Płożek obłączkowiaczek

Płożek obłączkowiaczek
	Depressaria depressana
	(Fabricius, 1775)
	; Imago, rycina
	; Gąsienica, rycina
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	motyle
Podrząd	Glossata
Infrarząd	motyle różnoskrzydłe
Nadrodzina	Gelechioidea(inne języki)
Rodzina	Elachistidae(inne języki)
Podrodzina	Depressariinae(inne języki)
Plemię	Depressariini(inne języki)
Rodzaj	Depressaria(inne języki)
Gatunek	płożek obłączkowiaczek
Synonimy
	Pyralis depressana Fabricius, 1775; Tinea depressella Fabricius, 1798; Depressaria depressella (Fabricius, 1798); Schistodepressaria depressella (Fabricius, 1798); Depressaria depressella var. amasiella Staudinger, 1879; Depressaria depressella var. prangosella Walsingham, 1903; Depressaria depressella var. laetella Krulikovsky, 1906; Depressaria bluntii Curtis, 1829; Depressaria rhodochlora Meyrick, 1923;
	Pyralis depressana Fabricius, 1775; Tinea depressella Fabricius, 1798; Depressaria depressella (Fabricius, 1798); Schistodepressaria depressella (Fabricius, 1798); Depressaria depressella var. amasiella Staudinger, 1879; Depressaria depressella var. prangosella Walsingham, 1903; Depressaria depressella var. laetella Krulikovsky, 1906; Depressaria bluntii Curtis, 1829; Depressaria rhodochlora Meyrick, 1923;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Artykuł ten został zgłoszony do umieszczenia na stronie głównej w rubryce „Czy wiesz”.
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.

Płożek obłączkowiaczek^[1] (Depressaria depressana) – gatunek motyli z rodziny Elachistidae(inne języki) i podrodziny Depressariinae(inne języki). Zamieszkuje zachód palearktycznej Eurazji i Afrykę Północną. Gąsienice żerują na selerowatych.

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1775 roku przez Johana Christiana Fabriciusa pod nazwą Pyralis depressana. Jako lokalizację typową wskazano Szwecję^[2].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Motyl osiągający od 14 do 20 mm rozpiętości skrzydeł^[3]^[4]. Głowa ma jasne, żółtawe, silnie dogrzbietowo odgięte głaszczki wargowe. Ubarwienie tułowia jest żółtawe, jaśniejsze od przedniego skrzydła. Wierzch przedniego skrzydła ma tło czerwonobrunatne z odcieniem żółtawym, jaśniejsze niż u D. pimpinellae(inne języki), o czerwonawym przy przy krawędzi z roztartym brzegiem zewnętrznym. Na tle tym występuje czarna kropka na żyłce poprzecznej i formujące nieregularne plamy białe przyprószenie przy kącie wewnętrznym, brak jest natomiast ciemnego nakrapiania wzdłuż zewnętrznej krawędzi skrzydła. Barwa skrzydła tylnego jest szara, słabo rozjaśniona u nasady^[3].

Genitalia samca mają krótki sakulus, uwsteczniony klawus, rozwinięty w formie niewielkiego haczyka klasper oraz długi, cienki, równomiernie zakrzywiony edeagus z długimi cierniami w liczbie od ośmiu do dziesięciu sztuk. Genitalia samicy odznaczają się rurowatą pochwą, powyginanym i dobrze zesklerotyzowanym przewodem torebki kopulacyjnej oraz małymi i zaopatrzonym w podłużne żeberko jej znamieniem^[3].

Gąsienica ma czarną głowę, a resztę ciała szarą z białymi brodawkami^[3].

Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]

Gąsienice żerują w lipcu, sierpniu^[3]^[5] i początku września^[5]. Są oligofagicznymi fitofagami selerowatych. Najczęściej żerują na marchwi zwyczajnej i innych marchwiach^[6], ale wśród ich roślin pokarmowych wymieniane są także barszcz zwyczajny, biedrzeniec mniejszy, fenkuł włoski, gorysz pagórkowy, koniopłoch łąkowy, oleśnik górski, pasternak zwyczajny, Prangos ferulacea(inne języki), rzepnik bulwiasty(inne języki) i żebrzyca roczna(inne języki)^[6]^[4]. Odżywiają się kwiatami, ścieśniając uprzednio kwiatostan przez oplątanie go przędzą. Często w baldachu żerują gromadnie, przy czym pojedyncze gąsienice przebywają w rurkowatych oprzędach. W trakcie żerowania wewnątrz sprzędzonego kwiatostanu zbierają się odchody i uschnięte szczątki roślinne^[5]^[6]. Owady dorosłe nowego pokolenia zaczynają pojawiać się w sierpniu^[3] i stanowią stadium zimujące^[6]. Po przezimowaniu ich loty trwają od marca do maja^[4].

Gatunek palearktyczny, w Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Rumunii, Słowenii, Chorwacji, Macedonii Północnej, Grecji i europejskiej części Rosji^[7]. W Azji podawany jest z Cypru, anatolijskiej części Turcji, syberyjskiej części Rosji, Izraela, Palestyny i Iranu^[7]^[8]. Ponadto wykazywany jest z Afryki Północnej^[3]^[8].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Jrzy Szwejda, Robert Wrzodak. Phytophagous entomofauna occuring on carrot and plant protection methods. „Vegetable crops research bulletin”. 67, s. 95-102, 2007.
↑ J.C. Fabricius: Systema entomologiae, sistens insectorum classes, ordines, genera, species, adiectis synonymis, locis, descriptionibus, observationibus. Flensburg, Leipzig: Officina Libraria Kortii, 1775.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Sergiusz Toll: Klucze do oznaczania owadów Polski, Część XXVII Motyle – Lepidoptera z. 35, Oecophoridae. Wrocław: PWN, Polski Związek Entomologiczny, 1964.
↑ ^a ^b ^c Krzysztof Jonko: Depressaria (Depressaria) depressana (Fabricius, 1775). [w:] Lepidoptera Mundi [on-line]. [dostęp 2024-07-17].
↑ ^a ^b ^c TomaszT. Blaik TomaszT. i inni, Badania nad Depressariidae (Lepidoptera) Polski. I. Nowe dane o rozmieszczeniu i bionomii. Uwagi o hodowli Semioscopis strigulana (Denis & Schiffermüller, 1775), „Rocznik Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu”, 25, 2019, s. 1-28 [dostęp 2024-07-17] .
↑ ^a ^b ^c ^d W.N. Ellis: Depressaria depressana (Fabricius, 1775). [w:] Plant Parasites of Europe [on-line]. [dostęp 2024-07-17].
↑ ^a ^b Depressaria depressana (Fabricius, 1775). [w:] Lepiforum [on-line]. [dostęp 2024-07-17].
↑ ^a ^b Depressaria Haworth, 1811. [w:] Funet.fi [on-line]. [dostęp 2024-07-17].

[sw-1] Jrzy Szwejda, Robert Wrzodak. Phytophagous entomofauna occuring on carrot and plant protection methods. „Vegetable crops research bulletin”. 67, s. 95-102, 2007.

[Fabricius-2] J.C. Fabricius: Systema entomologiae, sistens insectorum classes, ordines, genera, species, adiectis synonymis, locis, descriptionibus, observationibus. Flensburg, Leipzig: Officina Libraria Kortii, 1775.

[Toll-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Sergiusz Toll: Klucze do oznaczania owadów Polski, Część XXVII Motyle – Lepidoptera z. 35, Oecophoridae. Wrocław: PWN, Polski Związek Entomologiczny, 1964.

[lm-4] Krzysztof Jonko: Depressaria (Depressaria) depressana (Fabricius, 1775). [w:] Lepidoptera Mundi [on-line]. [dostęp 2024-07-17].

[Blaiketal-5] TomaszT. Blaik TomaszT. i inni, Badania nad Depressariidae (Lepidoptera) Polski. I. Nowe dane o rozmieszczeniu i bionomii. Uwagi o hodowli Semioscopis strigulana (Denis & Schiffermüller, 1775), „Rocznik Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu”, 25, 2019, s. 1-28 [dostęp 2024-07-17] .

[pp-6] W.N. Ellis: Depressaria depressana (Fabricius, 1775). [w:] Plant Parasites of Europe [on-line]. [dostęp 2024-07-17].

[lw-7] Depressaria depressana (Fabricius, 1775). [w:] Lepiforum [on-line]. [dostęp 2024-07-17].

[funet-8] Depressaria Haworth, 1811. [w:] Funet.fi [on-line]. [dostęp 2024-07-17].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]