Przejdź do zawartości

Okopisko

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Okopisko – ludowe określenie cmentarza żydowskiego.

Pierwotnie było dość popularne w staropolskich, małomiasteczkowych społecznościach Galicji. Okopisko w pierwotnym znaczeniu określało miejsce, gdzie grzebano padłe z powodu różnych chorób zwierzęta.

Obecnie w sferze tradycji, przekazów ustnych, opracowaniach, publikacjach i projektach historycznych określenie może mieć różny wydźwięk:

  • Istnieją źródła wymieniające określenie "okopisko" jako pogardliwe[1] dla cmentarza żydowskiego w języku ludowym w małych miasteczkach Galicji[2]. Określenia w takim rozumieniu zostało użyte przez projekt "Kirkuty" zajmujący się historią żydowskich cmentarzy w Polsce[3].
  • Na obszarach Polski, szczególnie na Podkarpaciu i Zamojszczyźnie, określenie występuje w tradycji i piśmiennictwie w sposób neutralny i pozbawiony negatywnego nacechowania - oznacza stary cmentarz żydowski lub miejsce, które po nim pozostało (zostało użyte wielokrotnie w źródłach przez autorów opisów takich miejsc; np. w Sanoku (stary cmentarz[4][5][6][7][8][9][10], Pruchniku[11], Przemyślu[12], Piotrkowie Trybunalskim[13], Rymanowie-Zdroju[14], Tyrawie Wołoskiej[15]). Określenia używa także projekt "Wirtualny Sztetl" zajmujący się historią Żydów Polskich[16][17].

Inne znaczenia

[edytuj | edytuj kod]
  • Miejsce grzebania padłych zwierząt.
  • Okop obronny[18].
  • Staropruskie grodzisko obronne na południe od Myślic[19].
  • Pewna ilość ograbionego siana, z którego ma być postawiona kopa[20].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ "W przypadku cmentarzy żydowskich możemy spotkać się z kilkoma określeniami. W języku hebrajskim będą to: "bet chaim" (dom życia), "bet kwarot" (dom grobów) czy "bet olam" (dom życia wiecznego), w języku jidysz - "hajlike ort" (święte miejsce) oraz "gute ort" (dobre miejsce). W Polsce powszechnie przyjęte jest wywodzące się z języka niemieckiego słowo "kirkut". W różnych rejonach naszego kraju możemy usłyszeć też nazwy: "kierkut", "kierkow", "kerchoł", "mogiłki" czy też pogardliwe określenie "okopisko"." w: Andrzej Bielowski. Kilka słów o cmentarzach żydowskich i obyczajach związanych z pogrzebem [1]; "Sporadycznie na różnych obszarach pojawiają się ponadto znaczenia miejsce zakopywania padłych zwierząt oraz stary, opuszczony cmentarz. Dominuje rzeczywiście znaczenie cmentarz żydowski." w:Studia Judaica 2000. str. 32; "Żydzi nazywali cmentarz bet dam, czyli wieczny dom lub bet hachajim, zaś Polacy - kirkutem lub nieco pogardliwie okopiskiem, bo okopisko to miejsce grzebania zwierząt." w: Andrzej Potocki. Podkarpackie judaica. 1993 str. 11
  2. ↑ Andrzej Potocki: Żydzi w Podkarpackiem. Rzeszów: Libra, 2004, s. 211. ISBN 83-89183-05-6.
  3. ↑ Kilka słów o cmentarzach żydowskich i obyczajach związanych z pogrzebem [online], www.kirkuty.xip.pl [dostęp 2017-11-25].
  4. ↑ Kronika. „Gazeta Przemyska”, s. 3, Nr 49 z 18 czerwca 1891. 
  5. ↑ Alojzy Zielecki, Rozwój ruchu niepodległościowego, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 396.
  6. ↑ Andrzej Potocki: Żydzi w Podkarpackiem. Rzeszów: Libra, 2004, s. 175. ISBN 83-89183-05-6.
  7. ↑ Edward Zając, 100 lat Towarzystwa Upiększania Miasta Sanoka 1904-2004, Sanok 2004, s. 14.
  8. ↑ Zabytki Sanok. [dostęp 2012-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-06)].
  9. ↑ Sanok, Żydzi i kłódki | Małopolska24 [online], www.malopolska24.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
  10. ↑ Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka. Część druga, Sanok 2000, s. 216.
  11. ↑ Cmentarz żydowski w Pruchniku Jewish cemetery in Pruchnik [online], www.kirkuty.xip.pl [dostęp 2017-11-25].
  12. ↑ Cmentarz Główny w Przemyślu. [dostęp 2012-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-27)].
  13. ↑ Piotrków Trybunalski - inwestycje, turystyka, historia - oficjalna strona UM. [dostęp 2012-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-10)].
  14. ↑ Rymanów Zdrój » Historia. [dostęp 2012-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-06)].
  15. ↑ Zielone Karpaty. [dostęp 2012-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-18)].
  16. ↑ http://www.sztetl.org.pl/template/gfx/prezentacje/cmentarze_pelna.pdf
  17. ↑ Cmentarz (ul. Mickiewicza) - Cmentarze - Zabytki - Lutomiersk - Wirtualny Sztetl
  18. ↑ "Przy takim urządzeniu wszystko odbywało się w największym porządku, a napad stał się niemożliwym, albowiem napadający musieliby zdobyć pierwej jedno lub drugie okopisko, zanim mogliby się rzucić na przebywających rzekę." H.Sienkiewicz "Przez Stepy".
  19. ↑ "Morąg z dziejów miasta i powiatu". Wydawnictwo Pojezierze, Olsztyn 1973
  20. ↑ Dialektologia Polska [online], www.dialektologia.uw.edu.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Okopisko&oldid=73141673”