Petrit Dume

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Petrit Dume
generał major generał major
Data i miejsce urodzenia

20 maja 1920
Lubonjë

Data i miejsce śmierci

5 listopada 1975
Linzë

Przebieg służby
Lata służby

1941–1975

Siły zbrojne

Armia Narodowo-Wyzwoleńcza
Albańska Armia Ludowa

Stanowiska

szef sztabu Armii Ludowej Republiki Albanii

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Faksymile
Podpis
Odznaczenia
Bohater Albanii

Petrit Dume (ur. 20 maja 1920 we wsi Lubonjë, zm. 5 listopada 1975 w Linzë[1]) – generał major armii albańskiej, szef sztabu armii albańskiej (1956–1974), wiceminister obrony, ofiara represji komunistycznych.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z rodziny chłopskiej, był synem Taulala i Hysnije[2]. Uczył się w szkole w Ersece, a następnie w szkole technicznej w Korczy, którą ukończył w roku 1942[1].

Od 1941 działał w ruchu oporu, od 1942 dowodził oddziałem partyzanckim działającym w rejonie Kolonje[3]. We wrześniu 1943 wstąpił do Komunistycznej Partii Albanii. Od grudnia 1943 dowodził batalionem Hakmarrja[4]. Za zasługi w czasie wojny wyróżniony tytułem Hero i Popullit (Bohater Ludu)[4]. Po zakończeniu wojny studiował w Akademii Wojskowej im. Michaiła Frunzego[1]. W latach 1947–1948 dowodził dywizją piechoty stacjonującą w Gjirokastrze, a w roku 1948 dywizją w Korczy[1]. W 1950 otrzymał awans na stopień generała dywizji, a w 1953 objął stanowisko szefa sztabu generalnego armii albańskiej[1]. W latach 1954–1956 studiował w Wojskowej Akademii Sztabu Generalnego im. K.J. Woroszyłowa. Po ukoończeniu studiów w 1956 objął funkcję wiceministra obrony narodowej w stopniu generała porucznika[1]. Był deputowanym do Zgromadzenia Ludowego i członkiem Komitetu Centralnego Albańskiej Partii Pracy[4]. W grudniu 1973 był członkiem delegacji albańskiej, która odwiedziła Chiny.

Na podstawie decyzji podjętych w czasie obrad VI Plenum Komitetu Centralnego Albańskiej Partii Pracy (grudzień 1974) został usunięty z armii, wspólnie z Hito Çako i Rrahmanem Parllaku i aresztowany 16 grudnia 1974 przez funkcjonariuszy Sigurimi[2]. Po krótkim procesie uznany za winnego prowadzenia wrogiej działalności w armii i przygotowywania wojskowego zamachu stanu. Sąd wojskowy pod przewodnictwem Aranita Çeli w dniu 27 sierpnia 1975 skazał Dume na karę śmierci, a także utratę praw publicznych na zawsze[2]. Rozstrzelany wraz z Beqirem Balluku i grupą jego współpracowników 5 listopada 1975 w okolicy wsi Linzë. W protokole egzekucji zapisano ostatnie słowa, które wygłosił przed śmiercią Petrit Dume: Te rroje populli, te rroje Partia (Niech żyje lud, niech żyje Partia)[5].

Ciała rozstrzelanych zostały przewiezione do wsi Vranisht k. Wlory i pochowane we wspólnej mogile. Odnaleziono je 18 lipca 2000 i zostały ponownie pochowane z honorami wojskowymi we wsi Vranisht[6].

Był żonaty, miał troje dzieci[2]. W 1992 został uniewinniony od postawionych mu w 1975 roku zarzutów[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f Bernard Zotaj, Petrit Dume, një yll në gjeneralizmin shqiptar [online], sot.com.al, 2019 [dostęp 2023-03-10] (alb.).
  2. ↑ a b c d Kujtim Boriçi, Aranit Çela: Në emër të Popullit, Beqir Balluku, Petrit Dume e Hito Çako të pushkatohen! [online], gazetadita.al, 2013 [dostęp 2023-03-10] [zarchiwizowane z adresu 2020-01-15] (alb.).
  3. ↑ Petrit Dume [online], kujto.al, 2019 [dostęp 2023-03-10] (alb.).
  4. ↑ a b c d Kujtim Halili: Fjalor biografik ushtarak. Tirana: 2006, s. 49-50. ISBN 99943-849-2-9.
  5. ↑ I lakuan emrin 47 vjet pasi u pushkatua, kush është Beqir Balluku, gjyqi ndaj tij dhe fjalët e fundit para se ta ekzekutonin [online], gazetadita.al, 2022 [dostęp 2023-03-10] (alb.).
  6. ↑ Afrim Imaj, EKSKLUZIVE/Ç'me tha vellai im Hito Çako para pushkatimit, mjer ke ze lapsi [online], panorama.com.al, 26 sierpnia 2017 [dostęp 2023-03-10] (alb.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Petrit_Dume&oldid=72925979”