Park Stefana Żeromskiego w Warszawie

Park Stefana Żeromskiego w Warszawie
	nr rej. A-1578 z 2020-07-28
	; Fragment parku przy głównym wejściu od strony placu Wilsona
Państwo	Polska
Miejscowość	Warszawa
Dzielnica	Żoliborz
Powierzchnia	6 ha
Data założenia	1932
Projektant	Leon Danielewicz, Stanisław Zadora-Życieński
	Położenie na mapie Polski Park Stefana Żeromskiego w Warszawie
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Park Stefana Żeromskiego w Warszawie
	Położenie na mapie Warszawy Park Stefana Żeromskiego w Warszawie
	52°16′06,6″N 20°59′19,1″E/52,268500 20,988639
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Park Stefana Żeromskiego – park w warszawskiej dzielnicy Żoliborz, znajdujący się w rejonie ulic: Mickiewicza, Krasińskiego, Czarnieckiego i Mierosławskiego.

Historia

Park został założony w latach 1925–1932 (według innego źródła 1930–1932)^[2] z inicjatywy Towarzystwa Przyjaciół Żoliborza na terenach wokół fortu Sokolnickiego^[1]^[2]. Z uwagi na trudną sytuację gospodarczą i wzrost bezrobocia przy jego urządzaniu zatrudniono ok. 600 bezrobotnych, na co uzyskano środki z budżetu państwa^[3]. Pozostałe koszty urządzenia parku, w tym budowę ogrodzenia, poniosło Towarzystwo Przyjaciół Żoliborza, finansując je ze składek swoich członków^[3]. Do kompozycji parku wykorzystano wały i fosy dawnych fortyfikacji^[1]. Główne wejście umieszczono od strony placu Wilsona, pozostałe od strony ulic Krasińskiego i Mierosławskiego^[2].

Projektantami parku byli Leon Danielewicz i Stanisław Zadora-Życieński. Na skwerze, przy głównym wejściu od placu Wilsona, ustawiono fontannę z rzeźbą Dziewczyna z dzbanem nazywaną przez mieszkańców Aliną dłuta Henryka Kuny^[2]. Otaczał ją okrągły trawnik i kuliste krzewy cisów. Rzeźba stała się jednym z symboli Żoliborza^[2]^[4].

Park został otwarty 23 czerwca 1932^[5].

Podczas obrony Warszawy we wrześniu 1939 park był miejscem pochówków poległych^[6]. W maju 1943 został zamknięty dla ludności polskiej^[7]. W 1944 został częściowo zniszczony^[1]. Został zrekonstruowany po zakończeniu wojny^[1].

W latach 2003–2005 przeprowadzona została modernizacja parku. Jej autorzy, Marek Szeniawski i Wojciech Trzópek oparli się na założeniach projektu pierwotnego. W ramach modernizacji przygotowano m.in. plac zabaw dla dzieci o powierzchni ponad 2 tys. m kw. W narożniku ulic Mickiewicza i Mierosławskiego utworzono kącik dla zakochanych z zabytkowym poidełkiem. Odrestaurowano także fontannę i wyeksponowano dwa kamienie upamiętniające 15. i 75. rocznicę odzyskania niepodległości^[8].

Z inicjatywy Zarządu Zieleni m.st. Warszawy w okresie od lipca do września 2023 roku przeprowadzono pierwszą w Polsce inwentaryzację nietoperzy na terenie miejskim, która obejmowała m.in. park Stefana Żeromskiego. Wtedy po raz pierwszy w Warszawie stwierdzono obecność borowca leśnego (Nyctalus leisleri)^[9].

Upamiętnienia

W parku znajdują się kamienie upamiętniające:

15. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości^[10]
75. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości
100. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości
Jacka Kuronia, który mieszkał w pobliskim budynku przy ulicy Mickiewicza^[11]

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 620. ISBN 83-01-08836-2.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Tomasz Pawłowski, Jarosław Zieliński: Żoliborz. Przewodnik historyczny. Warszawa: Rosner i Wspólnicy, 2008, s. 231. ISBN 978-83-60336-27-4.
↑ ^a ^b Józef Gonerko: Towarzystwo Przyjaciół Żoliborza [w:] Żoliborz. Wczoraj. Dziś. Jutro. Warszawa: Książka i Wiedza, 1970, s. 189.
↑ Alina - dziewczyna z dzbanem
↑ Marian Gajewski: Urządzenia komunalne Warszawy. Zarys historyczny. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979, s. 367. ISBN 83-06-00089-7.
↑ Krzysztof Dunin-Wąsowicz: Na Żoliborzu 1939–1945. Warszawa: Książka i Wiedza, 1984, s. 28. ISBN 83-05-11180-6.
↑ Władysław Bartoszewski: 1859 dni Warszawy. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2008, s. 496. ISBN 978-83-240-1057-8.
↑ Park Żeromskiego wrócił do świetności. Urząd m.st. Warszawy, 2005-11-28. [dostęp 2017-09-13]. (pol.).
↑ Marcin M. Granat, Kilka faktów o miastowych nietoperzach, „Przyroda Polska”, nr 4/2024, s. 30-31, ISSN 0552-430X.
↑ Kalendarz warszawski 1 X 1993–30 VI 1994. „Kronika Warszawy”. 3 (95), s. 209, 1994.
↑ Anna Pawlikowska-Piechocka: Turystyka i wypoczynek w zabytkowych parkach Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Novae Res, 2009, s. 97. ISBN 978-83-61194-88-0.

Linki zewnętrzne

Park Żeromskiego na stronach Urzędu m.st. Warszawy

[Encyklopedia-1] Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 620. ISBN 83-01-08836-2.

[Pawłowski-2] Tomasz Pawłowski, Jarosław Zieliński: Żoliborz. Przewodnik historyczny. Warszawa: Rosner i Wspólnicy, 2008, s. 231. ISBN 978-83-60336-27-4.

[Gonerko189-3] Józef Gonerko: Towarzystwo Przyjaciół Żoliborza [w:] Żoliborz. Wczoraj. Dziś. Jutro. Warszawa: Książka i Wiedza, 1970, s. 189.

[4] Alina - dziewczyna z dzbanem

[5] Marian Gajewski: Urządzenia komunalne Warszawy. Zarys historyczny. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979, s. 367. ISBN 83-06-00089-7.

[6] Krzysztof Dunin-Wąsowicz: Na Żoliborzu 1939–1945. Warszawa: Książka i Wiedza, 1984, s. 28. ISBN 83-05-11180-6.

[7] Władysław Bartoszewski: 1859 dni Warszawy. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2008, s. 496. ISBN 978-83-240-1057-8.

[8] Park Żeromskiego wrócił do świetności. Urząd m.st. Warszawy, 2005-11-28. [dostęp 2017-09-13]. (pol.).

[9] Marcin M. Granat, Kilka faktów o miastowych nietoperzach, „Przyroda Polska”, nr 4/2024, s. 30-31, ISSN 0552-430X.

[10] Kalendarz warszawski 1 X 1993–30 VI 1994. „Kronika Warszawy”. 3 (95), s. 209, 1994.

[11] Anna Pawlikowska-Piechocka: Turystyka i wypoczynek w zabytkowych parkach Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Novae Res, 2009, s. 97. ISBN 978-83-61194-88-0.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]