Podkowcowate

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Podkowcowate
Rhinolophidae[1]
J.E. Gray, 1825[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodziny – podkowiec wschodni (R. megaphyllus)
Systematyka
Domena eukarionty
Królestwo zwierzęta
Typ strunowce
Podtyp kręgowce
Gromada ssaki
Podgromada żyworodne
Infragromada łożyskowce
Rząd nietoperze
Podrząd rudawkokształtne
Nadrodzina Rhinolophoidea
Rodzina podkowcowate
Typ nomenklatoryczny

Vespertilio ferrum-equinum Schreber, 1774

Synonimy

Rodziny:

Rodzaju:

Rodzaje
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Podkowcowate[13] (Rhinolophidae) – monotypowa rodzina latających ssaków z podrzędu rudawkokształtnych (Pteropodiformes) w rzędzie nietoperzy (Chiroptera), obejmująca kilkadziesiąt gatunków.

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Nietoperze zaliczane do tej rodziny zamieszkują Eurazję, Afrykę i Australię[14][15][16].

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 28–99 mm, długość ogona 11,1–61 mm, długość ucha 10–46 mm, długość tylnej stopy 5,3–21 mm, długość przedramienia 33–81 mm; masa ciała 3,3–45 g[15]. Podkowcowate różnią się od pozostałych nietoperzy tym, że wydają ultradźwięki przez nos, co sprawia, że ich nos przybiera niezwykłe kształty. Śpiące lub odpoczywające zwierzęta otulają ciało skrzydłami, tak że wyglądają jak zwisające ze ściany sakiewki.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Rhinolophus: gr. ῥις rhis, ῥινος rhinos „nos”; λοφος lophos „grzebień”[17].
  • Phyllorhina: gr. φυλλον phullon „liść”; ῥις rhis, ῥινος rhinos „nos”[18]. Gatunek typowy: Phyllorhina minuta Leach, 1816 (= Noctilio hipposideros Borkhausen, 1797).
  • Rhinocrepis: gr. ῥις rhis, ῥινος rhinos „nos”; κρηπις krēpis „but”[17]. Gatunek typowy: Vespertilio ferrum-equinum Schreber, 1774.
  • Aquias: etymologia niejasna, Gray nie wyjaśnił pochodzenia nazwy rodzajowej[19]. Gatunek typowy: Rhinolophus luctus Temminck, 1834.
  • Phyllotis: gr. φυλλον phullon „liść”; -ωτις -ōtis „-uchy”, od ους ous, ωτος ōtos „ucho”[20]. Gatunek typowy: Rhinolophus philippinensis Waterhouse, 1843; młodszy homonim Phyllotis Waterhouse, 1837 (Cricetidae).
  • Coelophyllus: gr. κοιλος koilos „wydrążony, pusty”; φυλλον phullon „liść”[21]. Gatunek typowy: Rhinolophus coelophyllus Peters, 1867.
  • Euryalus: w mitologii greckiej Euriale (gr. Ευρυαλη Eurualē, łac. Euryale) była jedną z trzech gorgon[22]. Gatunek typowy: Rhinolophus mehelyi Matschie, 1901
  • Rhinophyllotis: gr. ῥις rhis, ῥινος rhinos „nos”[23]; rodzaj Phyllotis J.E. Gray, 1866. Gatunek typowy: Rhinolophus megaphyllus J.E. Gray, 1834.
  • Rhinomegalophus: gr. ῥις rhis, ῥινος rhinos „nos”[23]; μεγας megas, μεγαλη megalē „wielki”[24]; λοφος lophos „grzebień”[25]. Gatunek typowy: Rhinomegalophus paradoxolophus Bourret, 1951[a].

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodziny należy jeden rodzaj podkowiec[13] (Rhinolophus) z następującymi gatunkami[14][13]:

Relacje z ludźmi[edytuj | edytuj kod]

Jako źródła chorób[edytuj | edytuj kod]

Koronawirusy[edytuj | edytuj kod]

Podkowiec rudy (R. rouxii) wykazał seropozytywność pod kątem choroby lasu Kyasanur, przenoszonej na ludzi przez kleszcze

Nietoperze podkowcowate są szczególnie interesującymi zwierzętami, z punktu widzenia zdrowia publicznego i chorób odzwierzęcych, jako źródła koronawirusów. Po wybuchu SARS w latach 2002–2004 zbadano kilka gatunków jako możliwe naturalne rezerwuary dla koronawirusa wywołującego SARS-CoV. Kilka nietoperzy było seropozytywnych w stosunku do koronawirusów związanych z SARS (dodatni wynik testu na obecność przeciwciał związanych z nim), miało dodatni wynik testu na samą obecność wirusów lub oba te przypadki. Podkowiec drobny (R. pusillus) był seropozytywny, podkowiec duży miał pozytywny wynik testu na obecność wirusa, a podkowiec wielkouchy (R. macrotis), podkowiec chiński (R. sinicus) i podkowiec wietnamski (R. pearsoni) były seropozytywne i dały wynik pozytywny na obecność wirusa[26][27]. Wirusy nietoperzy były bardzo podobne do SARS-CoV, z podobieństwem wynoszącym 88–92%[28]. Choć nietoperze okazały się naturalnym rezerwuarem koronawirusów związanych z SARS, ludzie prawdopodobnie zachorowali w wyniku kontaktu z zainfekowanymi pagumami chińskimi, które zostały zidentyfikowane jako pośredni gospodarze wirusa[28]. W latach 2003–2018 u nietoperzy wykryto czterdzieści siedem koronawirusów związanych z SARS, z czego czterdzieści pięć znaleziono u nietoperzy podkowcowatych. Trzydzieści koronawirusów związanych z SARS pochodziło od podkowców chińskich, dziewięć od podkowców dużych, dwa od podkowców wielkouchych, dwa od podkowców drobnych i po jednym od podkowca pośredniego (R. affinis), podkowca południowego (R. blasii), grzebieńczyka azjatyckiego (Aselliscus stoliczkanus) i Chaerephon plicata[26]. W 2019 r. w Wuhan w Chinach rozpoczęła się pandemia spowodowana rozprzestrzenieniem się nowego koronawirusa. Naukowcy ustalili, że koronawirus jest prawdopodobnie blisko spokrewniony z tymi znalezionymi u nietoperzy[29].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Podgatunek R. rex.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Rhinolophidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. ↑ J. E. Gray. An Attempt at a division of the Family Vespertilionidae into groups. „The Zoological Journal”. 2 (6), s. 242, 1825 (ang.). 
  3. ↑ J. van der Hoeven: Handboek der dierkunde. Amsterdam: J. C. A. Sulpke, 1855, s. 1033. (łac. • niderl.)
  4. ↑ W.E. Leach: Systematic Catalogue of the Specimens of the Indigenous Mammalia and Birds in the British Museum. London: Richard and Arthur Taylor, 1816, s. 5. (ang.)
  5. ↑ P. Gervais. Mammologie and Masologie. „Dictionnaire Pittoresque d’Histoire Naturelle et des Phénomènes de la Nature”. 4, s. 617, 1836 (fr.). 
  6. ↑ J.E. Gray. Characters of Six new Genera of Bats not hitherto distinguished. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 15, s. 15, 1847 (ang.). 
  7. ↑ J.E. Gray. A revision of the Genera of Rhinolophidae, or Horseshoe Bats. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1866, s. 81, 1866 (ang.). 
  8. ↑ W. Peters. On some Mammalia collected by Capt. A. C. Beavan, C.M.Z.S., at Moulmein, Burmah. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1866, s. 427, 1866 (ang.). 
  9. ↑ P. Matschie. Ueber rumänische Säugethiere. „Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin”. Jahrgang 1901, s. 225, 1901 (niem.). 
  10. ↑ T. Iredale & E.L.G. Troughton. A check-list of the mammals recorded from Australia. „The Australian Museum Memoir”. 6, s. 92, 1934 (ang.). 
  11. ↑ R.L. Bourret. Une nouvelle chauve-souris du Tonkin. Rhinomegalophus Paradoxolophus. „Bulletin du Museum d’Histoire Naturelle”. 2e série. 23 (6), s. 607, 1951 (fr.). 
  12. ↑ B.G. de Lacépède: Discours d’ouverture et de clôture du cours d’histoire naturelle, donné dans le Muséum national d’Histoire naturelle, l’an VII de la République, et tableaux méthodiques des mammifères et des oiseaux. Paris: Plassan, 1799, s. 15. (fr.)
  13. ↑ a b c Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 87-91. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.)
  14. ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 130–144. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.)
  15. ↑ a b G. Csorba, A. Hutson, S. Rossiter & C. Burgin: Family Rhinolophidae (Horseshoe Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 281–332. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.)
  16. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Genus Rhinolophus (ang.). W: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-23].
  17. ↑ a b Palmer 1904 ↓, s. 606.
  18. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 535.
  19. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 113.
  20. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 536.
  21. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 193.
  22. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 279.
  23. ↑ a b Jaeger 1944 ↓, s. 197.
  24. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 133.
  25. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 126.
  26. ↑ a b Hayes K.H. Luk, Xin Li, Joshua Fung, Susanna K.P. Lau i inni. Molecular epidemiology, evolution and phylogeny of SARS coronavirus. „Infection, Genetics and Evolution”. 71, s. 21–30, 2019. DOI: 10.1016/j.meegid.2019.03.001. PMID: 30844511 (ang.). 
  27. ↑ Zhengli Shi, Zhihong Hu. A review of studies on animal reservoirs of the SARS coronavirus. „Virus Research”. 133 (1), s. 74–87, 2008. DOI: 10.1016/j.virusres.2007.03.012. PMID: 17451830 (ang.). 
  28. ↑ a b Lin-Fa Wang, Zhengli Shi, Shuyi Zhang, Hume Field i inni. Review of Bats and SARS. „Emerging Infectious Diseases”. 12 (12), s. 1834–1840, 2006. DOI: 10.3201/eid1212.060401. PMID: 17326933 (ang.). 
  29. ↑ Novel Coronavirus (2019-nCoV) Situation Report (ang.). 11 lutego 2020. [dostęp 15 lutego 2020].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Podkowcowate&oldid=62750505”