Pałac Książęcy w Mantui

Pałac Książęcy w Mantui (wł. Palazzo Ducale) – kompleks zabytkowych budowli, dziedzińców i ogrodów położony w północno-wschodniej części starego miasta Mantui, między dawnym Piazza San Pietro (obecnym Piazza Sordello), a brzegiem jeziora Lago di Mezzo. Pałac, początkowo złożony z rozrzuconych budowli, uzyskał jednolitą formę w pierwszej połowie XVI w., kiedy stał się całością architektoniczną. Obecnie zajmuje powierzchnię ok. 34 000 m² i znajduje się w nim ok. 500 pomieszczeń i 15 przestrzeni otwartych (dziedzińców, uliczek, ogrodów i placyków). Najbardziej znana sala w pałacu to Camera degli Sposi (Komnata małżonków), której ściany ozdobione są cyklem fresków autorstwa Andrei Mantegni.

Palazzo del Capitano – część Pałacu Książęcego w Mantui

Był rezydencją rodu Gonzagów od 1328 do 1707, kiedy to ostatni książę był zmuszony udać się na wygnanie. W XIX w. pałac był opuszczony, a na początku XX w. zostały w nim przeprowadzone prace renowacyjne i stał się siedzibą muzeum państwowego. Najważniejsze części budowli to Corte Vecchia, Corte Nuova i Castello di San Giorgio.

Historia budowy

Od początków do XV w.

Fragment fresku w Camera degli Sposi

Najstarszymi budowlami pałacu są, wychodzące na Piazza Sordello, Palazzo del Capitano i Magna Domus, założone przez rodzinę Bonacolsi, która rządziła Mantuą w latach 1271–1328. Palazzo del Capitano został zbudowany przez Kapitana Ludu Guido Buonacolsi pod koniec XIII w. Gdy Gonzagowie objęli władzę w mieście, zaczęli dobudowywać do istniejących części nowe, które tworzą Corte Vecchia. W obszernym, czternastowiecznym wnętrzu Pisanello namalował dla pierwszego markiza z rodu Gonzagów – Jana Franciszka I – cykl fresków o tematyce rycerskiej. W latach 1395–1406 został wzniesiony według projektu Bartolino da Novara Castello di San Giorgio, który od połowy XV w. na życzenie Ludwika III Gonzagi stał się rezydencją rodziny władającej Mantuą. W północno-wschodniej wieży w latach 1465–1475 Andrea Mantegna namalował freski w słynnej Camera picta (Komnata malowideł) zwanej Camera degli Sposi (Komnata małżonków).

Od XV w. do połowy XVI w.

Castello di San Giorgio

Pod koniec XV w. wzniesiona została Domus Nova, ukończona pod koniec XVI w. przez księcia Wincentego I (1587–1612). Niedaleko od Castello di San Giorgio na polecenie Fryderyka II wzniesiona została, według projektu Giulio Romano, Corte Nuova. Ten sam architekt zaprojektował powstałe wkrótce potem budowle: Galleria della Mostra i Galleria dei Mesi. Natomiast Giovan Battista Bertani wzniósł pomieszczenie zwane Cavallerizza. Po śmierci Franciszka II (1519), wdowa po nim, Izabela d'Este przeniosła się do zamku w Corte Vecchia, gdzie został wyodrębniony dla niej apartament wdowi, w skład którego weszły: sale reprezentacyjne oraz prywatne (gabinet, grota i sekretny ogród). Później jej wnuk Wilhelm I Gonzaga (1550–1587) nakazał przekształcić Corte Vecchia, wyodrębniając jadalnię wychodzącą na wiszący ogród i komnatę zwaną Sala dello Specchio, przeznaczoną do słuchania muzyki. W pobliżu zamku Wilhelm wzniósł budowlę nazwaną Appartamento grande di Castello składającą się z sal poświęconych kapitanom, markizom i książętom, do których wchodziło się przez Sala di Manto. W 1562 Bertani wzniósł kościół pałacowy św. Barbary.

Od połowy XVI w. do połowy XVII w.

W 1659 zamek został splądrowany przez Austriaków i do rezydencji Habsburgów zostało z niego wywiezionych około 2000 dzieł sztuki. Pod koniec XVI w. Wincenty I przekształcił skrzydło Domus Nova na własną rezydencję i przy pomocy architekta Gian Maria Vianiego wybudował długą salę zwaną Logion serrato, dziś Galleria degli Specchi, przeznaczona do przechowywania książęcej kolekcji obrazów. W tej samej części pałacu książę Ferdynand I Gonzaga zbudował appartamento del Paradiso i Scala Santa, która miała być nawiązaniem do Świętych Schodów z Lateranu w Rzymie. Na polecenie Ferdynanda I Viani zbudował też Appartamento delle Metamorfosi.