Platanistoidea

	Platanistoidea
	J.E. Gray, 1846
	; Przedstawiciel nadrodziny – suzu gangesowy (Platanista gangetica)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	parzystokopytne
Podrząd	Whippomorpha
Infrarząd	walenie
Parvordo	zębowce
Nadrodzina	Platanistoidea
rodziny
	3 rodziny (w tym 2 wymarłe) + 7 rodzajów wymarłych o statusie incertae sedis – zobacz opis w tekście
	3 rodziny (w tym 2 wymarłe) + 7 rodzajów wymarłych o statusie incertae sedis – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies

Platanistoidea – nadrodzina ssaków z parvordo zębowców (Odontoceti) w obrębie infrarzędu waleni (Cetacea).

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do nadrodziny należy jedna współcześnie występująca rodzina^[2]^[3]^[4]:

Platanistidae J.E. Gray, 1846 – suzowate

Opisano również rodziny wymarłe^[5]:

Allodelphinidae Barnes, 2006
Squalodelphinidae Dal Piaz, 1917

Rodzaje wymarłe nie sklasyfikowane w żadnej z powyższych rodzin:

Aondelphis Viglino, Buono, Gutstein, Cozzuol & Cuitiño, 2018^[6] – jedynym przedstawicielem był Aondelphis talen Viglino, Buono, Gutstein, Cozzuol & Cuitiño, 2018
Awamokoa Tanaka & Fordyce, 2016^[7] – jedynym przedstawicielem był Awamokoa tokarahi Tanaka & Fordyce, 2016
Dolgopolis Viglino, Gaetán, Cuitiño & Buono, 2020^[8] – jedynym przedstawicielem był Dolgopolis kinchikafiforo Viglino, Gaetán, Cuitiño & Buono, 2020
Ensidelphis Bianucci, Muizon, Urbina & Lambert, 2020^[9] – jedynym przedstawicielem był Ensidelphis riveroi Bianucci, Muizon, Urbina & Lambert, 2020
Otekaikea Tanaka & Fordyce, 2014^[10]
Perditicetus Nelson & Uhen, 2020^[11] – jedynym przedstawicielem był Perditicetus yaconensis Nelson & Uhen, 2020
Urkudelphis Tanaka, Abella, Aguirre-Fernández, Gregori & Fordyce, 2017^[12] – jedynym przedstawicielem był Urkudelphis chawpipacha Tanaka, Abella, Aguirre-Fernández, Gregori & Fordyce, 2017

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ J.E. Gray: The zoology of the voyage of the H.M.S. Erebus & Terror, under the command of Captain Sir James Clark Ross, during the years 1839 to 1843. Cz. 1: Mammalia, Birds. London: E. W. Janson, 1846, s. 48. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-01-23]. (ang.).
↑ C.J. Burgin: Introduction. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 23. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 27. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Platanistoidea Gray, 1847, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-11-22] (ang.).
↑ M. Viglino, M.R. Buono, C.S. Gutstein, M.A. Cozzuol & J.I. Cuitiño. A new dolphin from the early Miocene of Patagonia (Argentina): insights into the evolution of Platanistoidea in the Southern Hemisphere. „Acta Palaeontologica Polonica”. 63 (2), s. 264, 2018. DOI: 10.4202/app.00441.2017. (ang.).
↑ Y. Tanaka & R.E. Fordyce. Awamokoa tokarahi, a new basal dolphin in the Platanistoidea (late Oligocene, New Zealand). „Journal of Systematic Palaeontology”. 15 (5), s. 366, 2016. DOI: 10.1080/14772019.2016.1202339. (ang.).
↑ M. Viglino, C.M. Gaetán, J.I. Cuitiño & M.R. Buono. First toothless platanistoid from the Early Miocene of Patagonia: the golden age of diversification of the Odontoceti. „Journal of Mammalian Evolution”. 28 (2), s. 341, 2020. DOI: 10.1007/s10914-020-09505-w. (ang.).
↑ G. Bianucci, Ch. de Muizon, M. Urbina & O. Lambert. Extensive diversity and disparity of the Early Miocene platanistoids (Cetacea, Odontoceti) in the southeastern Pacific (Chilcatay Formation, Peru). „Life”. 10 (12), s. 7, 2020. DOI: 10.3390/life10030027. (ang.).
↑ Y. Tanaka & R.E. Fordyce. Fossil dolphin Otekaikea marplesi (latest Oligocene, New Zealand) expands the morphological and taxonomic diversity of Oligocene cetaceans. „PLoS ONE”. 9 (9), s. e107972 (3), 2014. DOI: 10.1371/journal.pone.0107972. (ang.).
↑ M.D. Nelson & M.D. Uhen. A new platanistoid, Perditicetus yaconensis gen. et sp. nov. (Cetacea, Odontoceti), from the Chattian–Aquitanian Nye Formation of Oregon. „Journal of Systematic Palaeontology”. 18 (18), s. 1500, 2020. DOI: 10.1080/14772019.2020.1783379. (ang.).
↑ Y. Tanaka, J. Abella, G. Aguirre-Fernández, M. Gregori & R.E. Fordyce. A new tropical Oligocene dolphin from Montañita/Olón, Santa Elena, Ecuador. „PLoS ONE”. 12 (12), s. 3, 2017. DOI: 10.1371/journal.pone.0188380. (ang.).

[gray-1] J.E. Gray: The zoology of the voyage of the H.M.S. Erebus & Terror, under the command of Captain Sir James Clark Ross, during the years 1839 to 1843. Cz. 1: Mammalia, Birds. London: E. W. Janson, 1846, s. 48. (ang.).

[mdd-2] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-01-23]. (ang.).

[amw-3] C.J. Burgin: Introduction. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 23. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[icmw-4] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 27. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[zij-5] J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Platanistoidea Gray, 1847, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-11-22] (ang.).

[vig&inni18-6] M. Viglino, M.R. Buono, C.S. Gutstein, M.A. Cozzuol & J.I. Cuitiño. A new dolphin from the early Miocene of Patagonia (Argentina): insights into the evolution of Platanistoidea in the Southern Hemisphere. „Acta Palaeontologica Polonica”. 63 (2), s. 264, 2018. DOI: 10.4202/app.00441.2017. (ang.).

[tan&for16-7] Y. Tanaka & R.E. Fordyce. Awamokoa tokarahi, a new basal dolphin in the Platanistoidea (late Oligocene, New Zealand). „Journal of Systematic Palaeontology”. 15 (5), s. 366, 2016. DOI: 10.1080/14772019.2016.1202339. (ang.).

[vig&inni20-8] M. Viglino, C.M. Gaetán, J.I. Cuitiño & M.R. Buono. First toothless platanistoid from the Early Miocene of Patagonia: the golden age of diversification of the Odontoceti. „Journal of Mammalian Evolution”. 28 (2), s. 341, 2020. DOI: 10.1007/s10914-020-09505-w. (ang.).

[bia&inni-9] G. Bianucci, Ch. de Muizon, M. Urbina & O. Lambert. Extensive diversity and disparity of the Early Miocene platanistoids (Cetacea, Odontoceti) in the southeastern Pacific (Chilcatay Formation, Peru). „Life”. 10 (12), s. 7, 2020. DOI: 10.3390/life10030027. (ang.).

[tan&for14-10] Y. Tanaka & R.E. Fordyce. Fossil dolphin Otekaikea marplesi (latest Oligocene, New Zealand) expands the morphological and taxonomic diversity of Oligocene cetaceans. „PLoS ONE”. 9 (9), s. e107972 (3), 2014. DOI: 10.1371/journal.pone.0107972. (ang.).

[nel&uhen-11] M.D. Nelson & M.D. Uhen. A new platanistoid, Perditicetus yaconensis gen. et sp. nov. (Cetacea, Odontoceti), from the Chattian–Aquitanian Nye Formation of Oregon. „Journal of Systematic Palaeontology”. 18 (18), s. 1500, 2020. DOI: 10.1080/14772019.2020.1783379. (ang.).

[tan&inni-12] Y. Tanaka, J. Abella, G. Aguirre-Fernández, M. Gregori & R.E. Fordyce. A new tropical Oligocene dolphin from Montañita/Olón, Santa Elena, Ecuador. „PLoS ONE”. 12 (12), s. 3, 2017. DOI: 10.1371/journal.pone.0188380. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]