Przejdź do zawartości

Pentedron

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pentedron
Enancjomery (R) po lewej i (S) po prawej
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C12H17NO

Masa molowa

191,27 g/mol

Identyfikacja
Numer CAS

879722-57-3
879669-95-1 (chlorowodorek)

PubChem

57501499

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Klasyfikacja medyczna
Legalność w Polsce

substancja psychotropowa grupy I-P

Pentedronorganiczny związek chemiczny z grupy katynonów, stosowany jako stymulant, jeden z tzw. dopalaczy, od lipca 2015 roku znajdujący się w grupie I-P ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

Właściwości i otrzymywanie

[edytuj | edytuj kod]

Jego chlorowodorek ma postać jednoskośnych kryształów lub białego proszku. Pentedron może być otrzymany poprzez bromowanie walerofenonu. Produkt pośredni, α-bromowalerofenon, ulega następnie kondensacji z metyloaminą[1].

Farmakologia

[edytuj | edytuj kod]

Ma działanie empatogenne i psychostymulujące, jest inhibitorem wychwytu zwrotnego dopaminy, serotoniny i noradrenaliny. Objawy po zażyciu mogą obejmować przyśpieszenie i spłycenie oddechu, wzrost ciśnienia tętniczego, rozszerzenie źrenic i hipertermię. Pojawić się mogą również stany euforii, jak i lękowe, zwiększenie pewności siebie i koncentracji, niepokój i halucynacje. Odstawieniu pentedronu mogą towarzyszyć zmęczenie, bezsenność, poczucie rozbicia czy rozdrażnienia, zmniejszenie koncentracji i silne stany lękowe mogące prowadzić do depresji czy psychoz[2].

Znane są przypadki śmierci po zażyciu pentedronu. W 2014 roku opisano przypadek mężczyzny, który zmarł w wyniku niewydolności wielonarządowej, a w jego krwi wykryto pentedron i UR-144 (w stężeniach odpowiednio 290 ng/ml i 4,0 ng/ml)[3]. W 2015 roku opisano przypadek śmierci po zażyciu pentedronu i α-pirolidynopentiofenonu[4]. W 2016 roku opisano kolejne trzy przypadki, przy czym w jednym z nich, pentedron był jedyną wykrytą substancją mogącą prowadzić do zgonu (tym samym autorzy uznali, że oznaczona zawartość pentedronu we krwi wynosząca 340 ng/ml może odpowiadać dawce śmiertelnej)[2].

Legalność

[edytuj | edytuj kod]

Związek ten zaczął występować na polskim rynku ok. 2010 roku (składnik tzw. „soli do kąpieli”)[2], a od lipca 2015 roku znajduje się w wykazie substancji psychotropowych w grupie I-P[5]. Jest nielegalny również m.in. w Czechach, Niemczech, Stanach Zjednoczonych oraz Chinach (od października 2015), które do tego czasu uchodziły za głównego producenta tej substancji.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d Pentedrone Critical Review Report, 38th Meeting of the Expert Committee on Drug Dependence, Geneva: World Health Organization, listopad 2016 [dostęp 2017-03-21] [zarchiwizowane z adresu 2017-03-22] (ang.).
  2. a b c Joanna Margasińska-Olejak i inni, Zatrucia śmiertelne pentedronem – opisy przypadków, „Przegląd Lekarski”, 9, 2016, s. 675–677.
  3. Małgorzata Korczyńska i inni, Złożone ostre zatrucie pentedronem i UR-144, [w:] XXXI Konferencja Toksykologów Sądowych. Materiały konferencyjne, Ciechocinek 2014, s. 39–40 [dostęp 2017-03-21].
  4. Marzena Sykutera, Magdalena Cychowska, Elżbieta Bloch-Bogusławska, A Fatal Case of Pentedrone and α-Pyrrolidinovalerophenone Poisoning, „Journal of Analytical Toxicology”, 39 (4), 2015, s. 324–329, DOI10.1093/jat/bkv011, PMID25737339.
  5. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. z 2015 r. poz. 875.