Nowiny dla ludu wiejskiego
 Nowiny dla ludu wiejskiego z 5 lipca 1848 | |
| Częstotliwość |
tygodnik |
|---|---|
| Państwo | |
| Tematyka |
polityczna |
| Pierwszy numer |
5 lipca 1848 |
| Ostatni numer |
28 marca 1849 |
Nowiny dla ludu wiejskiego – polskojęzyczny tygodnik drukowany szwabachą wydawany w Cieszynie w okresie Wiosny Ludów. Był wydawany przez polskojęzyczne środowiska proniemieckie, głównie ewangelickie, przez co miał germanofilski i antypolski charakter. Miał aprobatę niemieckich demokratów, wówczas najliczniejszych w Bielsku i Cieszynie[1]. Dało początek nurtowi „ślązakowskiemu” na Śląsku Cieszyńskim. Niejako kontynuacją tygodnika były późniejsze „Nowy Czas. Tygodnik polityczny” superintendenta Theodora Haasego i „Ślązak” Śląskiej Partii Ludowej.
Wydawcami byli kolejno Józef Paduch, Andrzej Źlik i Paweł Kajzar. W związku z wprowadzeniem przez prawo austriackie systemu kaucji wymaganych od wydawców, 28 marca 1849 roku zaprzestano wydawania Nowin dla Ludu Wiejskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Była reakcją na wydawany od 6 maja 1848 austroslawistyczny „Tygodnik Cieszyński”[1]. Wydawanie zapoczątkowały dwie osoby: Karol Kotschy (Koczy), zastępca posła frankfurckiego z okręgu bielskiego i pastor zboru ewangelickiego w Ustroniu oraz Andrzej Źlik, profesor gimnazjum ewangelickiego w Cieszynie. Tygodnik często polemizował i krytykował narodowo-polski charakter Tygodnika Cieszyńskiego po przejęciu go przez Pawła Stalmacha, np. przeciw przyłączeniu Śląska Cieszyńskiego do Galicji. Na łamach gazety starano się dowodzić, że odrębność językowa nie może decydować o przynależności państwowej, lecz może być jej przyczyną wyższość cywilizacyjna Niemiec nad ziemiami polskimi[2]. Lansowano w niej asocjację polskości z uciskiem feudalnym i zacofaniem ekonomicznym[3].
Po upadku rewolucji wiedeńskiej w grudniu 1848 w tygodniku podkreślono sentymenty proniemieckie dobitniej: Śląsko do niemieckiej ziemi należy, a coraz to więcej niemczyzny w nim przebywa. (...) Wejrzyj z miasta, są niemieckie! Spojrzyj na wieś: wieśniak się pyszni, iż po niemiecku mówić umie. Bo niemiecki jest mu znakiem i zaręczeniem kultury[4].
W następnym roku państwo Habsburgów wprowadziło wysokie kaucje na wydawanie prasy i oba tygodniki przestały być wydawane.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Janusz Gruchała, Krzysztof Nowak: Dzieje polityczne. W: Śląsk Cieszyński od Wiosny Ludów do I wojny światowej w latach 1848-1918. Idzi Panic, Krzysztof Nowak (redakcja). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2013, s. 35. ISBN 978-83-935147-3-1.
- ↑ J. Gruchała, Śląsk Cieszyński od Wiosny Ludów..., 2013, s. 35
- ↑ J. Gruchała, K. Nowak, Śląsk Cieszyński..., 2013, s. 40.
- ↑ J. Gruchała, Śląsk Cieszyński od Wiosny Ludów..., 2013, s. 43
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Kenig Piotr, 150 lat prasy polskiej na Śląsku Cieszyńskim. Zarys historyczny, Bielsko-Biała 1998, s. 6.