Paramecium bursaria
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Supergrupa | |
| (bez rangi) | Alveolata |
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Paramecium bursaria |
| Nazwa systematyczna | |
| Paramecium bursaria Ehrenberg, 1831 | |
Paramecium bursaria – gatunek pierwotniaka z typu orzęsków (Ciliata) i rodzaju Paramecium (pantofelki). Rodzaj, do którego zaliczono ten gatunek, podzielono na podrodzaje i P. bursaria zaliczono jako jedyny gatunek do podrodzaju Chloroparamecium. Swą zieloną barwę orzęsek ten zawdzięcza endosymbiotycznym glonom m.in. z rodzaju chlorella (Chlorella), które rozsiane są w cytoplazmie komórki. Zarówno te glony, jak i opisywane pantofelki mogą żyć osobno. Jest pospolity w wodach słodkich, chociaż mniej znany niż P. caudatum lub P. aurelia.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj Paramecium podzielono na podrodzaje, przy czym P. bursaria należy jako jedyny przedstawiciel do podrodzaju Chloroparamecium[1][2].
Zmienność haplotypów COI mitochondrialnego DNA (mtDNA) sugeruje, że w obrębie gatunku istnieją kryptyczne gatunki: Paramecium primabursaria, P. bibursaria (zasięg występowania Eurazja, ten drugi występuje też w Australazji), P. tribursaria (występuje tylko we Azji Wschodniej, spotkany też w Ameryce Północnej i Europie), P. tetrabursaria (gatunek wyłącznie północnoamerykański) oraz P. pentabursaria (odnaleziony w dwóch lokalizacjach w Europie)[3][2]. Jednakże, taksony te nie zostały opisane zgodnie z Międzynarodowym Kodeksem Nomenklatury Zoologicznej (ICZN), który wymaga formalnych opisów i deponowania okazów typowych w muzeach publicznych[3].
Budowa[edytuj | edytuj kod]
Protist długości 80–150 μm[2]. Jest to krótki i szeroki orzęsek, o komórce w kształcie stopy (jej odcisku). Gatunek jest stosunkowo szeroki i krótki, ukośnie zgięty lub zaokrąglony z przodu, mocno zaokrąglony z tyłu i spłaszczony grzbietowo-brzusznie[2]. Swą zieloną barwę orzęsek ten zawdzięcza endosymbiotycznym glonom, które rozsiane są w cytoplazmie komórki[4]. Widoczne jest szerokie zagłębienie okołogębowe. Komórka pokryta jest, jak inne orzęski, włosowatymi organellami zwanymi rzęskami. Rzęski jednolitej długości, z wyjątkiem dłuższych tworzących pęczek na tylnej części (ang. caudal cilia)[5]. Wokół cytostomu rzęski tworzą błoniaste pseudomembranelle[6]. Występują liczne trichocysty[5]. Mikronukleus zwarty[2], leżący we wgłębieniu dużego makronukleusa, w środkowej części ciała[6]. Występują 2 wodniczki tętniące[5].
Występowanie i biologia[edytuj | edytuj kod]
P. bursaria to takson rozpowszechniony na całym świecie[3]. Gatunek jest pospolity, aczkolwiek nie tak znany jak P. caudatum lub P. aurelia[7]. Występuje w wolno-płynących i zasobnych w substancje odżywcze wodach[3], dobrze natlenionych, β-mezosaprobowych[6].
Jest miksotrofem[3][1]. Orzęsek posiada zoochlorelle z rodzajów chlorella (Chlorella) oraz Micractinium[3]. Glony przechodzą do komórki poprzez wodniczki pokarmowe; spożyte w dużej ilości zakłócają przebieg trawienia – prawdopodobnie uniemożliwiają uwalnianie enzymów trawiennych[4]. Gatunek tego protista jest przytaczany jako przykład endosymbiozy obligatoryjnej[8]. P. bursaria nie posiada chloroplastów – ich rolę pełnią endosymbiotyczne glony[8]. W przeciwieństwie do koralowców lub porostów, komórki potomne otrzymują symbiotyczne algi od matczynych komórek[1]. Symbionty są w stanie pobierać wartości odżywcze od gospodarza, gdy ten jest dobrze odżywiony i znajduje się w środowisku, w którym brakuje światła[4].
Klony nie przeprowadzają koniugacji między sobą[7]. Wyróżnia się 4 okresy rozwojowe populacji klonów. Pierwszym jest niedojrzałość płciowa, kiedy to komórki nie rozmnażają się (przykładowo poprzez koniugację); drugim jest stadium przejściowe, kiedy to nieliczne komórki się mnożą; trzecim to okres dojrzałości, wówczas osobniki się mnożą i często przeprowadzają koniugację (okres ten trwa kilka lat); natomiast ostatnim stadium jest okres spadku liczebności populacji, co skutkuje wymarciem wielu osobników[9]. Stwierdzenie tych okresów daje możliwość badania postępu starzenia[9].
Zaobserwowano, że ten orzęsek może reagować fototaktycznie pozytywnie i negatywnie zależnie od zastosowanego natężenia światła[8].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Jest to organizm modelowy w badaniach nad endosymbiozą wśród orzęsków i alg[10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Ryo Hoshina, Nobutaka Imamura, Multiple Origins of the Symbioses in Paramecium bursaria, „Protist”, 1, 159, 2008, s. 53-63, DOI: 10.1016/j.protis.2007.08.002 [dostęp 2024-07-07] (ang.).
- ↑ a b c d e Magdalena Greczek-Stachura, Maria Rautian, Sebastian Tarcz, Paramecium bursaria—A Complex of Five Cryptic Species: Mitochondrial DNA COI Haplotype Variation and Biogeographic Distribution, „Diversity”, 11, 13, 2021, DOI: 10.3390/d13110589 [dostęp 2024-07-07] (ang.).
- ↑ a b c d e f Christian Spanner i inni, Morphological diversity and molecular phylogeny of five Paramecium bursaria (Alveolata, Ciliophora, Oligohymenophorea) syngens and the identification of their green algal endosymbionts, „Nature”, 2022, DOI: 10.1038/s41598-022-22284-z [dostęp 2024-07-07] (ang.).
- ↑ a b c M.W. Karakashian, Symbiosis in Paramecium Bursaria, „Symposia of the Society for Experimental Biology”, 1975, s. 145-173, PMID: 785659 [dostęp 2024-07-07] (ang.).
- ↑ a b c Paramecium O.F. Muller, 1773, [w:] nies.gov (The World of Protozoa, Rotifera, Nematoda and Oligochaeta) [online] [dostęp 2024-07-07] (ang.).
- ↑ a b c Jan Igor Rybak, Przegląd słodkowodnych zwierząt bezkręgowych: Protozoa Ciliophora (Ciliata), Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa: Agencja Wydawnicza Aries, 1995, s. 30, ISBN 978-83-85787-13-6 [dostęp 2024-07-08].
- ↑ a b H.S. Jennings, Paramecium bursaria: Mating Types and Groups, Mating Behavior, Self-Sterility; their Development and Inheritance, „The American Naturalist”, 748, 73, 1939, DOI: 10.1086/280851 [dostęp 2024-07-07] (ang.).
- ↑ a b c Ryszard Pado, Fototaksja i fotokineza u Paramecium Bursaria, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 1978, ISSN 0239-6025 [dostęp 2024-07-07] (pol.).
- ↑ a b H.S. Jennings, PARAMECIUM BURSARIA: LIFE HISTORY. I. IMMATURITY, MATURITY AND AGE, „The Biological Bulletin”, 3, 86, 1944, DOI: 10.2307/1538335, JSTOR: 1538335 [dostęp 2024-07-07] (ang.).
- ↑ Christian Spanner i inni, Endosymbiotic Green Algae in Paramecium bursaria: A New Isolation Method and a Simple Diagnostic PCR Approach for the Identification, „Diversity”, 6, 12, 2020, DOI: 10.3390/d12060240 [dostęp 2024-07-07] (ang.).