Przejdź do zawartości

Ostróżeczka

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ostróżeczka
Ilustracja
Morfologia (ostróżeczka polna)
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

jaskropodobne

Rząd

jaskrowce

Rodzina

jaskrowate

Rodzaj

ostróżeczka

Nazwa systematyczna
Consolida Gray
Nat. Arr. Brit. Pl. 2: 711. 1 Nov 1821[3]
Typ nomenklatoryczny

Consolida regalis Gray[3]

Kwiat ostróżeczki ogrodowej
Consolida orientalis

Ostróżeczka (Consolida Gray) – rodzaj roślin należących do rodziny jaskrowatych wyróżniany w niektórych ujęciach systematycznych. Ponieważ po zastosowaniu metod molekularnych okazał się być zagnieżdżony w obrębie rodzaju ostróżka (Delphinium) – w nowszych ujęciach został włączony do tego rodzaju jako podrodzaj (Delphinium subg. Consolida). Wyróżniano w obrębie tego rodzaju 52 gatunki[4][5]. Najwięcej przedstawicieli rodzaju występuje w Azji południowo-zachodniej i środkowej, kilkanaście gatunków rośnie w Europie. Poza tym liczni przedstawiciele rodzaju zostali introdukowani na inne kontynenty. W Polsce rośnie jako zadomowiony antropofit ostróżeczka polna (C. regalis), uprawiana jest ostróżeczka wschodnia (C. orientalis) i ostróżeczka ogrodowa (C. ajacis), pierwszy z tych gatunków przejściowo dziczeje[6].

Są to rośliny jednoroczne rosnące głównie w miejscach suchych. Niektóre gatunki uprawiane są jako ozdobne, zwłaszcza ostróżeczka ogrodowa[7].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Rośliny o pędzie prosto wzniesionym, czasem szeroko rozgałęzione, osiągające do 1,5 m[7].
Liście
Silnie podzielone na wąskie łatki[7].
Kwiaty
Zwykle liczne, zebrane w groniaste lub wiechowate kwiatostany. Działek 5, okazałych i barwnych. Najwyższa działka z ostrogą. Płatki są 2, ale zrośnięte w jeden miodnik. Słupek górny z długą szyjką. Pręciki liczne, wyrastające w 5 spiralnych seriach[7].
Owoce
Jedno- lub kilkunasienne mieszki. Nasiona ciemnobrązowe lub czarne[7].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]
Synonim taksonomiczny[3]

Ceratosanthus Schur

Pozycja systematyczna

Rodzaj wyróżniany był jako jeden z trzech lub czterech w obrębie plemienia Delphinieae w podrodzinie Ranunculoideae w rodzinie jaskrowatych Ranunculaceae z rzędu jaskrowców Ranunculales[8]. W 2019 roku dowiedziono, że w obrębie tego rodzaju zagnieżdżone są gatunki rodzaju Aconitella, a cała ta grupa jest jednym z kladów w obrębie rodzaju ostróżka Delphinium[5]. W różnych ujęciach systematycznych już wcześniej grupa ta włączana była do Delphinium w randze podrodzaju Delphinium subg. Consolida[9].

Wykaz gatunków[4]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).
  3. a b c Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-28].
  4. a b Consolida. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-06-01].
  5. a b Florian Jabbour, Susanne S. Renner. Consolida and Aconitella are an annual clade of Delphinium (Ranunculaceae) that diversified in the Mediterranean basin and the Irano-Turanian region. „Taxon”. 60, 4, s. 1029-1040, 2011. DOI: 10.1002/tax.604007. 
  6. Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 62, ISBN 978-83-62975-45-7.
  7. a b c d e Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 57. ISBN 0-333-74890-5.
  8. Genus Consolida Gray. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-06-16].
  9. Kun-Li Xiang, Zeki Aytaç, Yang Liu, Felipe Espinosa, Florian Jabbour, James W. Byng, Cai-Fei Zhang, Andrey S. Erst, Wei Wang. Recircumscription of Delphinium subg. Delphinium (Ranunculaceae) and implications for its biogeography. „Taxon”. 66, 3, s. 554-566, 2017.