Notoungulaty
| Notoungulata | |
| Roth, 1903 | |
 Toxodon | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Nadrząd | |
| Rząd |
notoungulaty |
| Zasięg występowania | |
| |
Notoungulaty[1] (Notoungulata) – wymarły rząd prymitywnych ssaków kopytnych.
Pozycja filogenetyczna notoungulatów budziła wiele kontrowersji. Sugerowano ich pokrewieństwo m.in. z Afrotheria i szczerbakami. Badania sekwencji kopalnego kolagenu sugerują, że notoungulaty są najbliżej spokrewnione z litopternami, a ich najbliżsi żyjący obecnie krewni to nieparzystokopytne[2][3].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Poszczególne gatunki znacznie różniły się między sobą. Przedstawiciele Typotheria z rodzin Interatheriidae i Hegetotheriidae osiągali niewielkie rozmiary – ich masa wahała się od 1 do 10 kg. Toxodontia osiągały większe rozmiary – od 100 do 500 kg[4], a plejstoceńskie rodzaje Toxodon i Mixotoxodon – nawet 1000 kg[3].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Ameryka Południowa i Północna, Azja. W zapisie kopalnym znane od wczesnego paleocenu do przełomu plejstocenu i holocenu.
Klasyfikacja[edytuj | edytuj kod]
Analiza filogenetyczna przeprowadzona przez Billeta (2011) na podstawie cech czaszki i uzębienia sugeruje, że notoungulaty są grupą monofiletyczną, podobnie jak dwa główne podrzędy – Toxodontia i Typotheria. Monofiletyzm wielu rodzin należących do tych podrzędów jest jednak niepewny[5].
- Rodzina Henricosborniidae
- Rodzina Notostylopidae
- Podrząd Toxodontia
- Rodzina Isotemnidae
- Rodzina Leontiniidae
- Rodzina Notohippidae
- Rodzina Toxodontidae
- Rodzina Homalodotheriidae
- Podrząd Typotheria
- Rodzina Archaeohyracidae
- Rodzina Archaeopithecidae
- Rodzina Oldfieldthomasiidae
- Rodzina Interatheriidae
- Takson "Campanorco"
- Rodzina Mesotheriidae
- Rodzina Hegetotheriidae
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Kazimierz Kowalski (redaktor naukowy), Adam Krzanowski, Henryk Kubiak, G. Rzebik-Kowalska, L. Sych: Mały słownik zoologiczny: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991. ISBN 83-214-0637-8.
- ↑ Frido Welker i inni. Ancient proteins resolve the evolutionary history of Darwin's South American ungulates. „Nature”, 2015. DOI: 10.1038/nature14249. (ang.).
- ↑ a b Michael Buckley. Ancient collagen reveals evolutionary history of the endemic South American 'ungulates'. „Proceedings of the Royal Society B”. 282 (1806): 20142671, 2015. DOI: 10.1098/rspb.2014.2671. (ang.).
- ↑ G. H. Cassini, S. F. Vizcaíno, M. S. Bargo. Body mass estimation in Early Miocene native South American ungulates: a predictive equation based on 3D landmarks. „Journal of Zoology”. 287 (1), s. 53–64, 2012. DOI: 10.1111/j.1469-7998.2011.00886.x. (ang.).
- ↑ Guillaume Billet. Phylogeny of the Notoungulata (Mammalia) based on cranial and dental characters. „Journal of Systematic Palaeontology”. 9 (4), s. 481–497, 2011. DOI: 10.1080/14772019.2010.528456. (ang.).