Ostryż cytwarowy
Wygląd
Systematyka[1][2] | |||||
Domena | |||||
---|---|---|---|---|---|
Królestwo | |||||
Podkrólestwo | |||||
Nadgromada | |||||
Gromada | |||||
Podgromada | |||||
Nadklasa | |||||
Klasa | |||||
Nadrząd | |||||
Rząd | |||||
Rodzina | |||||
Rodzaj | |||||
Gatunek |
ostryż cytwarowy | ||||
Nazwa systematyczna | |||||
Curcuma zedoaria (Christm.) Roscoe Trans. Linn. Soc. London 8: 354 1807[3] | |||||
| |||||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||||
brak danych
|
Ostryż cytwarowy, o. plamisty, cytwar[5], kurkuma plamista[6] (Curcuma zedoaria L.) – gatunek byliny z rodziny imbirowatych. Pochodzi z Azji Południowo-Wschodniej i tam też głównie uprawiany, ale spotykany poza tym w całej strefie tropikalnej[5]. Miejscami dziczejący na brzegach wód (np. na Florydzie)[7]. Wykorzystywany jako roślina warzywna (jadalne są liście[5] i wytwarzana z kłączy tzw. skrobia shoti[6]), przyprawowa (dodawana do potraw rybnych[8]) i lecznicza[5]. Wytwarzany z niej olej o zapachu komforowym znany był w Europie od VI–VII wieku[6].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Bylina wyrastająca z grubego kłącza z palczasto podzielonymi bulwami korzeniowymi[8].
- Liście
- Tylko odziomkowe, długoogonkowe, z pochwiastymi nasadami, które tworzą pień pozorny. Blaszka liściowa z ciemnopurpurową plamą, lancetowata, o długości od ok. 40[5] do ponad 60 cm[7].
- Kwiaty
- Pęd kwiatowy bezlistny, na szczycie z kłosem kwiatowym, o wysokości 15[8] do 23 cm[7]. Kwiaty białe[7] lub żółtawe[8], z purpurowymi plamami[7][8]. Kielich rurkowaty, trójdziałkowy. Korona trójpłatkowa. Mają jeden słupek i pręcikowie złożone z jednego płodnego pręcika i 4 prątniczków tworzących warżkę[8]. Przysadki białawe, o zielonkawych i różowych szczytach[7].
- Owoce
- Torebki[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-02-23] (ang.).
- ↑ a b The Plant List. [dostęp 2017-02-23].
- ↑ Curcuma zedoaria, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c d e Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 613. ISBN 83-214-1305-6.
- ↑ a b c Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe 2. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 442. ISBN 83-7079-778-4.
- ↑ a b c d e f Curcuma zedoaria (Christmann) Roscoe. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-02-23].
- ↑ a b c d e f g Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
Identyfikatory zewnętrzne:
- EoL: 1122269
- Flora of North America: 200028377
- GBIF: 2757545
- identyfikator iNaturalist: 347671
- IPNI: 872393-1
- ITIS: 506509
- NCBI: 136224
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-235312
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:872393-1
- identyfikator Tropicos: 34500778
- USDA PLANTS: CUZE
- CoL: 32K4S