Podkowcowate
| ||
| Rhinolophidae[1] | ||
| Gray, 1825 | ||
 Przedstawiciel rodziny – podkowiec duży (Rhinolophus ferrumequinum) | ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | ssaki | |
| Podgromada | żyworodne | |
| Infragromada | łożyskowce | |
| Rząd | nietoperze | |
| Podrząd | rudawkokształtne | |
| Rodzina | podkowcowate | |
| Typ nomenklatoryczny | ||
|
Vespertilio ferrum-equinum Schreber, 1774 | ||
| Synonimy | ||
|
Rodziny:
Rodzaju: | ||
| Rodzaje | ||
Podkowcowate[10] (Rhinolophidae) – monotypowa rodzina latających ssaków z rzędu nietoperzy (Chiroptera), obejmująca kilkadziesiąt gatunków.
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Nietoperze zaliczane do tej rodziny zamieszkują Stary Świat, Australię i Nową Gwineę[11].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Podkowcowate różnią się od pozostałych nietoperzy tym, że wydają ultradźwięki przez nos, co sprawia, że ich nos przybiera niezwykłe kształty. Śpiące lub odpoczywające zwierzęta otulają ciało skrzydłami, tak że wyglądają jak zwisające ze ściany sakiewki.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Nazwa rodzajowa jest połączeniem słów z języka greckiego: ῥις rhis, ῥινος rhinos – „nos” oraz λοφος lophos – „grzebień”[12].
Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]
Do rodziny należy jeden rodzaj podkowiec[10] (Rhinolophus) z następującymi gatunkami[10][11]:
- Rhinolophus acuminatus – podkowiec spiczasty
- Rhinolophus adami – podkowiec samotny
- Rhinolophus affinis – podkowiec pośredni
- Rhinolophus alcyone – podkowiec łagodny
- Rhinolophus arcuatus – podkowiec łukowaty
- Rhinolophus beddomei – podkowiec tamilski
- Rhinolophus blasii – podkowiec południowy
- Rhinolophus bocharicus – podkowiec bucharski
- Rhinolophus borneensis – podkowiec borneański
- Rhinolophus canuti – podkowiec jawajski
- Rhinolophus capensis – podkowiec przylądkowy
- Rhinolophus celebensis – podkowiec sulaweski
- Rhinolophus chiewkweeae – podkowiec złotawy
- Rhinolophus clivosus – podkowiec pagórkowaty
- Rhinolophus coelophyllus – podkowiec birmański
- Rhinolophus cognatus – podkowiec andamański
- Rhinolophus cohenae – podkowiec południowoafrykański
- Rhinolophus convexus – podkowiec wypukły
- Rhinolophus cornutus – podkowiec rogaty
- Rhinolophus creaghi – podkowiec sundajski
- Rhinolophus darlingi – podkowiec rodezyjski
- Rhinolophus deckenii – podkowiec tanzański
- Rhinolophus denti – podkowiec sawannowy
- Rhinolophus eloquens – podkowiec wymowny
- Rhinolophus euryale – podkowiec śródziemnomorski
- Rhinolophus euryotis – podkowiec szerokouchy
- Rhinolophus ferrumequinum – podkowiec duży
- Rhinolophus formosae – podkowiec tajwański
- Rhinolophus fumigatus – podkowiec subsaharyjski
- Rhinolophus gorongosae[13]
- Rhinolophus guineensis – podkowiec gwinejski
- Rhinolophus hildebrandtii – podkowiec malawski
- Rhinolophus hilli – podkowiec rwandyjski
- Rhinolophus hillorum – podkowiec wyżynny
- Rhinolophus hipposideros – podkowiec mały
- Rhinolophus huananus – podkowiec tajemniczy
- Rhinolophus imaizumii – podkowiec riukiuski
- Rhinolophus inops – podkowiec mindanajski
- Rhinolophus kahuzi – podkowiec kongijski
- Rhinolophus keyensis – podkowiec indonezyjski
- Rhinolophus landeri – podkowiec tropikalny
- Rhinolophus lepidus – podkowiec gładki
- Rhinolophus lobatus[13]
- Rhinolophus luctus – podkowiec wełnisty
- Rhinolophus mabuensis – podkowiec mabuański
- Rhinolophus maclaudi – podkowiec galeriowy
- Rhinolophus macrotis – podkowiec wielkouchy
- Rhinolophus madurensis – podkowiec wyspowy
- Rhinolophus maendeleo – podkowiec unikatowy
- Rhinolophus malayanus – podkowiec malajski
- Rhinolophus marshalli – podkowiec indochiński
- Rhinolophus megaphyllus – podkowiec wschodni
- Rhinolophus mehelyi – podkowiec średni
- Rhinolophus mitratus – podkowiec mitrowy
- Rhinolophus monoceros – podkowiec jednorogi
- Rhinolophus montanus – podkowiec górski
- Rhinolophus mossambicus – podkowiec mozambicki
- Rhinolophus nereis – podkowiec izolowany
- Rhinolophus osgoodi – podkowiec dalijski
- Rhinolophus paradoxolophus – podkowiec dziwnoczuby
- Rhinolophus pearsonii – podkowiec wietnamski
- Rhinolophus philippinensis – podkowiec filipiński
- Rhinolophus pusillus – podkowiec drobny
- Rhinolophus rex – podkowiec królewski
- Rhinolophus rhodesiae[13]
- Rhinolophus robinsoni – podkowiec półwyspowy
- Rhinolophus rouxii – podkowiec rudy
- Rhinolophus rufus – podkowiec rudowłosy
- Rhinolophus ruwenzorii – podkowiec ruwenzorski
- Rhinolophus sakejiensis – podkowiec zambijski
- Rhinolophus schnitzleri – podkowiec junnański
- Rhinolophus sedulus – podkowiec sarawaski
- Rhinolophus shameli – podkowiec laotański
- Rhinolophus shortridgei – podkowiec mjanmarski
- Rhinolophus siamensis – podkowiec tajski
- Rhinolophus silvestris – podkowiec leśny
- Rhinolophus simulator – podkowiec jaskiniowy
- Rhinolophus sinicus – podkowiec chiński
- Rhinolophus smithersi – podkowiec czujny
- Rhinolophus stheno – podkowiec brunatny
- Rhinolophus subbadius – podkowiec nepalski
- Rhinolophus subrufus – podkowiec ryży
- Rhinolophus swinnyi – podkowiec deszczowy
- Rhinolophus thailandensis – podkowiec orientalny
- Rhinolophus thomasi – podkowiec piaskowcowy
- Rhinolophus trifoliatus – podkowiec trójlistny
- Rhinolophus willardi – podkowiec ryftowy
- Rhinolophus xinanzhongguoensis – podkowiec skryty
- Rhinolophus yunanensis – podkowiec bambusowy
- Rhinolophus ziama – podkowiec liberyjski
Relacje z ludźmi[edytuj | edytuj kod]
Jako źródła chorób[edytuj | edytuj kod]
Koronawirusy[edytuj | edytuj kod]
Nietoperze podkowcowate są szczególnie interesującymi zwierzętami, z punktu widzenia zdrowia publicznego i chorób odzwierzęcych, jako źródła koronawirusów. Po wybuchu SARS w latach 2002–2004 zbadano kilka gatunków jako możliwe naturalne rezerwuary dla koronawirusa wywołującego SARS-CoV. Kilka nietoperzy było seropozytywnych w stosunku do koronawirusów związanych z SARS (dodatni wynik testu na obecność przeciwciał związanych z nim), miało dodatni wynik testu na samą obecność obecność wirusów lub oba te przypadki. Podkowiec drobny (R. pusillus) był seropozytywny, podkowiec duży miał pozytywny wynik testu na obecność wirusa, a podkowiec wielkouchy (R. macrotis), podkowiec chiński (R. sinicus) i podkowiec wietnamski (R. pearsoni) były seropozytywne i dały wynik pozytywny na obecność wirusa[14][15]. Wirusy nietoperzy były bardzo podobne do SARS-CoV, z podobieństwem wynoszącym 88–92%[16]. Choć nietoperze okazały się naturalnym rezerwuarem koronawirusów związanych z SARS, ludzie prawdopodobnie zachorowali w wyniku kontaktu z zainfekowanymi pagumami chińskimi, które zostały zidentyfikowane jako pośredni gospodarze wirusa[16]. W latach 2003–2018 u nietoperzy wykryto czterdzieści siedem koronawirusów związanych z SARS, z czego czterdzieści pięć znaleziono u nietoperzy podkowcowatych. Trzydzieści koronawirusów związanych z SARS pochodziło od podkowców chińskich, dziewięć od podkowców dużych, dwa od podkowców wielkouchych, dwa od podkowców drobnych i po jednym od podkowca pośredniego (R. affinis), podkowca południowego (R. blasii), grzebieńczyka azjatyckiego (Aselliscus stoliczkanus) i Chaerephon plicata[14]. W 2019 r. w Wuhan w Chinach rozpoczęła się pandemia spowodowana rozprzestrzenieniem się nowego koronawirusa. Naukowcy ustalili, że koronawirus jest prawdopodobnie blisko spokrewniony z tymi znalezionymi u nietoperzy[17].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Greckie φυλλον phullon – „liść”; greckie ῥις rhis, ῥινος rhinos – „nos” (zob. Index Generum Mammalium, s. 535).
- ↑ Greckie ῥις rhis, ῥινος rhinos – „nos”; greckie κρηπις krēpis – „but”.
- ↑ Autor opisu taksonu nie wyjaśnił pochodzenia nazwy rodzajowej.
- ↑ Greckie φυλλον phullon – „liść”; greckie -ωτις -ōtis – „-uchy” (ους ous, ωτος ōtos – „ucho” (zob. Index Generum Mammalium, s. 536).
- ↑ Epitet gatunkowy Rhinolophus coelophyllus Peters, 1867.
- ↑ Epitet gatunkowy Rhinolophus euryale Mehely (zob. Index Generum Mammalium, s. 279).
- ↑ Greckie ῥις rhis, ῥινος rhinos – „nos”; rodzaj Phyllotis J. E. Gray, 1866.
- ↑ Greckie ῥις rhis, ῥινος rhinos – „nos”; greckie μεγας megas, μεγαλη megalē – „wielki”; greckie λοφος lophos – „grzebień”.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rhinolophidae, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ W. E. Leach: Systematic Catalogue of the Specimens of the Indigenous Mammalia and Birds in the British Museum. Londyn: Richard and Arthur Taylor, 1816, s. 5. (ang.)
- ↑ P. Gervais. Mammologie and Masologie. „Dictionnaire Pittoresque d'Histoire Naturelle et des Phénomènes de la Nature”. 4, s. 617, 1836 (fr.).
- ↑ J. E. Gray. Characters of Six new Genera of Bats not hitherto distinguished. „Proceedings of the Zoological Society of London”, s. 15, 1847 (ang.).
- ↑ J. E. Gray. A revision of the Genera of Rhinolophidae, or Horseshoe Bats. „Proceedings of the Zoological Society of London”, s. 81, 1866 (ang.).
- ↑ W. Peters. On some Mammalia collected by Capt. A. C. Beavan, C.M.Z.S., at Moulmein, Burmah. „Proceedings of the Zoological Society of London”, s. 427, 1866 (ang.).
- ↑ P. Matschie. Ueber rumänische Säugethiere. „Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin”, s. 225, 1901 (niem.).
- ↑ R. L. Bourret. „Bulletin du Museum d'Histoire Naturelle”. 23 (6), s. 607, 1951 (fr.).
- ↑ B. G. d. Lacépède: Tableau des Divisions, Sous-divisions, Ordres et Genres des Mammifères. Paryż: Plassan, 1799, s. 15. (fr.)
- ↑ a b c Systematyka i nazwy polskie za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 87-91. ISBN 978-83-88147-15-9.
- ↑ a b Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Rhinolophus. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 2015-08-26]
- ↑ T. S. Palmer: Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. Waszyngton: Government Printing Office, 1904, s. 606, seria: North American Fauna. (ang.)
- ↑ a b c Peter J. Taylor, Angus Macdonald, Steven M. Goodman, Teresa Kearney, Fenton P. D. Cotterill, Sam Stoffberg, Ara Monadjem, M. Corrie Schoeman, Jennifer Guyton, Piotr Naskrecki i Leigh R. Richards. Integrative taxonomy resolves three new cryptic species of small southern African horseshoe bats (Rhinolophus). „Zoological Journal of the Linnean Society”, w druku. DOI: 10.1093/zoolinnean/zly024 (ang.).
- ↑ a b Hayes K.H. Luk, Xin Li, Joshua Fung, Susanna K.P. Lau i inni. Molecular epidemiology, evolution and phylogeny of SARS coronavirus. „Infection, Genetics and Evolution”. 71, s. 21–30, 2019. DOI: 10.1016/j.meegid.2019.03.001. PMID: 30844511 (ang.).
- ↑ Zhengli Shi, Zhihong Hu. A review of studies on animal reservoirs of the SARS coronavirus. „Virus Research”. 133 (1), s. 74–87, 2008. DOI: 10.1016/j.virusres.2007.03.012. PMID: 17451830 (ang.).
- ↑ a b Lin-Fa Wang, Zhengli Shi, Shuyi Zhang, Hume Field i inni. Review of Bats and SARS. „Emerging Infectious Diseases”. 12 (12), s. 1834–1840, 2006. DOI: 10.3201/eid1212.060401. PMID: 17326933 (ang.).
- ↑ Novel Coronavirus (2019-nCoV) Situation Report (ang.). 11 lutego 2020. [dostęp 15 lutego 2020].