Odmieńcowate

Odmieńcowate
	Proteidae
	Bonaparte, 1831
	; Przedstawiciel rodziny – odmieniec jaskiniowy (Proteus anguinus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	płazy
Rząd	płazy ogoniaste
Podrząd	Salamandroidea
Rodzina	odmieńcowate
	Typ nomenklatoryczny
	Proteus Laurenti, 1768
Synonimy
	Proteina J.E. Gray, 1825; Phanerobranchoidea Fitzinger, 1826; Pododysmolgae Ritgen, 1828; Phanerobranchi — Wagler, 1828; Proteina Bonaparte, 1831; Proteideae — Tschudi, 1838; Proteidae — Hogg, 1838; Hypochthonina Bonaparte, 1840; Protéides — Duméril & Bibron, 1841; Necturi Fitzinger, 1843; Necturina Bonaparte, 1845; Hypochthonidae — Bonaparte, 1850; Necturidae — Bonaparte, 1850; Proteida — Jan, 1857; Menobranchida Knauer, 1878; Hylaeobatrachidae Lydekker, 1889; Hylaeobatrachoidea — Kuhn, 1965; Proteoidea — Dubois, 2005; Proteinae — Blackburn & Wake, 2011; Necturinae — Blackburn & Wake, 2011; Phanerobranchinae — Dubois & Raffaëlli, 2012; Proteoidae — Dubois & Raffaëlli, 2012; Phanerobatrachinae Dubois & Ohler, 2015;
Rodzaje
	Necterus; Proteus;
	Necterus; Proteus;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Odmieńcowate (Proteidae) – rodzina płazów z rzędu płazów ogoniastych (Caudata).

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Wschodnie USA i granicząca Kanada; adriatyckie wybrzeże, najbardziej wysunięty na północ region Istrii i na południe aż do Czarnogóry; izolowana populacja w północno-wschodnich Włoszech^[23].

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Posiadają niewielką głowę, małe lub szczątkowe oczy, słabe kończyny. Długość ciała wynosi od 12 do 50 cm. Wszystkie gatunki są neoteniczne. Żyją w wodzie, oddychają za pomocą skrzeli. Żywią się bezkręgowcami, małymi rybkami, skrzekiem, ikrą i kijankami.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Do rodziny należą następujące rodzaje^[23]:

Necturus Rafinesque, 1819
Proteus Laurenti, 1768 – jedynym przedstawicielem jest Proteus anguinus Laurenti, 1768 – odmieniec jaskiniowy^[24]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Proteidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Ch.L. Bonaparte. Saggio d’una distribuzione metodica degli Animali Vertebrati. „Giornale Arcadico di Scienze Lettere ed Arti”. 49, s. 77, 1831. (wł.).
↑ J. E. Gray. A synopsis of the genera of reptiles and Amphibia, with a description of some new species. „Annals of Philosophy”. Second Series. 10, s. 215, 1825. (ang.).
↑ L.J.F.J. Fitzinger: Neue Classification der Reptilien nach ihren Natürlichen Verwandtschaften nebst einer Verwandtschafts-Tafel und einem Verzeichnisse der Reptilien-Sammlung des K. K. Zoologisch Museum’s zu Wien. Wien: J. G. Heubner., 1826, s. 43. (niem.).
↑ F. von Ritgen. Versuch einer natürlichen Eintheilung der Vögel. „Nova Acta Physico-medica Academiae Caesareae Leopoldino-Carolinae Naturae Curiosorum”. 14, s. 277, 1828. (niem.).
↑ J.G. Wagler. Vorläufige Uebersicht des Geruftes, sowie Untungigung feines Systema amphibiorum. „Isis von Oken”. 21, s. kol. 859, 1828. (niem.).
↑ J.J. von Tschudi: Classification der Batrachier mit Berücksichtigung der fossilen Thiere dieser Abtheilung der Reptilien. Neuchâtel: Petitpierre, 1838, s. 26, 97. (niem.).
↑ J. Hogg. On the classification of the Amphibia. „Annals of Natural History”. 1, s. 152, 1838. (ang.).
↑ Ch.L. Bonaparte. Prodromus systematis herpetologiae. „Nuovi Annali delle Scienze Naturali”. 4, s. 101, 1840. (łac.).
↑ A.M.C. Duméril & G. Bibron: Erpétologie Genérale ou Histoire Naturelle Complète des Reptiles. Cz. 8. Paris: Roret, 1841, s. tabela obok strony 53. (fr.).
↑ L. Fitzinger: Systema reptilium. Fasciculus primus, Amblyglossae. Vindobonae: Braumüller et Seidel, 1843, s. 35. (łac.).
↑ Ch.L. Bonaparte: Specchio Generale dei Sistemi Erpetologico, Anfibiologico ed Ittiologico. Milano: Coi Tipi di Luigi di Giacomo Pirola, 1845, s. 6. (wł.).
↑ ^a ^b Ch.L. Bonaparte: Conspectus Systematum. Herpetologiae et Amphibiologiae. Wyd. Editio altera reformata. Lugdini Batavorum: E. J. Brill, 1850, s. 1 p. (łac.).
↑ G. Jan: Cenni sul Museo Civico di Milano ed Indice Sistematico dei Rettili ed Anfibi Esposti nel Medesimo. Milano: Luigi di Giacomo Pirola, 1857, s. 55. (wł.).
↑ F.K. Knauer: Naturgeschichte der Lurche. (Amphibiologie.) Eine umfassendere Darlegung unserer Kenntnisse von dem anatomischen Bau, der Entwicklung und systematischen Eintheilung der Amphibien sowie eine eingehende Schilderung des Lebens dieser Thiere. Wien: A. Pichler’s witwe & Sohn, s. 96. (niem.).
↑ R. Lydekker: Part III. Palaeozoology. Vertebrata. W: H.A. Nicholson & R. Lydekker: A Manual of Palaeontology for the Use of Students; With a General Introduction on the Principles of Palæontology. Wyd. 3. Cz. 2. Edinburgh and London: William Blackwood and Sons, 1889, s. 1040. (ang.).
↑ O. Kuhn: Die Amphibien: System und Stammesgeschichte. München: Oeben, 1965, s. 39. (niem.).
↑ A. Dubois. Amphibia Mundi. 1.1. An ergotaxonomy of Recent amphibians. „Alytes”. 23 (1), s. 20, 2005. (ang.).
↑ Blackburn i Wake 2011 ↓, s. 46.
↑ Blackburn i Wake 2011 ↓, s. 47.
↑ ^a ^b A. Dubois & J. Raffaëlli. A new ergotaxonomy of the order Urodela Duméril, 1805 (Amphibia, Batrachia). „Alytes”. 28, s. 77–161, 2012. (ang.).
↑ A. Dubois & A. Ohler. An often overlooked Rule of the Code, and its bearing on the authorship and date of the nomen Proteidae (Amphibia, Urodela). „Bionomina”. 9, s. 45, 2015. DOI: 10.11646/bionomina.9.1.4. (ang.).
↑ ^a ^b D. Frost: Proteidae Gray, 1825. [w:] Amphibian Species of the World 6.1, an Online Reference [on-line]. American Museum of Natural History. [dostęp 2022-05-09]. (ang.).
↑ Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 442. ISBN 83-01-14344-4.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

D.C. Blackburn & D.B. Wake. Class Amphibia Gray, 1825. Z.-q. Zhang (red.), Animal biodiversity: An outline of higher-level classification and survey of taxonomic richness. „Zootaxa”. 3148, s. 39–55, 2011. (ang.).

[itis-1] Proteidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Bonaparte-2] Ch.L. Bonaparte. Saggio d’una distribuzione metodica degli Animali Vertebrati. „Giornale Arcadico di Scienze Lettere ed Arti”. 49, s. 77, 1831. (wł.).

[Gray-3] J. E. Gray. A synopsis of the genera of reptiles and Amphibia, with a description of some new species. „Annals of Philosophy”. Second Series. 10, s. 215, 1825. (ang.).

[Fitzinger1-4] L.J.F.J. Fitzinger: Neue Classification der Reptilien nach ihren Natürlichen Verwandtschaften nebst einer Verwandtschafts-Tafel und einem Verzeichnisse der Reptilien-Sammlung des K. K. Zoologisch Museum’s zu Wien. Wien: J. G. Heubner., 1826, s. 43. (niem.).

[Ritgen-5] F. von Ritgen. Versuch einer natürlichen Eintheilung der Vögel. „Nova Acta Physico-medica Academiae Caesareae Leopoldino-Carolinae Naturae Curiosorum”. 14, s. 277, 1828. (niem.).

[Wagler-6] J.G. Wagler. Vorläufige Uebersicht des Geruftes, sowie Untungigung feines Systema amphibiorum. „Isis von Oken”. 21, s. kol. 859, 1828. (niem.).

[Tschudi-7] J.J. von Tschudi: Classification der Batrachier mit Berücksichtigung der fossilen Thiere dieser Abtheilung der Reptilien. Neuchâtel: Petitpierre, 1838, s. 26, 97. (niem.).

[Hogg-8] J. Hogg. On the classification of the Amphibia. „Annals of Natural History”. 1, s. 152, 1838. (ang.).

[Bonaparte1840-9] Ch.L. Bonaparte. Prodromus systematis herpetologiae. „Nuovi Annali delle Scienze Naturali”. 4, s. 101, 1840. (łac.).

[Duméril&Bibron-10] A.M.C. Duméril & G. Bibron: Erpétologie Genérale ou Histoire Naturelle Complète des Reptiles. Cz. 8. Paris: Roret, 1841, s. tabela obok strony 53. (fr.).

[Fitzinger2-11] L. Fitzinger: Systema reptilium. Fasciculus primus, Amblyglossae. Vindobonae: Braumüller et Seidel, 1843, s. 35. (łac.).

[Bonaparte2-12] Ch.L. Bonaparte: Specchio Generale dei Sistemi Erpetologico, Anfibiologico ed Ittiologico. Milano: Coi Tipi di Luigi di Giacomo Pirola, 1845, s. 6. (wł.).

[Bonaparte3-13] Ch.L. Bonaparte: Conspectus Systematum. Herpetologiae et Amphibiologiae. Wyd. Editio altera reformata. Lugdini Batavorum: E. J. Brill, 1850, s. 1 p. (łac.).

[Jan-14] G. Jan: Cenni sul Museo Civico di Milano ed Indice Sistematico dei Rettili ed Anfibi Esposti nel Medesimo. Milano: Luigi di Giacomo Pirola, 1857, s. 55. (wł.).

[Knauer-15] F.K. Knauer: Naturgeschichte der Lurche. (Amphibiologie.) Eine umfassendere Darlegung unserer Kenntnisse von dem anatomischen Bau, der Entwicklung und systematischen Eintheilung der Amphibien sowie eine eingehende Schilderung des Lebens dieser Thiere. Wien: A. Pichler’s witwe & Sohn, s. 96. (niem.).

[Lydekker-16] R. Lydekker: Part III. Palaeozoology. Vertebrata. W: H.A. Nicholson & R. Lydekker: A Manual of Palaeontology for the Use of Students; With a General Introduction on the Principles of Palæontology. Wyd. 3. Cz. 2. Edinburgh and London: William Blackwood and Sons, 1889, s. 1040. (ang.).

[Kuhn-17] O. Kuhn: Die Amphibien: System und Stammesgeschichte. München: Oeben, 1965, s. 39. (niem.).

[Dubois-18] A. Dubois. Amphibia Mundi. 1.1. An ergotaxonomy of Recent amphibians. „Alytes”. 23 (1), s. 20, 2005. (ang.).

[CITEREFBlackburnWake201146-19] Blackburn i Wake 2011 ↓, s. 46.

[CITEREFBlackburnWake201147-20] Blackburn i Wake 2011 ↓, s. 47.

[Dubois&Raffaëlli-21] A. Dubois & J. Raffaëlli. A new ergotaxonomy of the order Urodela Duméril, 1805 (Amphibia, Batrachia). „Alytes”. 28, s. 77–161, 2012. (ang.).

[Dubois&Ohler-22] A. Dubois & A. Ohler. An often overlooked Rule of the Code, and its bearing on the authorship and date of the nomen Proteidae (Amphibia, Urodela). „Bionomina”. 9, s. 45, 2015. DOI: 10.11646/bionomina.9.1.4. (ang.).

[Frost-23] D. Frost: Proteidae Gray, 1825. [w:] Amphibian Species of the World 6.1, an Online Reference [on-line]. American Museum of Natural History. [dostęp 2022-05-09]. (ang.).

[pwn-24] Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 442. ISBN 83-01-14344-4.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

Cryptobranchoidea	skrytoskrzelne kątozębne
Sirenoidea	syrenowate
Salamandroidea	odmieńcowate amfiumowate salamandrowate ambystomowate bezpłucnikowate