Numancia (1863)
 „Numancia” | |
| Klasa | |
|---|---|
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
kwiecień 1862 |
| Wodowanie |
19 listopada 1863 |
 Armada Española
| |
| Nazwa |
Numancia |
| Wejście do służby |
grudzień 1864 |
| Wycofanie ze służby |
1911 |
| Los okrętu |
wyrzucony na brzeg w 1916, złomowany |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
7189 t |
| Długość |
96,01 m m.p. |
| Szerokość |
17,37 m |
| Zanurzenie |
8,22 m |
| Napęd | |
| 1 maszyna parowa o mocy 3700 KM, 1 śruba | |
| Prędkość |
10 węzłów |
| Uzbrojenie | |
| • po modernizacji: 8 dział 254 mm 7 dział 203 mm 1 działo 200 mm 8 kartaczownic 2 wt 356 mm | |
| Opancerzenie | |
| pas burtowy 140 mm, artyleria 120 mm | |
| Załoga |
500 |
Numancia – hiszpańska fregata pancerna z lat 60. XIX wieku, zbudowana we Francji, pierwszy hiszpański okręt pancerny.
Służyła w marynarce Hiszpanii od 1864 do 1911 roku. Brała udział w wojnie z Chile i Peru w 1866 roku; była pierwszym okrętem pancernym, który opłynął świat dookoła.
Budowa[edytuj | edytuj kod]
Na początku lat 60 XIX wieku marynarka hiszpańska, która utraciła w tym czasie dawny status potęgi morskiej, postanowiła wzbogacić się o będące nowością na świecie i świadczące o sile floty okręty pancerne[1]. Z racji braku doświadczeń w budowie takich jednostek i odpowiedniej bazy przemysłowej, równocześnie z podjęciem w 1861 roku prac w kraju nad okrętami pancernymi drewnianej konstrukcji „Tetuán” i „Zaragosa”, zamówiono pierwsze jednostki za granicą[2]. Pierwszym z nich była fregata pancerna „Numancia”, zamówiona we Francji[3]. Nazwa okrętu pochodziła od starożytnej osady hiszpańskiej. Jej projekt przypominał powiększone francuskie okręty typu Provence, ale w odróżnieniu od nich była konstrukcji żelaznej, a nie drewnianej[4].
Stępkę pod budowę położono w kwietniu 1862 roku[3]. Okręt budowany był w La Seyne-sur-Mer[a]. Okręt wodowano 19 listopada 1863 roku[5]. „Numancia” weszła do służby w grudniu 1864 roku, jako pierwszy hiszpański okręt pancerny[3].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Kadłub i konstrukcja[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
Kadłub wykonany był z żelaza[4]. Typowo dla fregat pancernych miał działa umieszczone na pokładzie bateryjnym w baterii burtowej[5]. Dzięki nadburciom między dziobową a rufową nadbudówką kadłub sprawiał wrażenie gładkopokładowego. Okręt miał dziobnicę taranową i pojedynczy szeroki komin[5]. Posiadał pomocnicze ożaglowanie fregaty, z trzema masztami i bukszprytem[5].
Wyporność normalna podawana jest na 7189 ton angielskich[5]. Długość między pionami wynosiła 96,01 m, szerokość 17,37 m, a zanurzenie 8,22 m[5].
Opancerzenie wykonane było z żelaza i obejmowało pas burtowy w rejonie linii wodnej o grubości 140 mm i pas wzdłuż baterii burtowej grubości 120 mm[5].
Napęd stanowiła maszyna parowa o mocy indykowanej 3700 KM, poruszająca jedną śrubę[5]. Siłownia pozwalała na uzyskanie prędkości 10 węzłów[5]. Zapas węgla wynosił 1100 ton[5]. Po przebudowie w latach 1897-98 okręt otrzymał nową maszynę, pozwalająca na uzyskanie prędkości 13 węzłów[5].
Załoga liczyła 500 ludzi[5].
Uzbrojenie[edytuj | edytuj kod]
Uzbrojenie początkowo stanowiło 40 brytyjskich dział gładkolufowych odprzodowych 68-funtowych kalibru 8 cali (203 mm) w baterii burtowej – po 20 na burtę[4].
Po modernizacji przed 1890 rokiem uzbrojenie główne stanowiło osiem dział gwintowanych odprzodowych kalibru 254 mm (10 cali) Armstronga o masie 18 ton, siedem dział gwintowanych odprzodowych kalibru 203 mm (8 cali) Armstronga o masie 9 ton i jedno działo odtylcowe kalibru 200 mm (7,9 cala) Hontoria[5]. Na pokładzie bateryjnym znajdowało się osiem dział 10-calowych i cztery 8-calowe, natomiast pozostałe trzy umieszczono na górnym pokładzie[5]. Działo 200 mm umieszczone było na pokładzie dziobowym[5]. Uzbrojenie uzupełniało osiem kartaczownic i dwie wyrzutnie torped kalibru 356 mm[5].
Po przebudowie w latach 1897-98 we Francji uzbrojenie wymieniono na nowoczesną artylerię szybkostrzelną: cztery działa kalibru 164,7 mm, sześć dział kalibru 138,6 mm, trzy działa 120 mm, 12 karabinów maszynowych lub kartaczownic i dwie wyrzutnie torped[b].
Służba[edytuj | edytuj kod]
Wkrótce po wejściu do służby, „Numancia” została wysłana z eskadrą floty hiszpańskiej na wschodni Ocean Spokojny, biorąc udział w wojnie z Chile i Peru. Była jedynym okrętem pancernym eskadry hiszpańskiej[6]. Dowódcą okrętu był Casto Méndez Núñez, który od grudnia 1865 roku objął stanowisko głównodowodzącego eskadry, po samobójczej śmierci wiceadmirała Pareja[6]. 31 marca 1866 roku eskadra hiszpańska zbombardowała miasto Valparaíso w Chile, a 2 maja ostrzeliwała Callao, jednak w tym wypadku okręty hiszpańskie odniosły też uszkodzenia od baterii nadbrzeżnych[6]. Wobec fiaska ekspedycji, 10 maja 1866 roku eskadra hiszpańska odpłynęła z Ameryki Południowej na Filipiny[6]. „Numancia” przy tym stała się pierwszym okrętem pancernym, który opłynął świat dookoła[4].
Fregata brała w 1873 roku udział w powstaniu kantonalistów w Kartagenie[4]. W tym roku również w kolizji zatopiła hiszpańską kanonierkę „Fernando el Católico”[7].
W latach 1897-98 „Numancia” została przebudowana w stoczni w La Seyne we Francji, z zastosowaniem nowoczesnej artylerii szybkostrzelnej i nowej maszyny parowej[5].
„Numancia” została wycofana ze służby w 1911 roku[3]. W 1916 roku została sprzedana na złom firmie w Bilbao, lecz podczas holowania została 17 grudnia 1916 roku wyrzucona na brzeg w pobliżu Sesimbry w Portugalii[8].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Tak według Conway’s All the world’s fighting ships 1860–1905 ↓, s. 380, natomiast Konstam 2019 ↓, s. 37 podaje pobliski Tulon
- ↑ Według Conway’s All the world’s fighting ships 1860–1905 ↓, s. 380, z tym że kalibry dział podane w calach (6,4 cala i 5,5 cala) przeliczono na rzeczywiste kalibry dział francuskich (według Stephen Roberts: French Warships in the Age of Steam 1859-1914. Seaforth Publishing, 2021, s. 472. (ang.).)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Konstam 2019 ↓, s. 37.
- ↑ Konstam 2019 ↓, s. 38-40.
- ↑ a b c d Konstam 2019 ↓, s. 40.
- ↑ a b c d e Konstam 2019 ↓, s. 38.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Conway’s All the world’s fighting ships 1860–1905 ↓, s. 380
- ↑ a b c d Jan Gozdawa-Gołębiowski: Od wojny krymskiej do bałkańskiej. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1985, s. 192-194. ISBN 83-215-3259-4. OCLC 830182417.
- ↑ Conway’s All the world’s fighting ships 1860–1905 ↓, s. 386.
- ↑ O Centenário do Numancia. 16 grudnia 2016. (port.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Conway’s All the world’s fighting ships 1860–1905. Robert Gardiner, Roger Chesneau, Eugene Kolesnik (red.). Londyn: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 0-85177-133-5. (ang.).
- Angus Konstam: European Ironclads 1860–75. Osprey Publishing, 2019, seria: New Vanguard. No. 269. ISBN 978-1-4728-2674-9. (ang.).