Orlik Einsela

Orlik Einsela
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	jaskropodobne
Rząd	jaskrowce
Rodzina	jaskrowate
Rodzaj	orlik
Gatunek	orlik Einsela
	Nazwa systematyczna
	Aquilegia einseleana F. W. Schultz; Arch. Fl. France Allem. 135 1848
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Orlik Einsela^[4] (Aquilegia einseleana) – gatunek rośliny górskiej z rodziny jaskrowatych, endemicznie występujący w Alpach. Jest rośliną raczej rzadką, rośnie przede wszystkim w Dolomitach, ale spotykana jest również w dolinie Colla w Ticino^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: 20–40 centymetrowa bylina o cienkich i włóknistych korzeniach, często płożących się po powierzchni ziemi.
Pędy: Kwiatonośne, smukłe, wzniesione ku górze lub podnoszące się, rozgałęzione i owłosione.
Liście: Odziomkowe, rozmieszczone na ogonkach o długości od 4 do 5 cm, wyrastające w rozecie otoczonej obumarłymi liśćmi z zeszłego roku. Blaszka liściowa trójdzielna, o zaokrąglonych koniuszkach, karbowanych lub płatowatych. Nieliczne liście łodygowe o wiele mniejsze, z całobrzegimi i równowąskimi blaszkami.
Kwiaty: Pochylone, ciemnoniebieskie, o długości 2,5–4 cm, przeważnie pojedyncze, rzadziej w grupach po 2 lub 3 na wierzchołku łodygi. Każdy kwiat składa się z 5 podługowato-jajowatych zewnętrznych działek działek kielicha podobnych do płatków korony i 5 tzw. listków miodnikowych tworzących rodzaj dzwonu. Tylny koniec miodnika tworzy prostą, na wierzchołku lekko wygiętą ostrogę, 8–10 mm długości. Kwitnie od czerwca do lipca.
Gatunki podobne: Według opinii niektórych przyrodników, Aquilegia einseleana tworzy grupę charakteryzującą się przede wszystkim niewielką wysokością, płożącym się kłączem, i preferowaniem wapiennego, skalistego podłoża. Do grupy tej należy 5 lub 6 kolejnych gatunków, między innymi A. bertolonii, A. litardierei, gatunek endemiczny na Korsyce, a także A. thalictrifolia. Różnią się one między sobą długością i wygięciem ostrogi, bądź budową liści.

Siedlisko[edytuj | edytuj kod]

Rośnie na kamienistych łąkach, piarżyskach i rumoszach skalnych, chętnie na podłożu zawierającym wapń; na wysokościach od 600 do 2600 m n.p.m.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ Aquilegia einseleana F.W.Schultz. [w:] The Plant List (2013). Version 1.1. [on-line]. [dostęp 2015-01-02].
↑ Gawryś Wiesław: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina Botanica, 2008, s. 27. ISBN 978-83-925110-5-2.
↑ Danesch Edeltraud, Danesch Othmar: Le monde fascinant de la flore alpine, Editions M.P.A, Saint-Sulpice (Suisse), b. r. (1984), s. 67, ISBN 2-88090-009-3

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Maria Teresa, Della Beffa: Podręczny Leksykon Przyrodniczy: Rośliny górskie. Grupa Wydawnicza Bertelsmann Media, s. 88.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[3] Aquilegia einseleana F.W.Schultz. [w:] The Plant List (2013). Version 1.1. [on-line]. [dostęp 2015-01-02].

[gawrys-4] Gawryś Wiesław: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina Botanica, 2008, s. 27. ISBN 978-83-925110-5-2.

[5] Danesch Edeltraud, Danesch Othmar: Le monde fascinant de la flore alpine, Editions M.P.A, Saint-Sulpice (Suisse), b. r. (1984), s. 67, ISBN 2-88090-009-3

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]