Obrazki alpejskie
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj | |||
Gatunek |
obrazki alpejskie | ||
Nazwa systematyczna | |||
Arum cylindraceum Gasp. Fl. Sicul. Syn. 2(2): 597. 1844[3] | |||
Synonimy | |||
|
Obrazki alpejskie (Arum cylindraceum Gasp., syn. Arum alpinum Schott & Kotschy) – gatunek rośliny z rodzaju obrazki w rodzinie obrazkowatych. Do przełomu XX i XXI wieku Arum alpinum był przeważnie uznawany za odrębny gatunek, obecnie uważany za synonim taksonomiczny Arum cylindraceum Gasp. W Polsce występuje na południu kraju, w niższych położeniach Karpat i Sudetów oraz na terenach przyległych[4].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]-
Liście
-
Kwiatostan
-
Kwiatostan po oderwaniu pochwy
-
Owoce
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Kwitnie od kwietnia do maja. Zapylany jest przez owady, głównie muchy. Owady wabione są wydzielanym przez kwiaty zapachem podobnym do padliny. Wpadają do głębokiej pochwy i zsuwają się na dno wypełnione nektarem. Po zapylaniu pochwa więdnie i uwalnia owady[4].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]W 1851 roku Schott i Kotschy opisali w numerze 9 Botanische Zeitung nowy gatunek obrazków odnaleziony w południowych Alpach w Transylwanii, pod nazwą Arum alpinum. Do końca XX wieku status tej rośliny był przedmiotem wielu kontrowersji systematycznych. Była ona uznawana za[5]:
- przedstawiciela gatunku obrazki plamiste (Arum maculatum) – np. przez Beck-Mannagetta (1903), Aschersona i Graebnera (1904), Riedla (1967),
- wariant Arum maculatum var. alpinum – Engler (1879),
- podgatunek Arum maculatum subsp. alpinum – Richt. (1890),
- podwariant Arum maculatum subvar. alpinum – Engler (1920),
- podgatunek Arum maculatum subsp. danicum – Prime (1961),
- podgatunek Arum maculatum subsp. immaculatum – Reichenbach,
- wariant obrazków włoskich Arum italicum var. lanceolatum – Boiss & Heldr.,
- podgatunek obrazków wschodnich Arum orientale subsp. orientale – Gutermann (1973),
- podgatunek Arum orientale subsp. alpinum – Riedl (1979).
Na przełomie XX i XXI wieku gatunek Arum alpinum został uznany za synonim Arum cylindraceum Gasp. w pracach[6]:
- R. Govaertsa World Checklist of Seed Plants z 1995,
- R. Govaertsa i D.G. Frodina World Checklist and Bibliography of Araceae (and Acoraceae) z 2002,
- S. Castroviejo (et al.) Flora Iberica 18 z 2008
i jako taki wskazywany jest w aktualnych opracowaniach taksonomicznych, takich jak:
- World Checklist of Selected Plant Families[6],
- The Plant List[7],
- Global Biodiversity Information Facility[8],
- Catalogue of Life 2010[3].
We wcześniejszych opracowaniach oraz w źródłach polskich nazwa Arum alpinum bądź nadal występuje jako zaakceptowana, bądź odnosi się do wcześniejszych ustaleń taksonomicznych, np.:
- Flora Europaea jako synonim Arum orientale subsp. orientale[9],
- Atlas roślin naczyniowych Polski, jako synonim Arum orientale subsp. orientale (obrazki wschodnie typowe)[10],
- Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej (2008), jako synonim Arum orientale (obrazki wschodnie)[11],
- Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski (1998), jako Arum alpinum (obrazki alpejskie)[12],
- Red list of plants and fungi in Poland (2006), jako Arum alpinum[13].
Zagrożenia i ochrona
[edytuj | edytuj kod]Obrazki alpejskie (jako Arum alpinum) są w Polsce objęte częściową ochroną gatunkową[14]. W latach 2001–2014 podlegały ochronie ścisłej[15]. Zagrożeniem w Polsce jest zanik odpowiednich siedlisk w wyniku gospodarczego wykorzystania lasów i zmiany stosunków wodnych[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-08] (ang.).
- ↑ a b Arum cylindraceum Gasp.. [w:] Catalogue of Life: 2010 Annual Checklist [on-line]. [dostęp 2014-11-09]. (ang.).
- ↑ a b c Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Wyd. II. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2006, s. 309, seria: Flora Polski. ISBN 83-7073-444-8.
- ↑ Marija Bedalov i Manfred A. Fischer. Arum alpinum (Araceae) and its Distribution in the Eastern Mediterranean. „Phyton”. 35 (1), s. 103-113, 1995.
- ↑ a b World Checklist of Selected Plant Families. Arum alpinum: not accepted. [dostęp 2011-01-23].
- ↑ Arum cylindraceum Gasp.. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2011-01-23]. (ang.).
- ↑ Arum cylindraceum Gasp.. [w:] Global Biodiversity Information Facility [on-line]. [dostęp 2011-01-23]. (ang.).
- ↑ Arum alpinum Schott & Kotschy. [w:] Flora Europaea [on-line]. [dostęp 2014-11-09]. (ang.).
- ↑ Arum orientale M. Bieb. ssp. orientale. [w:] Atlas roślin naczyniowych Polski [on-line]. [dostęp 2014-11-09].
- ↑ L. Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. 2008, s. 608.
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular Plants of Poland - A Checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 1995. ISBN 83-85444-38-6.
- ↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 września 2001 r. w sprawie listy gatunków roślin rodzimych dziko występujących objętych ochroną gatunkową ścisłą częściową oraz zakazów właściwych dla tych gatunków i odstępstw od tych zakazów (Dz.U. z 2001 r. nr 106, poz. 1167).
- BioLib: 42787
- EoL: 1133534
- EUNIS: 185859
- FloraWeb: 14373
- GBIF: 5330639
- identyfikator iNaturalist: 51608
- IPNI: 85982-1
- NCBI: 491969
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-16095
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:85982-1
- Tela Botanica: 7014
- identyfikator Tropicos: 2101834
- CoL: H2N2