Odgiętka wetlińska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Odgiętka wetlińska
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

boczniakowate

Rodzaj

Lignomyces

Gatunek

odgiętka wetlińska

Nazwa systematyczna
Lignomyces vetlinianus (Domański) R.H. Petersen & Zmitr.
Mycologia 107(5): 1046 (2015)

Odgiętka wetlińska (Lignomyces vetlinianus (Domański) R.H. Petersen & Zmitr.) – gatunek grzybów należący do rodziny boczniakowatych (Pleurotaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji: Resupinatus, Pleurotaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Należy do monotypowego rodzaju Lignomyces R.H. Petersen & Zmitr. 2015[2]. Po raz pierwszy opisał go w 1964 r. Stanisław Domański, nadając mu nazwę Pleurotus wetlinianus. W 2015 r. R.H. Petersen i Ivan V. Zmitrovich przenieśli go do rodzaju Lignomyces[1]. Synonimy:

  • Pleurotus vetlinianus Domański 1964
  • Resupinatus vetlinianus (Domański) M.M. Moser 1979[3].

W 1993 r. Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda nadali mu polską nazwę boczniak wetliński, w 1998 r. W. Wojewoda zmienił ją na boczniak wetliński, w 2003 r. wrócił do pierwszej nazwy[4]. Obecnie obydwie są niespójne z aktualną nazwą naukową[1].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Owocnik

Cyfelloidalny, siedzący lub pseudotrzonowy, głęboko zakorzeniony w drewnie na którym się rozwija, o kształcie nerkowatym, kolistym, uszkowatym lub szeroko kliniastym z podwiniętym brzegiem. Kapelusz o średnicy 25–80 mm, powierzchni początkowo kutnerowatej z nibykolcami o wysokości 1–2 mm, potem wełnistej. Barwa w okresie dojrzałości biaława do kremowej, jasno ochrowa, czasem z izabelowatym odcieniem. Nibytrzon cienki, początkowo walcowaty, umiarkowanie pofałdowany, w kolorze kości słoniowej[5].

Trama w kapeluszu biała, po wyschnięciu o delikatnie marmurkowej konsystencji z gęstą, żelatynowatą warstwą o grubości 1–2 mm na blaszkach, która w stanie świeżym jest ledwo wyczuwalna, ale po wysuszeniu staje się szklista i ma kolor ciemnej ochry. Blaszki o szerokości 1–7 mm, z 2–3 rzędami blaszeczek, cienkie, białawe, całe, czasami tylko ząbkowane przy trzonie. Trzon o grubości 3–25 mm, twardomięsisty, zwężający się do szerokoklinowatego. Miąższ w stanie świeżym biały, makroskopowo wyraźnie jednorodny, z czasem o barwie kości słoniowej, o mocnym, lekko zjełczałym zapachu i smaku podobnym do drobnoporka mlecznego (Postia tephroleuca)[5].

Cechy mikroskopowe

Podstawki 25–34 × 6–8 µm, maczugowate, ze sprzążką bazalną, czterema sterygmami o długości 25 µm. Pleurocystydy rzadkie lub powszechne, 20–65 × 3,8–9 µm, zwykle wąskie, cienkościenne, szkliste, powstające w subhymenium i wykraczające ponad hymenium10–35 mm. Krawędź blaszek płodna z rozproszonymi cheilocystydami o wymiarach 49–80 × 3,8–8 µm, wystającymi ponad hymenium na 10–20 mm. Są wąsko wrzecionowate do cylindrycznych, szkliste z jednorodną zawartością. Bazydiospory 5,2–8,7 × 2,8–5 µm; Q =1,67–2,14, szeroko cylindryczne, elipsoidalne, gładkie, cienkościenne, szkliste[5].

Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]

Znane są jego stanowiska tylko w Polsce i Rosji[6]. W Polsce do 2003 r. znane były tylko stanowiska w Bieszczadzkim Parku Narodowym, podane przez S. Domańskiego w 1967 i 1970r.[4], w późniejszych latach podano następne[7].

Nadrzewny grzyb saprotroficzny, w Polsce notowany na obumarłym drewnie buka[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d Index Fungorum [online] [dostęp 2024-02-05] (ang.).
  2. Index Fungorum (wyszukiwarka) [online] [dostęp 2024-02-05] (ang.).
  3. Species Fungorum [online] [dostęp 2024-02-05] (ang.).
  4. a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 587, ISBN 83-89648-09-1.
  5. a b c Ronald Petersen i inni, Lignomyces, a new genus of pleurotoid Agaricomycetes, „Mycologia”, 107 (3), 2015, s. 1045–1054, DOI10.3852/14-355.
  6. Występowanie Lignomyces vetlinianus na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-02-05] (ang.).
  7. Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2024-01-03] (pol.).