Pchła psia
| Ctenocephalides canis | |||
| (Curtis, 1826) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
pchła psia | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
Pchła psia (Ctenocephalides canis) – owad z rodziny Pulicidae. Pasożyt zewnętrzny psa (Canis familiaris). Oprócz psa głównymi żywicielami są: lis (Vulpes vulpes), wilk szary (Canis lupus)[1]. Dodatkowo pchła ta może pasożytować na człowieku[2], kocie, tchórzu, szczurze wędrownym (Rattus norvegicus) oraz na innych ssakach[3]. Jest pasożytem kosmopolitycznym.
Samiec C. canis osiąga wielkość 1,5–2,2 mm długości[4], samica jest większa i mierzy 2,8–3 mm długości[4]. Na głowie i przedtułowiu występują regularnie rozmieszczone szczecinki w postaci tak zwanych grzebieni lub grzebyków (ctenidium)[5]. Dorosłe osobniki są barwy jasnoczerwono-brunatnej[6].
Rozwój[edytuj | edytuj kod]
Jest podobny do pchły ludzkiej. Zapłodnione samice po napiciu się krwi składają jaja. Jednorazowo 3–5 jaj, w ciągu życia około 400 sztuk[5] najczęściej w legowisko zwierzęcia. U zwierząt chorych, mocno opadniętych, gdy występuje łuszczenie się naskórka jaja mogą być składane bezpośrednio na skórze, gdzie również mogą się rozwijać larwy[4]. Jaja mają kształt elipsoidalny, są barwy białawej o długości 0,5 mm[5]. Po kilku dniach wykluwają się larwy, które są beznogie, posiadają aparat gębowy typu gryzącego i poruszają się ruchem robakowatym[5]. Odżywiają się ekskrementami i resztkami organicznymi. Po dwukrotnym linieniu następuje przepoczwarczenie w imago w luźnym oprzędzie zmieszanym z ziarnami kurzu. Dorosła pchła jest w stanie przeżyć do 18 miesięcy bez pobierania pokarmu[5].
Chorobotwórczość[edytuj | edytuj kod]
Pchła psia może przenosić zarazki dżumy[4][5], duru endemicznego[4]. Jest również żywicielem pośrednim tasiemca psiego (Dipylidium caninum)[4][5] oraz Hymenolepis diminuta[5]. Dodatkowo jest wektorem larw nicieni Dirofilaria immitis[1].
Inwazja pcheł (aphanipterosis)[7], zwana też czasami ktenocefalidozą psów[8], powoduje u opadniętych zwierząt niepokój oraz świąd, który jest spowodowany drażniącą wydzieliną wsączaną do ranki wraz ze śliną[4]. Zwierzęta ocierają się o różne przedmioty oraz drapią. Na skórze mogą się pojawiać zmiany wtórne.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Atlas pasożytów człowieka. Lublin: Koliber, 2005, s. 164. ISBN 83-921869-6-6.
- ↑ Nasze zwierzęta, s.264
- ↑ Owady, s.414
- ↑ a b c d e f g Parazytologia weterynaryjna tom II, s.86
- ↑ a b c d e f g h Emilia Andrzejewska-Golec: Materiały do ćwiczeń z parazytologii dla studentów farmacji. Łódź: Uniwersytet Medyczny : na zlec. Senackiej Komisji ds. Wydawnictw Uniwersytetu Medycznego, 2004, s. 103. ISBN 83-88940-22-8.
- ↑ Stanisław Patyk: Choroby inwazyjne zwierząt domowych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1978, s. 148.
- ↑ Stefan Furmaga: Choroby pasożytnicze zwierząt domowych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1985, s. 392. ISBN 83-09-00671-3.
- ↑ Stanisław Patyk: Choroby inwazyjne zwierząt domowych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1978, s. 147.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Władysław Strojny, 1981, Nasze zwierzęta, Państwowe Wydawnictwa Rolnicze i Leśne, ISBN 83-09-00045-6
- Stefański W., Parazytologia weterynaryjna tom II, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa, 1970
- Sandner Henryk, Owady, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1976