Obraz Matki Bożej Berdyczowskiej
 Obraz (kopia) w ołtarzu głównym kościoła Niepokalanego Poczęcia NMP w Berdyczowie | |
| Sanktuarium | |
|---|---|
| Czas powstania wizerunku |
XVII w. |
| Rozmiar |
70 x 51 cm |
| Koronowany |
16 lipca 1756 |
Matka Boża Berdyczowska[1][2] – wizerunek maryjny znajdujący się w Sanktuarium Matki Bożej Berdyczowskiej w Berdyczowie. Od XVII w. jest to największe katolickie sanktuarium maryjne dawnego województwa kijowskiego, a potem całej Ukrainy.
Historia obrazu[edytuj | edytuj kod]
W 1630 wojewoda kijowski Janusz Tyszkiewicz wzniósł w Berdyczowie kościół i klasztor – twierdzę dla karmelitów bosych jako wotum dziękczynne za uwolnienie z niewoli tureckiej. Po wybudowaniu ofiarował do niego obraz Matki Bożej, czczony od dawna w rodzinie Tyszkiewiczów. Zamieszki i niepokoje polityczne, wojny i ruchy zbrojne sprawiły, że przejściowo cudowny obraz był przechowywany we Lwowie (1648–1721) i w Lublinie (1722–1736).
W związku z licznymi cudami, papież Benedykt XIV wyraził zgodę na koronację cudownego obrazu, ofiarowując jednocześnie złote korony. Aktu koronacji dokonał 16 lipca 1756 biskup kijowski Kajetan Ignacy Sołtyk. W 1820 korony zostały skradzione. Papież Pius IX przysłał w darze nowe, a rekoronacja odbyła się 6 czerwca 1856, której dokonał biskup łucko-żytomierski Kasper Borowski.
Od 28 maja do 14 czerwca 1768 roku w miejscowej twierdzy-klasztorze bronili się konfederaci barscy pod wodzą Kazimierza Pułaskiego. W 1866 nastąpiła kasta klasztoru. Przy kościele utworzono parafię. Karmelici powrócili w 1918, ale w 1924 klasztor z kościołem przejęły władze sowieckie, z czasem tworząc w górnym kościele muzeum, a w dolnym kino. Cudowny obraz pozostawiono jako artystyczny zabytek. W 1941 roku wybuchł tu ogień. W kościele górnym ocalały jedynie mury, dolny zachował się w dobrym stanie. Obraz zaginął.
Po odzyskaniu niepodległości przez Ukrainę w 1991 roku powrócili na to miejsce karmelici bosi. Od tamtego czasu praktykowana jest tradycja corocznych pielgrzymek do Matki Bożej Berdyczowskiej na rocznicę koronacji obrazu[3][4]. 19 lipca 1997 roku biskup kijowsko-żytomierski Jan Purwiński dokonał intronizacji nowego obrazu, który wcześniej poświęcił Jan Paweł II w czasie podróży apostolskiej do Polski w 1997. Trzecia koronacja obrazu odbyła się 16 lipca 1998 roku.
27 października 2011 roku sanktuarium Matki Bożej Berdyczowskiej zostało ogłoszone ogólnoukraińskim sanktuarium narodowym[5]. Natomiast 9 czerwca 2012 roku, po 20 latach odbudowy, odbyła się ponowna konsekracja górnego kościoła sanktuarium, w którym znajduje się wizerunek Matki Bożej Berdyczowskiej[6].
Opis obrazu[edytuj | edytuj kod]
Oryginalny obraz został namalowany na płótnie naklejonym na cyprysowej desce o wymiarach 51 x 70 cm, według wzoru wizerunku Matki Bożej Śnieżnej Salus Populi Romani w Rzymie. Obraz ten, datowany na XVII w., zaginął w 1941 roku. Obecny (143 x 93 cm) jest jego wierną kopią, wykonaną przez malarkę z Krakowa Bożenę Muchę-Sowińską. Artystka zmieniła jedynie tło, wzbogacając je figuralnymi kompozycjami aniołów wokół głowy Madonny z Dzieciątkiem oraz umieszczając w zwieńczeniu oko Opatrzności Bożej w trójkącie.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Hanna Widacka: Matka Boska Berdyczowska. Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, 19.06.2007. [dostęp 2023-06-01].
- ↑ Małgorzata Słuszna: Matka Boska Berdyczowska – z cyklu Modonny. Opowieści o znanych i nieznanych wizerunkach Matki Bożej. Kurier Ostrowski, 26.04.2020. [dostęp 2023-06-01].
- ↑ Інформація про паломництва на головне свято Матері Божої Бердичівської. Орден Босих Кармелітів в Україні. [dostęp 2023-05-27].
- ↑ Паломники з Шепетівки прямують до головної католицької святині України. День за днем, 14.07.2022. [dostęp 2023-05-27].
- ↑ o. Piotr Karauda: Karmel w Berdyczowie ogłoszony sanktuarium narodowym. Życie Zakonne. [dostęp 2012-09-03].
- ↑ Rekonsekracja Narodowego Sanktuarium w Berdyczowie. Instytut Duszpasterstwa Emigracyjnego im. Kard. Augusta Hlonda w Poznaniu, 12.06.2012. [dostęp 2012-09-03].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Miejsca święte Rzeczypospolitej. Leksykon, red. Antoni Jackowski, Znak, Kraków 1998, s. 27–29.
- Przewodnik po sanktuariach maryjnych. Z dawna Polski tyś Królową. Koronowane wizerunki Matki Bożej 1717–1999, Szymanów 1999, s. 79-81.
- Tadeusz Kukiz: Wołyńskie Madonny i inne obrazy sakralne z diecezji łuckiej. Biały Dunajec: Wołanie z Wołynia, 1998. ISBN 83-907955-3-1.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Berdyczowska twierdza Maryi. Portal Kresy.