All the world’s fighting ships 1922–1946 ↓, s. 361.
- ↑ a b c Jane’s Fighting Ships 1937. Francis McMurtrie (red.). Londyn: Sampson Low, Marston & Co, 1937, s. 406. (ang.).
- ↑ a b Patianin i Barabanow 2007 ↓, s. 20 (rysunki).
- ↑ Bierieżnoj 1994 ↓, s. 13.
- ↑ Bierieżnoj 1994 ↓, s. 12-13.
- ↑ Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 324.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- S. Patianin, M. Barabanow. Korabli Wtoroj mirowoj wojny. WMS Bałkanskich gosudarstw i stran Wostocznogo Sriediziemnomoria. „Morskaja Kampanija”. 3/2007, 2007. (ros.).
- Siergiej Bierieżnoj: Trofiei i rieparacii WMF SSSR, sprawocznik. Jakuck: 1994. (ros.).
- Conway’s All the world’s fighting ships 1922–1946. Robert Gardiner, Roger Chesneau (red.). London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
- Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).