Plac Sofijski w Kijowie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Plac Sofijski w Kijowie
Софійська площа
rejon szewczenkowski
Ilustracja
Plac Sofijski w Dzień Świętego Mikołaja, 2014
Państwo

 Ukraina

Miasto wydzielone

 Kijów

Położenie na mapie Kijowa
Mapa konturowa Kijowa, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Plac Sofijski w Kijowie”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, u góry znajduje się punkt z opisem „Plac Sofijski w Kijowie”
Położenie na mapie Kijowa i obwodu kijowskiego
Mapa konturowa Kijowa i obwodu kijowskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Plac Sofijski w Kijowie”
Ziemia50°27′13,0″N 30°30′58,0″E/50,453611 30,516111
Multimedia w Wikimedia Commons

Plac Sofijski[1] (ukr. Софійська площа) – plac w rejonie szewczenkiwskim miasta Kijowa, w obszarze urbanistycznym Starego Kijowa(inne języki). Znajduje się pomiędzy ulicami: Włodzimierską, Pasażem Włodzimierskim, Ałły Tarasowej, Sofijską i Rylską.

Historia[edytuj | edytuj kod]

W 1036 roku na miejscu późniejszego placu Sofijskiego Jarosław Mądry pokonał Pieczyngów. Plac jako taki zaczął się zarysowywać po wybudowaniu Soboru św. Zofii i od tego czasu był znany jako plac Starokijowski[2].

Później obszar placu został zabudowany, na początku XIX wieku znajdowały się tam robocze budynki klasztorne. Około 1840 roku na ich miejscu przywrócono plac[3].

Po wybudowaniu gmachu Obecności Prowincjonalnych w latach 1854–1857 plac został oddzielony od sąsiedniego placu Mychajłowskiego i uformowany w obecnych granicach.

W 1869 roku zatwierdzono oficjalną nazwę placu – Sofijski (ros. Софіевская[4]). 11 lipca?/23 lipca 1888 w ramach obchodów 900-lecia chrztu Rusi został odsłonięty pomnik Bohdana Chmielnickiego[5].

22 stycznia 1919 roku na placu Sofijskim uroczyście ogłoszono Akt Zjednoczenia Ukraińskiej Republiki Ludowej i Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej w zjednoczoną (soborną) Ukrainę[6].

W 1921 władze sowieckie zmieniły nazwę placu na plac Czerwonych Bohaterów Perekopu, na cześć zwycięstwa Armii Czerwonej nad wojskami Wrangla pod Perekopem w 1920 roku[7]. W 1926 skrócono nazwę jego nazwę do placu Bohaterów Perekopu. Od 1944 roku plac nosił imię Bohdana Chmielnickiego[8].

Współczesną nazwę przywrócono w 1993 roku[9].

Plac Sofijski w życiu społeczno-politycznym Kijowa[edytuj | edytuj kod]

Od czasów Rusi Kijowskiej plac był politycznym centrum miasta, na którym odbywały się spotkania i wiece. Pomiędzy XVI a XIX wiekiem odbywały się na nim targi i jarmarki. W 1648 roku na placu kijowianie powitali przywódcę Kozaków Bohdana Chmielnickiego, który rozpoczął powstanie przeciwko Rzeczypospolitej[10].

Na początku XX wieku odbywały się tu liczne wiece i manifestacje różnych partii i ugrupowań politycznych. W 1943 roku mieszkańcy Kijowa zebrali się na placu Sofijskim w celu uczczenia wyzwolenia Kijowa spod niemieckiej okupacji, a w 1961 roku z okazji nadania miastu-bohaterowi Kijowowi drugiego Orderu Lenina[11].

W historii najnowszej, począwszy od lat 90. XX w., plac stał się stałym miejscem spotkań kijowian z okazji ważnych społecznie wydarzeń. 21 stycznia 1990 roku, w przeddzień rocznicy Aktu Zjednoczenia, na placu Sofijskim w Kijowie oraz jednocześnie we Lwowie pod pomnikiem Iwana Franki odbyły się akcje modlitewne. Tam też rozpoczęła się jedna z najdonioślejszych akcji Ludowego Ruchu Ukrainy lat 90. – Żywy Łańcuch, który połączył Kijów, Lwów i Iwano-Frankiwsk rękoma w sumie miliona uczestników[12]. Patriarcha Kijowa i Całej Rusi-Ukrainy Włodzimierz (1925–1995) został pochowany na placu przy bramie dzwonnicy Soboru św. Zofii[13]. W czasie pogrzebu na placu Sofijskim doszło do zamieszek określanych jako „krwawy wtorek”[14].

7 czerwca 2014 roku prezydent Ukrainy Petro Poroszenko złożył na placu Sofijskim ślubowanie Naczelnego Wodza Sił Zbrojnych Ukrainy, po czym odbyła się uroczystość wręczenia nominacji dowódcom Sił Zbrojnych Ukrainy i podniesienia sztandaru Prezydenta Ukrainy[15].

Galeria[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia historyczne[edytuj | edytuj kod]

  • Plac Sofijski z widokiem na sobór św. Zofii, jeszcze ze starą dzwonnicą. Akwarela M. Sażyna, ok. 1840
    Plac Sofijski z widokiem na sobór św. Zofii, jeszcze ze starą dzwonnicą. Akwarela M. Sażyna, ok. 1840
  • Sobór św. Zofii już z nową dzwonnicą. Fotografia z końca XIX wieku
    Sobór św. Zofii już z nową dzwonnicą. Fotografia z końca XIX wieku
  • Pocztówka z XIX wieku
    Pocztówka z XIX wieku
  • Skwer na placu Sofijskim (ok. 1900)
    Skwer na placu Sofijskim (ok. 1900)
  • Plac Sofijski i Sobór św. Zofii, lata 1910–1920
    Plac Sofijski i Sobór św. Zofii, lata 1910–1920
  • Ogłoszenie Trzeciego Uniwersału Ukraińskiej Rady Centralnej na pacu Sofijskim. W środku zdjęcia stoją: Semen Petlura, Mychajło Hruszewski i Wołodymyr Wynnyczenko, 1917
    Ogłoszenie Trzeciego Uniwersału Ukraińskiej Rady Centralnej na pacu Sofijskim. W środku zdjęcia stoją: Semen Petlura, Mychajło Hruszewski i Wołodymyr Wynnyczenko, 1917
  • Manifestacja zwolenników Ukraińskiej Republiki Ludowej na placu Sofijskim, 1917
    Manifestacja zwolenników Ukraińskiej Republiki Ludowej na placu Sofijskim, 1917
  • Hruszewski na paradzie wojskowej na placu Sofijskim, 1917
    Hruszewski na paradzie wojskowej na placu Sofijskim, 1917
  • Święto Wolności na placu Sofijskim, 19 marca 1917
    Święto Wolności na placu Sofijskim, 19 marca 1917
  • Fasada Soboru św. Zofii, 1918
    Fasada Soboru św. Zofii, 1918
  • Molebień na placu Sofijskim z okazji ogłoszenia Pawło Skoropadskiego hetmanem, 1918
    Molebień na placu Sofijskim z okazji ogłoszenia Pawło Skoropadskiego hetmanem, 1918

Mityngi na placu Sofijskim w latach 90.[edytuj | edytuj kod]

Współczesność[edytuj | edytuj kod]

Panorama[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Polski egzonim przyjęty na 121. posiedzeniu KSNG.
  2. ↑ Галл А. Майдан Героїв Перекопа // Радянський Київ. — 1939. — № 9–10 (28–29). — С. 43–44
  3. ↑ Лебединцевъ П. Г. Къ матеріаламъ для исторической топографіи Кіева // Труды Кіевской Духовной Академіи. — 1909. — № 2. — С. 311—336
  4. ↑ Часть оффиціальная [ О наименованіи нѣкоторыхъ улицъ и площадей въ Кіевѣ ] // Кіевлянинъ. — 1869. — № 95. — 14 августа. — С. 1–2.
  5. ↑ Пам’ятник Богдану Хмельницькому. kyivmaps.vom. [dostęp 2022-06-29]. (ukr.).
  6. ↑ Оксана Йосипівна Щусь: АКТ ЗЛУКИ (1919). Інститут історії України НАН України, 2003. [dostęp 2022-06-29]. (ukr.).
  7. ↑ Протокол заседания Киевского губревкома от 27 декабря 1920 г. № 95-а, п. 1 «О переименовании улицы или площади в городе в память погибших при Перекопе» // Державний архів Київської області, ф. Р-1, оп. 2, спр. 9, арк. 99.
  8. ↑ Витяг з постанови виконавчого комітету Київської міської ради депутатів трудящих від 6 грудня 1944 року № 286/2 «Про впорядкування найменувань площ, вулиць та провулків м. Києва» // Київська правда. — 1944. — № 249 (6223). — 22 грудня. — С. 2
  9. ↑ Розпорядження Київської міської ради народних депутатів та Київської міської державної адміністрації від 2 лютого 1993 року № 16/116 «Про повернення вулицям історичних назв, перейменування парків культури та відпочинку, станцій метро» // Державний архів м. Києва, ф. 1689, оп. 1, спр. 119, арк. 207–212
  10. ↑ 11 грудня 1648-го в Києві почалося повстання проти польсько-шляхетського панування. Meest-Online.com, 11.12.2013. [dostęp 2022-06-29]. (ukr.).
  11. ↑ Ярослава Володимирівна Верменич: МІСТО-ГЕРОЙ. Інститут історії України НАН України. [dostęp 2022-06-29]. (ukr.).
  12. ↑ Володимир СЕМКІВ: «Живий ланцюг»: Галичина + Київ. zbruc.eu, 21.01.2015. [dostęp 2022-06-29]. (ukr.).
  13. ↑ Патріарх Володимир (Романюк). РІСУ - Релігійно-інформаційна служба України, 3.01.2010. [dostęp 2022-06-29]. (ukr.).
  14. ↑ Олександра Горчинська, Ілля Лукаш: «Чорний вівторок» 1995-го. Як спалахнув перший кривавий конфлікт між вірянами УПЦ КП і тодішньою владою України. nv.ua, 13.08.2019. [dostęp 2022-06-29]. (ukr.).
  15. ↑ Саляр Алі: Урочистості на Софійській площі з нагоди інавгурації президента. Radio Swoboda, 7.06.2014. [dostęp 2022-06-29]. (ukr.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plac_Sofijski_w_Kijowie&oldid=72960656”