Sanktuarium

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Sanktuarium na Jasnej Górze w Częstochowie
Sanktuarium na Kościelcu

Sanktuarium (od łac. sanctuarium z sanctus „święty”)[1] – miejsce uznawane za święte, często identyfikowane ze świątynią, budowlą wzniesioną na miejscu uznawanym za święte.

Występuje w wielu religiach. Za jedno z najstarszych sanktuariów w Europie uznawana jest monumentalna budowla w Stonehenge. U dawnych Słowian na sanktuaria obierane były zazwyczaj miejsca szczególne pod względem geograficznym i przyrodniczym, wyróżniające się z najbliższego otoczenia – szczyty gór i większych wzniesień, zakola rzek, wyspy i półwyspy. Takie święte miejsca zwane były kapiszczami lub trzebiszczami[2]. W trakcie chrystianizacji powszechne było ich niszczenie lub budowanie na ich miejscu świątyń chrześcijańskich.

Kościół katolicki[edytuj | edytuj kod]

W Kościele katolickim sanktuarium stanowi przestrzeń uznaną za miejsce święte, w której w sposób szczególny Bóg udziela swojej łaski. Zazwyczaj sanktuarium to kościół lub jego część. W Kościele katolickim istnieją sanktuaria:

  • erygowane, tzn. takie, których istnienie usankcjonowała kompetentna władza kościelna;
  • takie, które nie posiadają takiego statusu, np. parafialne, lokalne, regionalne[3].

Erygowane sanktuarium katolickie musi posiadać własnego rektora lub innego przełożonego, którego zadaniem jest troska o pielgrzymów, zapewnienie im swobodnego dostępu do form kultu w formie liturgicznej (sakramentów), jak też do praktykowania pobożności ludowej. Do przełożonego sanktuarium należy również gromadzenie i strzeżenie dokumentacji sanktuarium oraz wotów.

Kodeks Prawa Kanonicznego dzieli sanktuaria erygowane ze względu na władzę, która je ustanowiła[4]:

Erygujący sanktuarium ustanawia dla niego przełożonego oraz wyznacza mu zadania, określa prawo własności i majątek oraz określa przywileje dla sanktuarium lub dla jego pielgrzymów.

Współczesna katolicka teologia moralna stosuje powszechnie definicję sumienia określoną przez Sobór watykański II, w której ma zastosowanie metaforyczne odwołanie do sanktuarium:

Sumienie jest najtajniejszym ośrodkiem i sanktuarium człowieka, gdzie przebywa on sam z Bogiem[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Słownik Wyrazów Obcych. [dostęp 2017-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-14)].
  2. Andrzej Szyjewski: Religia Słowian. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2003, s. 151.
  3. Waldemar Kulbat: Sanktuaria − miejsca Bożej obecności. www.niedziela.pl, 2007. [dostęp 2014-02-15].
  4. Kodeks Parawa Kanonicznego, kan. 1231-1232.
  5. Gaudium et spes. W: Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje.... s. 548.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]