Piżmowcowate
Moschidae[1] | |
J.E. Gray, 1821[2] | |
![]() Przedstawiciel rodziny – piżmowiec syberyjski (Moschus mosciferus) | |
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Podtyp | |
Gromada | |
Podgromada | |
Infragromada | |
Rząd | |
Podrząd | |
Infrarząd | |
Rodzina |
piżmowcowate |
Typ nomenklatoryczny | |
Moschus moschiferus Linnaeus, 1758 | |
Synonimy | |
Rodzaju: | |
Rodzaje | |
Piżmowcowate[6], piżmowce (Moschidae) – monotypowa rodzina ssaków parzystokopytnych z podrzędu przeżuwaczy (Ruminantia) w obrębie rzędu Cetartiodactyla, wcześniej klasyfikowana jako podrodzina Moschinae w rodzinie jeleniowatych (Cervidae).
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Rodzina obejmuje gatunki występują w Azji[7][8][9]. W oligocenie występowały również w Europie.
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała 65–100 cm, ogona 3–6 cm, wysokość w kłębie 50–61 cm; masa ciała 6–18 kg[8]. Piżmowce nie posiadają rogów ani poroża. Oręż samców, wykorzystywany w walkach godowych, stanowią wystające górne kły, dorastające do 10 cm długości. Kły samic są krótsze. Racice piżmowcowatych są przystosowane do poruszania się w terenie górzystym. Dorosłe samce posiadają gruczoł piżmowy, z którego pozyskiwane jest piżmo. Z jednego gruczołu można uzyskać do 28 gramów tej substancji.
Uzębienie piżmowców składa się z 34 zębów:
Wzór uzębienia |
0.1.3.3 |
3.1.3.3 |
Prowadzą samotniczy tryb życia. Żywią się roślinami. Samica rodzi jedno młode po ciąży trwającej 150-180 dni.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Moschus: gr. μόσχος moskhos „piżmo”[10].
- Tragulus: łac. tragus „koza”, od gr. τραγος tragos „koza”; przyrostek zdrabniający -ulus[11]. Gatunek typowy: Tragulus moschus Boddeart, 1785 (= Moschus moschiferus Linnaeus, 1758); młodszy homonim Tragulus Brisson, 1762 (Tragulidae).
- Odontodorcus: gr. οδους odous, οδοντος odontos „ząb”; δορκας dorkas „antylopa”[12]. Gatunek typowy: Moschus moschiferus Linnaeus, 1758.
Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]
Do piżmowców zaliczany jest tylko jeden rodzaj piżmowiec[6] (Moschus) z następującymi gatunkami[7][6]:
- Moschus moschiferus Linnaeus, 1758 – piżmowiec syberyjski
- Moschus chrysogaster (Hodgson, 1839) – piżmowiec górski
- Moschus leucogaster Hodgson, 1839 – piżmowiec białobrzuchy
- Moschus cupreus Grubb, 1982 – piżmowiec kaszmirski
- Moschus fuscus Li, 1981 – piżmowiec ciemny
- Moschus anhuiensis Wang, Hu & Yan, 1982 – piżmowiec chiński
- Moschus berezovskii Flerov, 1929 – piżmowiec karłowaty
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Moschidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ J.E. Gray. On the Natural Arrangement of Vertebrose Animals. „The London Medical Repository”. 15, s. 307, 1821 (ang.).
- ↑ P. Boddaert: Elenchus animalium, volumen I: sistens quadrupedia huc usque nota, eorumque varietates: ad ductum naturae, quantum fieri potuit disposita. Roterodami: Apud C.R. Hake, 1784, s. 49, 131. (łac.)
- ↑ J. Gistel: Naturgeschichte des Thierreichs, für höhere Schulen. Stuttgart: Hoffmann, 1848, s. 82. (niem.)
- ↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 66. (łac.)
- ↑ a b c Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 171. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.)
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.)
- ↑ a b C. Groves: Family Moschidae (Musk-deer). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 2: Hoofed Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 345–348. ISBN 978-84-96553-77-4. (ang.)
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Genus Moschus (ang.). W: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-04-10].
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 433.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 685.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 470.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904 (ang.).
- B. Huffman: Family Moschidae, Musk deer (ang.). [dostęp 2007-12-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (16 października 2007)].
- H. Komosińska, E. Podsiadło: Ssaki kopytne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002. ISBN 83-01-13806-8.